nt_logo

Jak udzielić pierwszej pomocy w cukrzycy? Uważaj, choremu łatwo zaszkodzić

Daria Siemion

25 kwietnia 2022, 14:22 · 4 minuty czytania
W przypadku zaostrzenia objawów cukrzycy niezwykle istotna jest pierwsza pomoc. Jak jej udzielić, by nie zaszkodzić choremu? Kluczowe znaczenie ma właściwe rozpoznanie, czyli odróżnienie hipoglikemii od hiperglikemii. Z tego tekstu dowiesz się, jak to zrobić i jak pomóc choremu.


Jak udzielić pierwszej pomocy w cukrzycy? Uważaj, choremu łatwo zaszkodzić

Daria Siemion
25 kwietnia 2022, 14:22 • 1 minuta czytania
W przypadku zaostrzenia objawów cukrzycy niezwykle istotna jest pierwsza pomoc. Jak jej udzielić, by nie zaszkodzić choremu? Kluczowe znaczenie ma właściwe rozpoznanie, czyli odróżnienie hipoglikemii od hiperglikemii. Z tego tekstu dowiesz się, jak to zrobić i jak pomóc choremu.
Pierwsza pomoc przy cukrzycy fot. 123rf.com

Cukrzyca to jedna z najczęściej spotykanych chorób. Naukowcy szacują, że na całym świecie choruje na nią 300 mln osób. Najnowsze dane są jeszcze bardziej niepokojące. Do 2030 roku na cukrzycę ma chorować aż 366 mln ludzi.


Pandemiczny wzrost zachorowań jest spowodowany tym, co nazywamy szybkim trybem życia: spożywaniem przetworzonej żywności, niską aktywnością fizyczną, brakiem zainteresowania zdrowiem.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) zaliczyła cukrzycę do jednej z najbardziej niebezpiecznych chorób współczesnego świata. Ta podstępna choroba zabija ponad 26 tys. Polaków rocznie.

Hiperglikemia, czyli za wysoki poziom cukru we krwi

Hiperglikemia to stan charakterystyczny dla wszystkich typów cukrzycy. Polega na podwyższeniu poziomu cukru we krwi. Może być następstwem stresu, wzmożonej aktywności fizycznej lub nieprawidłowej diety.

Według WHO prawidłowy poziom cukru we krwi powinien wynosić od 70 do 99 mg/dl na czczo i do 140 mg/dl do dwóch godzin po zjedzeniu ostatniego posiłku. W przypadku podwyższenia tych parametrów, można mówić o wystąpieniu hiperglikemii.

Przyczyny hiperglikemii

Wśród przyczyn hiperglikemii należy wymienić:

  • nadwagę;
  • otyłość;
  • zaburzenia hormonalne (najczęściej u kobiet w ciąży);
  • zbyt dużą podaż węglowodanów w diecie;
  • siedzący tryb życia;
  • wysiłek fizyczny ponad siły.

Hiperglikemia jest obserwowana zarówno w cukrzycy typu I, jak i II.

Objawy hiperglikemii

Do najbardziej typowych objawów hiperglikemii należy:

  • częste oddawanie moczu;
  • wzmożone pragnienie;
  • uczucie suchości w ustach;
  • suchą skórę;
  • uczucie zmęczenia;
  • senność;
  • drażliwość;
  • omamy;
  • bełkotanie.

Charakterystycznym objawem jest zapach acetonu z ust.

Czytaj także: https://natemat.pl/zdrowie/134655,hipoglikemia-przyczyna-10-zgonow-u-cukrzykow

Pierwsza pomoc przy hiperglikemii

Hiperglikemia bardzo często jest mylona ze stanem nietrzeźwości. Chorzy leżą na ziemi, bełkoczą, czasami są nieprzytomni. Jak odróżnić osobę chorą na cukrzycę od osoby pod wpływem alkoholu? Ta umiejętność ma kluczowe znaczenie.

Przede wszystkim należy pochylić się nad osobą chorą i powąchać oddech. Gdy wyczuwalna będzie woń alkoholu, najprawdopodobniej mamy do czynienia z osobą nietrzeźwą. Gdy z ust osoby leżącej na ziemi będzie wydobywać się woń acetonu, najpewniej jest to osoba chorująca na cukrzycę. W takiej sytuacji należy zawiadomić karetkę.

Przedłużająca się hiperglikemia może doprowadzić do kwasicy ketonowej, śpiączki cukrzycowej, a w konsekwencji – do śmierci. Do czasu przyjazdu zespołu pogotowia ratunkowego należy podawać choremu jak największe ilości wody. Woda zapobiegnie odwodnieniu organizmu i zmniejszy poziom glukozy we krwi. W żadnym wypadku nie należy takiej osobie podawać słodyczy!

Jeśli chory jest przytomny, warto zadać mu kilka pytań kontrolnych: jak się nazywa, jakie brał leki, na co choruje, czy wie, co się stało, kogo zawiadomić. Krótka rozmowa poprawi jego komfort i sprawi, że w tej ciężkiej sytuacji, chory poczuje się odrobinę lepiej.

Jeśli atakowi hiperglikemii uległa osoba, o której wiemy, że choruje na cukrzyce, należy zadzwonić z taką informacją na numer 112. Dyspozytor powie co robić i wyśle na pomoc karetkę. Do czasu przyjazdu zespołu pogotowia ratunkowego, należy ułożyć chorego w pozycji bocznej ustalonej i monitorować jego oddech.

Po przyjeździe na miejsce zespół pogotowia ratunkowego zabezpieczy chorego i poda mu odpowiednie leki. Hiperglikemia jest leczona insuliną. Dzięki insulinie nadmiar cukru (węglowodanów) zostaje usunięty z układu krwionośnego, a stan chorego ulega szybkiej poprawie.

Hipoglikemia, czyli za niski poziom cukru we krwi

Hipoglikemia polega na za niskim poziomie cukru we krwi. Według najnowszych zaleceń WHO jego stężenie nie powinno przyjmować wartości niższych niż 3,9 mmol/l, czyli 70 mg/dl. Hipoglikemia może wystąpić zarówno u osób chorujących na cukrzycę, jak i u osób chorych. To stan zagrażający życiu.

Przyczyny hipoglikemii

Wśród przyczyn hipoglikemii należy wymienić:

  • nieprawidłową dietę;
  • przyjęcie za dużej dawki insuliny;
  • wysiłek fizyczny ponad siły;
  • nadmierne spożycie alkoholu;
  • choroby nerek i wątroby;
  • cukrzycę.

Hipoglikemia dotyczy przede wszystkim osób chorujących na cukrzycę typu I.

Objawy hipoglikemii

Najbardziej typowe objawy hipoglikemii to:

  • drżenie mięśni;
  • nadmierna potliwość;
  • zawroty głowy;
  • drażliwość;
  • uczucie zmęczenia;
  • silne uczucie głodu.

Rzadko zdarza się, by wszystkie objawy występowały jednocześnie.

 Pierwsza pomoc w hipoglikemii

W przypadku hipoglikemii kluczowe znaczenie ma zwiększenie poziomu cukru we krwi. Nie potrzeba do tego środków farmakologicznych. Wystarczy szklanka soku, żel z glukozą, kromkę chleba. Pamiętajmy jednak, by robić to z rozwagą, by nie doprowadzić do hiperglikemii.

W takiej sytuacji kluczowe jest zachowanie spokoju i próba uzyskania od chorego jak największej ilości informacji: na co choruje, jak się nazywa, kiedy ostatnio jadł, jakie leki przyjmuje, kogo zawiadomić oraz uważne obserwowanie jego stanu. W miarę możliwości należy dokonać pomiaru cukru.

Osoby nieprzytomne lub mające problemy z oddychaniem bądź przełykaniem, należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem. W praktyce większość osób zadzwoni na numer 112. Zespół pogotowia ratunkowego poda choremu glukagon – lek o działaniu antagonistycznym do insuliny.

Jeżeli chory ma przy sobie glukometr, a po dokonaniu pomiaru urządzenie wykaże za niski poziom cukru, można wykonać zastrzyk samodzielnie. Zastrzyk wykonuje się podskórnie. Większość osób nie powinna mieć problemów z jego wykonaniem. Chorego do przyjazdu karetki należy ułożyć w pozycji bocznej ustalonej.

Jeśli w międzyczasie chory odzyska przytomność, można mu podać posiłek bogaty w łatwoprzyswajalne węglowodany, np. kromkę chleba.

Tyle wystarczy, by uratować czyjeś życie.