Lincz na rodzinach dzieci, które miał molestować ksiądz z Ruszowa

Nad łóżkiem Marysi – obok kolorowego misia i króliczka – wisi oprawiona w złotą ramkę pamiątka pierwszej komunii świętej.

Jezus Chrystus z aureolą, obok kielich. U dołu napis: “Maria po raz pierwszy w pełni uczestniczyła w ofierze mszy świętej w Kościele Zmartwychwstania Pańskiego w Ruszowie”. Pod tym pieczęć parafii, odręczny podpis proboszcza Piotra M. I data: 19 maja 2019 roku. Trzy dni po komunii Marysia zaczyna płakać, kiedy ma iść do kościoła. Jej mama już wcześniej widziała, że coś jest nie tak. Ale do głowy jej w ogóle nie przyszło, że w to wszystko może być zamieszany ksiądz.

– Jak się bawiłyśmy i przebierałyśmy lalki, to one nawet przez moment nie mogły być rozebrane. Marysia płakała, że muszą być w ubraniach. Tak samo było podczas bilansu. Nie pozwoliła się rozebrać, nie dała sobie zrobić badania, ściągnąć koszulki – Ela jest blada. Siedzi cała w czerni na łóżku córki, które posłane jest kolorową pościelą.

Od tamtego czasu Marysia boi się sama spać. Budzi się w nocy z krzykiem, że “śnią jej się czarne rzeczy”. – Kojarzy różne fakty z tym, co zrobił jej ksiądz. Reaguje szczególnie na kolor granatowy – każde słowo sprawia Eli ból.

Kiedy tylko Marysia opowiedziała o wszystkim mamie, ta pobiegła na policję. Był 22 maja, trzy dni po komunii. Dzień później proboszcza wyprowadzili w kajdankach. Zamknęli w areszcie i oskarżyli o molestowanie seksualne dwóch niepełnosprawnych umysłowo dziewczynek.

A wieś zaczęła wytykać Elę palcami. Ci, którzy do tej pory mówili “dzień dobry”, teraz na jej widok przechodzą na drugą stronę ulicy, w sklepie zajeżdżają jej drogę wózkami, plują pod nogi. W jej obronie stają zupełnie obcy ludzie, aktywiści z “Ogólnopolskiego Strajku Kobiet” i “Dość Milczenia”.

We wsi mówią, że Elka wszystko uknuła: oskarża księdza, bo marzy jej się odszkodowanie i lepsze życie z dala od Ruszowa. Wszystko miała mieć zaplanowane już trzy lata temu.

Nie mogą jej wybaczyć, że zniszczyła dobre imię i proboszcza, i całego Ruszowa. I odgrywają się. Wytykają, że jest samotną matką, pytają, gdzie się podział ojciec Marysi.

– Mówią też, żeby pamiętać, że karma wraca. A my będziemy się w piekle smażyć – cytuje Ela. W sieci piszą: “Diabeł opętał te dzieci, żeby tak mówiły na naszego wysłannika z niebios”.

“Raz mnie rozebrał”

“Nie lubię tego księdza, bo on mnie dotyka. (…) Jak mnie ksiądz dotykał, to nie byłam w ubraniu. Nie wiem, gdzie było ubranie. (…) Siedziałam przodem na kolanach księdza. (…) Dotykanie to było pukanie: w nos, brzuch, kolana, tak paluszkiem. To było dotykanie, ale bolało. (…) Bałam się” – zeznała w prokuraturze Marysia.

Jej koleżanka ze szkoły – Danusia – mówiła biegłej psycholog, że proboszcz chwytał ją za ramiona, nogi, twarz, wkładał jej ręce pod koszulkę.

ZOBACZ NASZ WIDEOREPORTAŻ:

“Dochodziło do takich sytuacji, że zostawałam z księdzem sama i on mnie obejmował i próbował rozbierać. Raz mnie rozebrał. (…) Pocałował mnie w usta. (…) Ściągał ze mnie spodnie. Ksiądz zachowywał się brzydko i obrzydliwie. (…) Czułam strach, jak mnie ksiądz dotykał. (…) Mama, jak mnie kąpała i zauważyła zaczerwienienie między nogami, pytała, skąd je mam. On mnie dotknął. (…) Ja nie mówiłam, co mi ksiądz robił, bo się bałam. (…)“– opowiedziała dziewięciolatka.

– Czułam, że coś z tym księdzem jest nie tak. Intuicja matki mi to podpowiadała. Moja córka ma orzeczenie o niepełnosprawności intelektualnej w stopniu lekkim. Myślę, że ksiądz to po prostu wykorzystał – uważa Agnieszka, matka Danusi.

Biegła psycholog zeznania obu dziewczynek uznała za wiarygodne. Ale we wsi nie wszyscy dają im wiarę: – Te dziewczyny były jakieś ułomne – mówi bez zastanowienia mieszkaniec Ruszowa.

I jednego nie może zrozumieć: – Przecież po komunii dziękowały księdzu, prezent mu kupiły. No i kiedy on miał to zrobić? Przecież jedna z matek to z tym dzieckiem chodziła, to jak nie wiedziała?

“Bóg go obroni”

Dawno nic tak nie podzieliło mieszkańców dolnośląskiego Ruszowa jak ksiądz Piotr M. “Pedofil stop”– wypisują na murach ci, co wierzą dziewczynkom i ich matkom. A w sieci ganią innych: “odwalcie się, one już swoje przeszły”.

Trzymający stronę księdza głośniej krzyczą, a za jego niewinność daliby się skrócić o głowę. Grupa kobiet ściąga na każdą rozprawę w sprawie Piotra M. do Sądu Rejonowego w Zgorzelcu.

Czekają na niego przed salą z różańcami w ręku. Trzymają je jak amulety. Kiedy na pierwsze spotkanie z sędzią ksiądz wszedł niczym męczennik, modliły się na głos. Wyciągały do niego ręce, gdy śpiewał psalm: “Jeżeli chcesz mnie naśladować, to weź swój krzyż na każdy dzień”.

– Przebijały się przez kordon policji i nacierały mu dłonie. Krzyczały, by “przepuścić świętego” – wspomina Stanisława Kuzio-Podrucka z “Ogólnopolskiego Strajku Kobiet”. Ale nie tylko w sądzie obrońcy księdza z Ruszowa okazywali mu wsparcie. We wsi też zaczęli działać. Ręce składali i modlili się w jego intencji (jeszcze na dwa dni przed pierwszą rozprawą), zbierali podpisy w jego obronie i domagali się, żeby odpowiadał z wolnej stopy.

Kiedy proboszcz napisał do nich z więziennej celi, odbili list na ksero i przekazywali dalej, jakby to sam Bóg zaadresował do nich kilka zdań. Do tego dołączyli wniosek o ukaranie prokurator, a za okładkę kilku kartek posłużył im dziecięcy obrazek. A na nim uśmiechnięty ksiądz i kościół. Pod petycją podpisało się 300 osób.

Bo w Ruszowie większość nie wierzy, że mogli mieć na parafii księdza, co to molestował dzieci. W końcu nikt go na gorącym uczynku nie przyłapał. A jak nie widzieli molestowania, to nie mogło być.

Szpakowaty mężczyzna z wąsem: – Chodzę do kościoła, ksiądz w kościele z dziećmi przebywał. Jestem w radzie kościelnej i nic nie widziałem.

Jego kolega całą “aferę” tłumaczy nagonką na księży: – Na Zachodzie wszyscy “łapią się” Arabów. Wystarczy sobie z Arabem zrobić dwa-trzy zdjęcia i już go skarżą, już mają odszkodowanie. A u nas Arabów nie ma, to do księży się łapią.

Żal im proboszcza – powtarzają, że to “już po człowieku”. – To tak, jak weźmiemy poduszkę, rozrzucimy pióra, to później pozbierać je ciężko. Nawet, żeby jego uniewinnili, to on już nie odbuduje reputacji…

Biednym pomógł

Ksiądz Piotr M. do Ruszowa trafił trzy lata temu i od razu zaczęto o nim mówić, że to “proboszcza z prawdziwego zdarzenia”, człowiek bez skazy, o gołębim sercu i dobrym podejściu do dzieci. Nie dość, że dobry gospodarz, to jeszcze jaki pogodny. A i ładnie śpiewał, jakie kazania prawił, no i najważniejsze – dobrze spowiadał. Na pielgrzymki też chodził. Sam z siebie potrafił ludziom dać przykład i wieś posprzątać.

– Nawet biednym pomógł – głęboko wzdycha młody chłopak, podpierając się o kościelny płot. I jak z rękawa wyciąga dowód: – U mnie sąsiad podpalił blok, to ksiądz z nim poszedł, bilety mu pokupował. Wszystko. A tu ludzie gadają. Bo wie pani jak to ludzie: jeden powie to, drugi doda i wyjdzie morał. A ja w tego księdza... – oczy zachodzą mu łzami – ja za nim pójdę sam.

– A jeżeli okaże się, że proboszcz robił tym dzieciom krzywdę? – pytam.

– Ja tego nie widziałem – broni.

I – niczym adwokat proboszcza – zaczyna: – Za to ksiądz zawsze przyszedł i się ukłonił, pogadał. Jak trzeba było, to do domu przyjechał. Pytał, czy jakoś pomóc. A tu ludzie zaczęli.. ktoś wymyślił i zrobili z niego pedofila. Ale ja w to nie wierzę. Nigdy w życiu. Prędzej bym tych ludzi, co jego podali… To ich bym podał, zamiast tego księdza – pociąga nosem.

Staruszka zatrzymuje rower. I od razu wykrzykuje, że ona nic złego na księdza powiedzieć nie może. – Dobry był. Że lubił dzieci to jest fakt. Pogłaskał którąś, czy coś… To chyba nie było grzechem – tłumaczy.

– A jak zostanie skazany? – odbijam piłeczkę.

– To szkoda. Bardzo szkoda – mówi.

– A tych dziewczynek nie jest pani szkoda? – dopytuję.

– Chyba nie zrobił im nic złego. Bardzo mi go szkoda. A niewinnie też siedzieć, to wie pani. A dzieci lubił... Tutaj ładnie odprawiał i tak się z nimi obchodził, naprawdę ładnie.

– Pani aż płacze... – zauważam.

– … bo mi szkoda, co zrobić... – wsiada na składaka. I smuci się na samą myśl, że proboszcza na taką próbę wystawiają.

Dzieci się do niego garnęły

Na plebanii walały się lalki i maskotki. Stał też wózek. A w zakrystii w oczy rzucał się różowy, plastikowy laptop. Niektórzy w Ruszowie zauważali, że księdza “nadmiernie ciągnie do dzieci”. Zawsze głaskał po głowie, dotykał, przybijał “słynną piątkę”.

Mama Marysi pamięta, że kiedy przyszedł na ostatnie namaszczenie jej babci, to od progu pytał, gdzie jest dziewczynka. – Chciał, żeby przyszła. Choć sam widok osoby umierającej dla dziecka, które ma dziewięć lat, jest trudny – przypomina sobie Ela.

Chociaż ksiądz Piotr M. nie był katechetą i nigdy nie pracował w podstawówce w Ruszowie, to przygotowywał dzieci do pierwszej komunii świętej. – Widziałem, jak prowadził dzieci ze szkoły – przypomina sobie pan sprzed kościoła. Ale nie widzi w tym nic złego. Przecież jego córka też z proboszczem chodziła. I nic złego się nie stało. We wtorki ksiądz Piotr zabierał dzieci ze szkoły na plebanię. We wsi powtarzają, że zdarzało się to częściej. – Nie są mi znane takie sytuacje, by ksiądz odbierał dzieci spod szkoły także w inne dni – stanowczo odpowiada Irena Droś, dyrektorka podstawówki w Ruszowie. Wielu mieszkańców Ruszowa powtarza dziś, że to “dzieci lgnęły do księdza”, a i często bywały w kościele. Proboszcz zorganizował nawet dla dziewczynek chór.

– Dzieci się normalnie do niego garnęły. Jak się szło do kościoła, to one przylatywały do księdza, tuliły się – słyszę od staruszka z wąsem.

Niektórzy we wsi oburzali się nawet, że ksiądz przesadza i pozwala najmłodszym wejść sobie na głowę. – Dzieci właziły na ołtarz, tańczyły. Ksiądz mówił, że to dzieciaki tak chcą, ale to ksiądz im kazał. O tym na zajęciach opowiadały mi te dzieci – zdradza były już ministrant.

Od parafii do parafii

Początek lat 80. Piotr M. jako młody wikary trafia na parafię Opatrzności Bożej na wrocławskim osiedlu Nowy-Dwór. Zostaje katechetą i z miejsca zaczyna przygotowywać dzieci do pierwszej komunii świętej. Przez jego ręce przechodzą kolejne pokolenia.

– Był wtedy bardzo młodziutki i wszystkich tu oczarował. Rodzice go uwielbiali. Nigdy nie przeszedł obok dziecka obojętnie, zawsze zapytał, jak w szkole, pogłaskał – doskonale pamięta Ania, dziś dorosła kobieta, wtedy dziewięciolatka.

Ale ksiądz miał jedną wadę, nie potrafił utrzymać rąk przy sobie. –Znalazł sobie sposób na dotykanie dzieci. Bez przerwy czepiał się, że jesteśmy źle ubrani, że mamy niedostosowane ubrania do pogody – mówi Anka.

Dziewczynki prosiły mamy, żeby zakładały im na religię spodnie, poprawiały się przed katechezą, żeby tylko ksiądz nie musiał tego robić. I ustawiały się na końcu kolejki, by być jak najdalej od księdza.

Ale on znalazł sposób, by być z dzieckiem sam na sam. Zamykał się z nimi w salce katechetycznej. Tam odpytywał je z regułek, modlitw.

– Spotkanie zaczynało się od takiego dosyć długiego pocałunku, prosto w usta. On cały był spocony. Po tym pocałunku następowało rozebranie. Parę minut stałam na nago – relacjonowała jedna z podopiecznych księdza Piotra M. Marcinowi Rybakowi z “Gazety Wrocławskiej”.

– Zawsze przed religią była rozmowa, że znowu będzie brał na kolana, znowu będzie nas przytulał. Ostatnio pisałem z koleżankami z podstawówki i one pamiętają, jak mu “śmierdziało z ryja”. Na siłę całował, nachalny był, kazał guziki od sutanny liczyć, chować się pod tę sutannę. To niby było za karę, niby z uśmiechem – opowiada Przemek, też wychowanek Piotra M.

Młody wikary miał wkładać ręce pod bluzki, do majtek. – Moją koleżankę całkowicie rozebrał w kościele. Biegła całą drogę do domu. Powiedziała o tym mamie, a ta poszła z awanturą do księdza – wspomina Anka.

Nie tylko ona. Rodzice zapamiętali, jak ojciec jednej z uczennic uderzył księdza bez słowa. – Ta kobieta zeznawała przed sądem w sprawie dziewczynek z Ruszowa. Wyszła z sali z płaczem, w trzech kawałkach – słyszę. Do Marcina Rybaka masowo zaczęli zgłaszać się byli wychowankowie ks. Piotra M. – Pamiętam, że powtarzał się mechanizm. Ten ksiądz miał ganić dzieci ze to, że są źle ubrane i w tym kontekście miał się dopuszczać dotykania – opowiada dziennikarz. I cytuje nam fragmenty listów, jakie otrzymał.

Jeden z nich: “Jest nas setki takich dzieci, którym podczas katechezy ksiądz wkładał ręce w miejsca intymne. Normą był pocałunek w usta i rozbieranie do naga. Znam przypadek zmuszania przez księdza do oddawania na forum klasy moczu do miski”.

Ksiądz pozostawił po sobie trwały ślad w pamięci wielu dzieci. Do Prokuratury Rejonowej w Zgorzelcu zgłosiło się aż 18 osób (16 kobiet i dwóch mężczyzn), które w przeszłości także miały być wykorzystywane przez księdza Piotra M. Wszystkie z kościoła na Nowym Dworze we Wrocławiu.

Prokurator Agnieszka Kwaśnik z Prokuratury Rejonowej w Zgorzelcu: – Nie ukrywam, że zostanie podjęta decyzja o umorzeniu tej sprawy z uwagi na upływ czasu. Natomiast te osoby są świadkami w tym postępowaniu, które toczy się przed sądem.

“Kościół go wspiera”

Kapłańska droga Piotra M. jest długa, ale niezbyt kręta – nie wysyłano go poza województwo dolnośląskie. Zanim wylądował w Ruszowie, przez 18 lat był proboszczem w Niedźwiedzicach. W pozostałych parafiach nie zagrzał długo miejsca, najwyżej kilka lat. – Z jakiegoś powodu musieli go tak przenosić. Jeżeli on jest gdzieś dwa lata albo 2,5 i już go przenoszą... Nawet w najgorszej pracy człowiek się utrzymuje trochę dłużej – starsza mieszkanka Ruszowa jest pełna wątpliwości.

Ksiądz Waldemar Wesołowski, rzecznik prasowy Legnickiej Kurii Biskupiej, uważa, że nie należy dopatrywać się tu drugiego dna. – Przenosiny księży dokonują się co roku. Zależy to od wielu czynników: księża umierają, chorują, więc ruchy na parafiach są czymś oczywistym. To były normalne przenosiny związane z potrzebami na parafiach – zapewnia.

Ale wieść niesie, że już parafianie z Jędrzychowic interweniowali w sprawie księdza Piotra M. w kurii. Tam też mieli zauważyć jego nadmierny pociąg do dzieci. Ksiądz Wesołowski twierdzi, że od 1992 roku, czyli od czasu powstania diecezji legnickiej, nikt się na ks. Piotra nie skarżył. – Do kurii legnickiej nic nie wpłynęło. Żadne skargi, żadne uwagi, wątpliwości co do posługi ks. Piotra M. – słyszę. Co było wcześniej? Tego ks. Wesołowski nie komentuje. – Nie mamy na ten temat wiedzy, ks. Piotr M. był wtedy księdzem diecezji wrocławskiej.

To samo pytanie zadaję rzecznikowi diecezji wrocławskiej ks. Rafałowi Kowalskiemu. Ale i on odcina się od sprawy, choć wszyscy świadkowie, którzy zgłosili się do prokuratury, podają, że są wychowankami księdza Piotra M. z lat 80. – Z chwilą utworzenia diecezji legnickiej dokumentacja dotyczącą księży, którzy posługiwali na jej terenie, została w całości przekazana do kurii w Legnicy – mówi ks. Kowalski.

Tam powinny być odnotowane wszelkie zdarzenia: pochwały i skargi, jakie przez lata kapłaństwa zebrał ks. Piotr M. Ale nie mamy do nich wglądu, bo osobom postronnym kuria nie pokaże teczki proboszcza z Ruszowa. O to wnioskować może tylko prokuratura.

Do momentu wydania prawomocnego wyroku sądu proboszcz Ruszowa Piotr M. jest zawieszony. Przedstawiono mu zarzuty, za które grozi mu 12 lat więzienia. On sam miał mówić w sądzie, że dzieci same siadały mu na kolanach. Kuria prowadzi postępowanie kanoniczne i oficjalnie odcina się od sprawy księdza Piotra M. Ale w tym samym czasie diecezjalny konserwator zabytków ksiądz Stanisław Szupieńko zjawia się na prawie każdej rozprawie przeciwko duchownemu.

Staje po stronie obrońców proboszcza z Ruszowa. Nie nakłada ani sutanny, ani koloratki. I pewnie nikt nie dowiedziałby się, że jest księdzem, gdyby nie uderzył Katarzyny Wójtowicz z “Dość milczenia”. Wspiera ona matki dziewczynek, które mógł krzywdzić ks. Piotr.

Wszystko uwieczniono na nagraniu. Rzecznik diecezji podkreślał, że to prywatna wizyta księdza Szupieńki. – Diecezja nie jest stroną w sprawie księdza Piotra M. – wyjaśniał ks. Waldemar Wesołowski.

Ale dla skrzywdzonych i ich obrońców to jasny komunikat: – To pokazuje, że Kościół jest obecny i nie jest po stronie ofiar. Przedstawiciele Kościoła przez cały czas są, żeby pokazać, że wspierają księdza. Oskarżony idąc korytarzem widzi ich – mówi nam przed salą rozpraw, w której zeznają świadkowie, Krzysztof Niciejewski z KOD Wrocław.

Zdane na siebie

Poszkodowane nie mają takiego wsparcia. – Nigdy nikt z Kościoła się do nas nie zwrócił – mówi jedna z matek. Nie zapytano, czy im pomóc. Nie odprawiono mszy w ich intencji. Biskup milczy.

– Przecież w każdej diecezji działa pełnomocnik, który ma się zajmować ofiarami. Gdzie on jest? Ofiarami są całe rodziny. Cała społeczność jest podzielona. Kościół nie staje po stronie słabszych, tylko milcząc akceptuje absurdalne zachowanie księdza i jego obrońców – zauważa mecenas Artur Nowak, który w sądzie reprezentuje matki dziewięciolatek.

Nie próbowano rozwiązać trudnej sytuacji matek i dziewczynek, nie próbowano zatrzymać społecznego linczu na matkach. Nikt z Kościoła nie wyciągnął do nich ręki.

Ksiądz, który w Ruszowie zastępuje proboszcza Piotra M., nie chce rozmawiać. On też nic nie zrobił. A jeszcze niedawno w kościele we wsi modlili się za księdza Piotra M. Sołtys Ruszowa postanowił sobie, że do czasu wyroku sądu nie będzie zabierał głosu. Ale matka jednej z dziewięciolatek doskonale zapamiętała: – Sołtys od początku mówił, że nie ma potrzeby, żeby do nas przyjść i porozmawiać.

Gdyby nie aktywiści z “Ogólnopolskiego Strajku Kobiet” i “Dość Milczenia”, Ela i Agnieszka w samotności przed salą sądową musiałyby słuchać od obrończyń “świętego-księdza”, że ich “dzieci są małymi prostytutkami”. O tym informowały lokalne media.

– My tak nie mówiłyśmy. Media kłamią – krzyczą do nas kobiety. Ustawiają się tyłem, kiedy z nami rozmawiają. Przodem stoją do księdza, którego po rozprawie policja odprowadza do samochodu. Machają do niego, wyciągają ręce i powtarzają: “Niech się ksiądz nie martwi. Bóg księdza osądzi”.

– Niech ten Bóg, w którego panie wierzą, sprawi, żeby dzieci więcej nie były krzywdzone – odpowiada Anna Darlęga ze “Strajku Kobiet Wrocław” i KOD Wrocław. Ela czuje ulgę. Ale i ogromny ból, że nie uchroniła swojej Marysi. Wie, że ofiar proboszcza może być więcej. Kiedy wychodzimy z kolorowego pokoju dziewczynki, ta łapie nas w drzwiach i pyta, o czym rozmawialiśmy. Kłamiemy, że o fotografii. I ona o tym wie.

* Imiona niektórych bohaterów – na ich prośbę – zostały zmienione.

W sieci zorganizowano zbiórkę na pomoc prawną i psychologiczną dla rzekomych ofiar księdza Piotra M.

Autorzy artykułu:

Daria Różańska-Danisz

reportażystka

Podobają Ci się moje artykuły?
Możesz zostawić napiwek

Teraz możesz docenić pracę dziennikarzy i dziennikarek. Cała kwota trafi do nich. Wraz z napiwkiem możesz przekazać też krótką wiadomość.

Sprawdź, jak to działa

Kwota napiwku