Ziajanie, czyli niedoskonała termoregulacja psa

Niestety. System chłodzenia psa nie jest zbyt wydajny, a nasze czworonogi są narażone na przegrzanie o wiele bardziej, niż my sami. Weźmy pod uwagę samą powierzchnię chłodzenia, która u psów jest o wiele mniejsza, niż u ludzi.

Człowiek ma gruczoły potowe na plecach, czole, dłoniach, stopach, pod pachami. Pies ma gruczoły potowe jedynie na łapkach. Nie odgrywają one znaczącej roli w procesie termoregulacji, jednak w trakcie upałów można zauważyć, że są mokre.

Psy chłodzą się inaczej niż ludzie. Ich głównym sposobem na obniżenie temperatury ciała jest ziajanie, czyli dyszenie — pies odparowuje w ten sposób nadmiar ciepła z jamy ustnej. Czy ziajanie jest równie wydajne, co pocenie? Absolutnie nie! Jama ustna psa jest za mała i pracuje za wolno, żeby efektywnie chłodzić zwierzę.

Ponadto u psów przeważają receptory odpowiedzialne za wykrywanie zimna. Efekt jest taki, że psy szybciej się nagrzewają, niż chłodzą. Pies na wzrost temperatury reaguje bardzo powoli i niestety — nie zawsze na czas. Z kolei w przypadku zimna jego reakcja jest błyskawiczna.

Kiedy termoreceptory odbierają bodźce dotyczące wysokiej temperatury, wysyłają do podwzgórza sygnały, mające zapobiec przegrzaniu. Po ich otrzymaniu naczynia obwodowe rozszerzają się, a krew zaczyna krążyć szybciej.

Czasami jednak procesy termoregulacyjne psa nie działają prawidłowo albo zostają uruchomione za późno. Może wtedy dojść do hipertermii (podwyższenia temperatury ciała) albo udaru, którego skutki bywają nieodwracalne.

Bezpośrednie przyczyny udaru u psów

Przyczyn udaru cieplnego u psa może być wiele, jednak najczęstszą z nich jest ludzka bezmyślność i brak wyobraźni. Zamykanie psa w nagrzanym samochodzie nie jest pomysłem godnym pochwały (delikatnie mówiąc). Są jednak zachowania, które choć niepozorne, mogą być przyczyną udaru.

Najczęstsze przyczyny udaru cieplnego u psów:

• wysiłek fizyczny ponad siły;
• nadmierna ekspozycja na słońce;
• nadmierna ekspozycja na wysoką temperaturę;
• brak dostępu do wody.

W cieplejsze dni psu może zaszkodzić to, co w zimniejsze dni sprawia mu radość, np. łapanie frisbee, gonienie za piłeczką, zabawa z innymi psami, a nawet spacery. Należy pamiętać również o tym, że niektóre psy mają zwiększone ryzyko udaru.

Psy ze zwiększonym ryzykiem udaru cieplnego:

• psy z długą sierścią;
• psy z ciemną sierścią;
• psy otyłe;
• psy chore lub w okresie rekonwalescencji;
• ciężarne suczki;
• psy w podeszłym wieku;
• szczenięta;
• psy z krótkimi pyszczkami (rasy brachycefaliczne).

Wbrew pozorom pies nie musi mieć do czynienia z upałem, żeby mieć udar. Już przy temperaturze 25°C pies ryzyko przegrzania znacznie wzrasta. Zdarza się, że zwierzę umiera, dlatego najlepiej skupić się na zapobieganiu.

Najważniejsze zasady zapobiegania udarom cieplnym u psów

1. Nie wychodź z psem na długie spacery podczas upałów. Zaplanuj aktywność tak, żebyście na dłuższe spacery wychodzili wcześnie rano lub wieczorem.

2. Dopilnuj, żeby pies miał dostęp do cienia. Jego kojec i buda nie powinny znajdować się w słońcu.

3. Postaw psu na podwórku basenik z wodą, do którego będzie mógł wskoczyć, by się ochłodzić.

4. Pamiętaj, że pies musi mieć stały dostęp do wody. Najlepiej, gdyby była ona chłodna, lecz nie lodowata. Wodę należy wymieniać 1-2 razy na dobę.

5. Nie zakładaj psu kagańca weterynaryjnego, który uniemożliwia ziajanie.

6. Nie baw się z psem na zewnątrz w najgorętsze dni. Zamiast tego możesz zaproponować mu nosework.

7. Na każdy spacer zabieraj ze sobą wodę.

8. Kiedy znajdujecie się w pobliżu akwenów wodnych, zachęcaj psa do wchodzenia do wody i mocz mu sierść.

9. Jeśli pies ma długą i gęstą sierść, zabierz go do groomera, który odpowiednio go ostrzyże.

Po czym poznać, że pies ma udar? Objawy udaru cieplnego u psów

Pierwszym symptomem udaru u psa jest intensywne ziajanie i pogorszenie samopoczucia. Pies może odczuwać w tym czasie bóle i zawroty głowy, o czym niestety nie powie. Właściciela powinna zaniepokoić niechęć do ruchu i apatia.

Do objawów udaru cieplnego u psów zaliczamy:

• nadmierne ziajanie;
• płytki i nieregularny oddech;
• przyspieszone bicie serca;
• ślinotok;
• suchość warg i nosa;
• zaciemnienie dziąseł i języka;
• wymioty i biegunkę;
• drgawki;
• utraty przytomności;
• ogólne osłabienie;
• brak apetytu;
• gorączka rzędu 40,5-43°C (prawidłowa temperatura ciała psa to 37,5-39,2°C).

Wtórnym objawem udaru słonecznego u psa może być odwodnienie organizmu oraz zaburzenie metaboliczne na poziomie komórkowym. Żadnego z tych objawów nie można lekceważyć, gdyż oba mogą doprowadzić do śmierci zwierzęcia.

Postępowanie przy podejrzeniu udaru cieplnego u psa

Tylko 19 proc. Polaków jest pewnych swoich umiejętności w zakresie udzielania pierwszej pomocy — te statystyki dotyczą ludzi. A jak jest z udzielaniem pierwszej pomocy zwierzętom? Tylko 2 proc. Polaków opanowała tę sztukę. Czas to zmienić. Oto jak pomóc psu, który ma udar.

Pierwsza pomoc przy udarze cieplnym u psa:

• 1. Połóż psa w chłodnym i zacienionym miejscu.
• 2. Namocz ręcznik i zrób z niego okład na kark, głowę i podbrzusze psa.
• 3. Ustaw w pobliżu psa wentylator.
• 4. Daj psu miskę z wodą i nakłaniaj go do picia.

Tych rzeczy nie rób, gdy pies ma udar:

• nie wrzucaj psa do wanny z zimną wodą — ryzyko szoku termicznego;
• nie wlewaj nieprzytomnemu psu wody do pyszczka — ryzyko udławienia;
• nie przykładaj lodu bezpośrednio do ciała psa — ryzyko odmrożeń.

Pamiętaj, że te działania mają charakter prewencyjny, a w przypadku wystąpienia udaru u psa, konieczna jest wizyta u weterynarza, który zapobiegnie dalszym konsekwencjom, np. obrzękowi mózgu lub odwodnieniu.

Jeśli masz taką możliwość, powiadom wcześniej weterynarza, że wieziesz mu pacjenta z udarem.