Na szalony podwieczorek

1.

Dostrzegam wiele podobieństw dzisiejszej debaty parlamentarnej do najsłynniejszego podwieczorku świata. Trybuna sejmowa jest, ale tak jakby jej nie było. Program 500+ zostaje przyjęty. Wyklucza, zamiast włączać. Przekaz płynący z mediów narodowych mówi, że „nic” się nie stało. Tylko świat przeciera oczy ze zdumienia. Dzisiejszej prawicy czas zatrzymał się na godzinie podwieczorku.

Po drugie, język dzisiejszej polskiej polityki nie jest logicznymi zagadkami językowymi, które wnoszą świeże znaczenie w świat rzeczywistości poprzez konfrontację ze stereotypami. Dzisiejsza retoryka polityki opiera się na poszukiwaniu wspólnego wroga. Tropienie winnych, etykietowanie, unikanie niewygodnych pytań, podejrzliwość, dwuznaczność, nieprecyzyjność, kreacja wydarzeń. Filozofia układu zawsze dostarcza alibi: nie da się nic zrobić, bo działa układ, im bardziej. Im bardziej chce się go rozbić, tym silniej się on broni. Polska w ruinie. Wygaszanie kopalń. Dobra zmiana. Komisja oskarżająca.

Szkoda, że w języku dzisiejszej opozycji dominuje konfrontacja, wzajemne ataki, a nawet wrogość nad wymianą myśli i nastawieniem na porozumienie. Opozycja dała się wciągnąć w pułapkę językową prawicy, w której najczęściej przeważają pojęcia, budzące negatywne skojarzenia, od najbardziej podstawowych: wojna, walka, agresja, reżim, dyktatura, po nieco nowsze: podatki, agent, komisja, afera, teczka. Znacznie rzadziej w mowie opozycji pojawiają się słowa o pozytywnym znaczeniu: pokój, honor, naród, państwo, razem, wspólnie. Dominują treści negatywne, obelżywe, zniesławienie. Język dzisiejszej opozycji dał się zdominować brutalnością podszytą ideologią i religią.

Po trzecie, podobnie jest z kategorią kolejności. W obłąkanej scenie podwieczorku pełni ona wręcz filozoficzną rolę. Kolejność słów w zdaniu, zawierającym te same wyrazy, zmienia zasadniczo znaczenie zdań. Docieranie zaś do istoty znaczenia językowego przypomina poszukiwanie sensu istnienia i konstrukcji świata. Igraszki słowne zaczynają być grą w życie. Zmiana kolejności obejmuje w tej scenie nie tylko szyk wyrazowy. Bohaterowie zmieniają kolejność miejsc przy stole, usiłując znaleźć się przy czystej filiżance, przesuwanie się jednak o jedno miejsce, zapewnia tylko jednemu z nich powodzenie, gdyż w tym momencie działa bezlitosna logika matematyczna i to również jest tutaj absurdalne.

Po trzecie, czas. Potraktowany z szacunkiem może na czyjąś prośbę zmienić kolejność godzin na zegarze, gdyż duch czasu relatywnie wiąże się z osobą, która go w sobie nosi. Subiektywny wymiar czasu dotyka również uczestników szalonego podwieczorku, którzy zostali uwięzieni w czasie poprzez zaklęcie Królowej Kier. U nich jest tylko więc jedna godzina – podwieczorku, zatem trwa on bez przerwy, dokąd trwa zaklęcie. Unieruchomienie czasu i kolejności godzin określa więc egzystencję bohaterów. Są oni skazani na medytację podczas picia herbaty, trwającą bardzo długo, tak długo, dopóki nie zwolni ich Królowa Kier.

W Hawanie odbyło się historyczne spotkanie papieża Franciszka i patriarchy Cyryla. To pierwsze od blisko tysiąca lat schizmy spotkanie zwierzchników Kościoła rzymskokatolickiego i rosyjskiego prawosławia. Rozpoczęło się od słów „Nareszcie”, „Jesteśmy braćmi”, „Od teraz będzie łatwiej”. Odbyło się we właściwym czasie i miejscu. Rozmowa braci. Bez półsłówek. Wyczuwało się ducha dialogu. Skoro przedstawiciele wojujących ze sobą Kościołów mogli się spotkać, to tym bardziej w takiej atmosferze i czasie powinien się odbyć wspólny podwieczorek opozycji. Debata o wszystkich aspekty alogicznej i irracjonalnej rzeczywistości, którą dziś można poznać jedynie intuicyjnie i podświadomie. Tymczasem w Polsce kategoria pustki, braku i nicości nieustannie przenika się z kategorią czasu. Tworzy się wielość znaczeń. Czas się zatrzymał.

3.