Kanapka z szynką to oficjalnie jedno z najbardziej niezdrowych dań, jakie możesz sobie wyobrazić. Oto dlaczego

Białe pieczywo, jako reprezentant węglowodanów prostych, szynka jako przedstawiciel czerwonego mięsa i masło – to skład ostatniego szczebla nowej piramidy żywieniowej zatwierdzonej oficjalnie przez WHO. Niech o tym, jak niekorzystne dla naszego zdrowia są to produkty świadczy fakt, że niechlubny szczyt piramidy dzielą... ze słodyczami.

Nowa piramida żywieniowa WHO nie jest popularna. Przede wszystkim dlatego, że u nas obowiązuje piramida Instytutu Żywności i Żywienia, która została zaktualizowana w 2016. Zyskała wówczas nową nazwę (podkreślającą, że nie chodzi tylko o jedzenie, ale i aktywność fizyczną), a na kolejnych jej piętrach zaszła rewolucja... nijak mająca się do zaleceń WHO. Której piramidzie powinniśmy wierzyć?

Czwarty poziom zajmuje białko – jajka, ryby i mięso, lecz wyłącznie białe. Po produkty z tej półki według specjalistów WHO powinniśmy sięgać... maksymalnie 4 razy w tygodniu! Tak, nie dotarliśmy jeszcze do nabiału... Sery i wszelkie produkty mleczne w diecie idealnej stanowią przekąskę – dwa razy w tygodniu to za świat. Wyżej jest już tylko to, czego powinniśmy unikać lub jadać rzadko – maksymalnie 4 razy w miesiącu, czyli czerwone mięso oraz tłuszcze zwierzęce i wysoko przetworzone produkty mączne. Również na tej półce znajduje się biały makaron. Decyzja o rozdzieleniu węglowodanów podyktowana była ich indeksem glikemicznym – produkty razowe wykazują znacznie niższy i zapewniają odpowiednią ilość niezbędnego błonnika. - Piramida WHO to szereg ogólnych zaleceń, od którego istnieją wyjątki. Np. unikanie czerwonego mięsa tylko dlatego, że jest czerwone nie ma sensu – wiele zależy od tego, czy jest tłuste, jak je obrobimy. Nie widzę nic złego w jedzeniu chudego duszonego schabu – mówi Monika Stromkie-Złomaniec.

Skoro jednak jej ogólny przekaz jest słuszny, dlaczego tak bardzo różni się od tej, którą w 2016 zatwierdził Instytut Żywności i Żywienia? Otóż, okazuje się, że polska piramida to schemat komponowania zdrowych posiłków, nie jadłospisu ogólnie, jak można by pomyśleć porównując ją do piramidy WHO. - Piramida żywieniowa Instytutu to zestaw zasad, których powinniśmy się trzymać przygotowując każde danie. Zasady te maja też odwzorowanie w schemacie "zdrowego talerza", na którym połowę miejsca powinny zajmować warzywa, a drugą połowę źródło białka oraz węglowodany. Ponadto, piramida Instytutu jest odpowiedzią na nawyki żywieniowe Polaków, dlatego kładzie nacisk na te zmiany, które są najbardziej potrzebne – wyjaśnia nasz ekspert. O jakie zmiany chodzi?

Jednak piramidy Instytutu nie należy interpretować jeden do jednego, jak piramidy WHO, która jest lustrzanym odbiciem zasad najzdrowszych diet świata. - Do polskiej piramidy, której używam na co dzień jest "legenda", która mówi m.in. po które węglowodany powinniśmy sięgać częściej, czy o tym, że warzywa i owoce, których zaleca się jeść najwięcej ze wszystkich produktów żywnościowych, powinniśmy zjadać w proporcji 4:1. Ponadto, na samej górze nie zostały umieszczone produkty, których należy unikać, jak w piramidzie WHO, lecz produkty, które powinny zajmować najmniejszy procent naszych posiłków. Polską piramidę powinniśmy czytać jako ogólny schemat proporcji, bo temu ma ona służyć. Nie da się w jej trzech ścianach umieścić wszystkich zasad zdrowego odżywiania. Piramidę Instytutu uważam za naprawdę przydatną i polecam zerkać na nią gdy komponujemy konkretne danie – wyjaśnia Monika Stromkie-Złomaniec.

Na czym polega dobra zmiana piramidy? Przede wszystkim u jej podstaw pojawiła się aktywność fizyczna. Po drugie, warzywa i owoce w końcu zastąpiły na pierwszym, najważniejszym szczeblu, pieczywo i inne produkty zbożowe. Po trzecie, w piramidzie pojawiły się zioła jako odpowiedź na zapotrzebowanie zmniejszenia spożycia soli. Tak czy inaczej, wiele zależy od tego jakie produkty będziemy wybierać z poszczególnych "półek" piramidy, a po co konkretnie warto sięgać dowiemy się z piramidy WHO. Słowem, jeśli na kanapkę z szynką wybierzemy razowe pieczywo i chudą wędlinę, a do niej dołożymy sałatkę z pomidora, ogórka i papryki, nie będzie to już tak niezdrowy posiłek, jak mógłby być w znanej nam wszystkim z podstawówki, wersji "szkolnej".