• 3/4 Polek skarży się na bóle kręgosłupa lub stawów, w tym coraz większą grupę stanowią młode kobiety
• Przyczyny to siedzący tryb życia, zbyt mała aktywność fizyczna, zbyt duża masa ciała, ale też stres
• Ortopeda zaleca regularne ćwiczenia takie jak pływanie, pilates, joga

Tylko co czwarta Polka (26 proc.) nie odczuwa dolegliwości kostno-stawowych - tak wynika z badania "Profilaktyka zdrowia kobiet” zrealizowanego wiosną 2022 roku.

Bóle kostno-stawowe udręką Polek

Nie tylko dojrzałe, ale także młode Polki skarżą się na bóle kości i stawów. To efekt złych nawyków, siedzącego stylu życia, niedoboru ruchu, nadmiernej masy ciała, a także stresu.

Ból kręgosłupa czy stawów jest też jedną z głównych dolegliwości, z którymi Polki zgłaszają się do lekarza.

Bóle kostno-stawowe są najczęstszą przyczyną wizyt u lekarzy POZ.dr Paweł OlszewskiOrtopeda i traumatolog

Główną przyczyną bóli kostno-stawowych jest zwykle niewłaściwe użytkowanie narządu ruchu, czyli przeciążenia związane z niewłaściwą pozycją podczas pracy, nieumiejętnym podnoszeniem ciężkich przedmiotów, czy uprawianiem sportu bez rozgrzewki, co znacząco zwiększa ryzyko kontuzji.

Problemem jest także zbyt mała dawka aktywności fizycznej, która jest niezbędna, aby utrzymać kości i mięśnie w dobrej kondycji. Nie pomaga także nadmierna masa ciała, która powoduje przeciążenie stawów i przyspiesza ich zużycie.

Boli mnie kręgosłup!

Polkom najczęściej doskwierają bóle kręgosłupa (22 proc.). Nie jest zaskoczeniem, że na bóle kręgosłupa narzekamy częściej wraz z wiekiem.

Na bóle kręgosłupa skarży się aż 58 proc. kobiet powyżej 54. roku życia. Jednak na bóle kręgosłupa cierpi też coraz więcej młodszych Polek. Już co siódma (14 proc.) kobieta w wieku 18-24 lata sygnalizuje taki problem.

Te statystyki nie dziwią dra Pawła Olszewskiego.

– W badaniach obrazowych kręgosłupa u większości 30-latków widać zmiany zwyrodnieniowe – mówi ortopeda.

Na początkowym etapie mogą nie powodować żadnych dolegliwości. Jednak z czasem pojawiają się ból i sztywność. Potem dochodzą objawy neurologiczne wynikające z ucisku na nerwy. Te niekiedy wymagają nawet operacji neurochirurgicznej. Czy można temu zapobiec?

Pojawienie się nawracających bólów kręgosłupa to sygnał, że popełniamy jakiś istotny błąd związany w jego użytkowaniem. Być może jest to niewłaściwa pozycja podczas pracy przy biurku, brak przerw podczas pracy lub schylanie się przy podnoszeniu ciężkich przedmiotów, czy dźwiganie zakupów w jednej ręce. Dr Paweł Olszewskiortopeda i traumatolog

Wszechobecny stres

Przyczyną bólów kręgosłupa, szczególnie w odcinku szyjnym, może być także stres.

- Pod wpływem stresu dochodzi do nadmiernego napięcia mięśni i powięzi, co może pociągać ze sobą stan zapalny oraz pojawienie się dolegliwości bólowych – wyjaśnia ortopeda.

Najlepiej jest obserwować siebie i wyłapać, w jakich okolicznościach pojawia się ból kręgosłupa. Jeżeli zauważymy, że ból pojawia się np. po dźwiganiu ciężkich przedmiotów, trzeba pamiętać, aby przy ich podnoszeniu kucać, a nie schylać się.

Z kolei osoby, które pracują głównie przy biurku w pozycji siedzącej, powinny pomyśleć, czy na pewno mają prawidłową pozycję, siedząc przez kilka godzin dziennie. Trzeba też robić regularne przerwy od takiego siedzenia, a najlepiej wykorzystać część z nich na rozruszanie się, czyli np. zrobić kilka prostych ćwiczeń.

Zabójcze siedzenie

Natura zaprojektowała nasz organizm do ruchu. Tymczasem z raportu "Profilaktyka zdrowia kobiet” wynika, że kobiety większość czasu w ciągu dnia spędzają w pozycji siedzącej.

Co trzecia kobieta (ok. 30 proc.) siedzi przez 7-8 godzin, a co czwarta (27 proc.) przez 4-6 godzin w ciągu dnia. Wśród tych, które siedzą w ciągu doby przez 7-8 godzin, sporo jest młodych kobiet; 33 proc. w wieku 18-24 lat i 36 proc. w wieku 25-34 lat.

Tymczasem takie długotrwałe siedzenie jest bardzo niekorzystne dla narządu ruchu, bo sprzyja degeneracji chrząstki stawowej. Ta jest najsłabszym elementem w kolanie, biodrze czy kręgosłupie.

Chrząstka stawowa czerpie substancje odżywcze z płynu stawowego, który dociera do niej wyłącznie podczas ruchu. Długotrwały bezruch sprawia, że otrzymuje ich zbyt mało, to sprzyja jej degeneracji i daje początek zwyrodnieniowej chorobie stawów. Bezruch negatywnie wpływa także na kondycję tkanek miękkich wokół stawu, sprzyja stanom zapalnym, których następstwem mogą być dolegliwości bólowe.Dr Paweł Olszewskiortopeda i traumatolog

Choroba zwyrodnieniowa stawów ma charakter przewlekły. Nie da się jej wyleczyć. Można jednak zmienić styl życia i wpłynąć na opóźnienie jej rozwoju.

Odtrutka na siedzący tryb życia

Osoby pracujące przy biurku mogą uniknąć dolegliwości kostno-stawowych lub je złagodzić. Wystarczy codzienna, umiarkowana aktywność fizyczna.

Z raportu wynika, że zdaje sobie z tego sprawę tylko część respondentek. Zdecydowana większość kobiet powyżej 54 lat (92 proc.) preferuje spacery, natomiast najmłodsze respondentki (18-24 lata) najczęściej praktykują ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie kręgosłupa (40 proc.).

Częściej i umiarkowanie, zamiast rzadko i intensywnie

Tak preferowane spacery mogą jednak nie wystarczyć.

Znacznie lepiej niż spacer działa uprawianie takich rodzajów aktywności fizycznej, które angażują wiele odcinków ciała i jednocześnie nie powodują dużych przeciążeń stawów np. pływanie, aqua aerobic, nordic walking, narty biegowe, a także joga, pilates.Dr Paweł Olszewskiortopeda i traumatolog

- Bardzo dobrym rozwiązaniem jest też codzienne wykonywanie zestawu ćwiczeń ukierunkowanych na wzmocnienie i uelastycznienie konkretnych grup mięśni, najlepiej dobranych dla danego pacjenta przez fizjoterapeutę. Optymalna dawka ruchu to 20-30 minut dziennie - radzi ortopeda.

Jak dodaje, z punktu widzenia układu kostno-stawowego korzystniej jest ćwiczyć często z umiarkowaną intensywnością niż tylko od czasu do czasu, ale bardzo intensywnie.

Co robić, gdy bolą kości i stawy?

Gdy dolegliwości kostno-stawowe pojawiają się tylko okazjonalnie, można próbować łagodzić je, biorąc leki przeciwbólowe. Jednak, gdy ból nie mija pod ich wpływem, nasila się lub utrzymuje przez kilka dni, trzeba skontaktować się z lekarzem.

Bóle kostno-stawowe mogą być objawem choroby ogólnoustrojowej np. zakaźnej, zapalnej czy autoimmunologicznej, albo urazu, który wymaga zaopatrzenia przez ortopedę.Dr Paweł Olszewskiortopeda i traumatolog

Przewlekłe zażywanie leków przeciwbólowych w takich przypadkach tylko opóźni postawienie diagnozy i wdrożenie właściwego leczenia.

Także gdy przyczyną okaże się choroba zwyrodnieniowa, bezpieczniej jest ją leczyć pod okiem lekarza, który przepisze odpowiednie leki łagodzące dolegliwości oraz skieruje na rehabilitację, która ma szansę poprawić funkcję stawów i jakości życia.

Nie bez znaczenia w profilaktyce choroby zwyrodnieniowej, jak i jej leczeniu jest także utrzymywanie właściwej masy ciała, co zapobiega przeciążaniu stawów.

Co istotne, nigdy nie jest za późno, by wyeliminować szkodliwe przyzwyczajenia i zacząć dbać o aktywność fizyczną oraz dietę. Im wcześniej zdamy sobie z tego sprawę, tym lepiej dla naszych kości i stawów.

Raport "Profilaktyka zdrowia kobiet” powstał na podstawie badania, które przeprowadzono w marcu 2022 przez Mobile Institute na zlecenie firmy Gedeon Richter Polska. Badanie przeprowadzono z wykorzystaniem metody CAWI na grupie tysiąca dorosłych Polaków.