Narcystyczne zaburzenie osobowości jest schorzeniem związanym z poczuciem własnej wartości człowieka. Osoby dotknięte chorobą z jednej strony doświadczają uczucia wyższości, a z drugiej – postrzegane są przez innych jako ludzie aroganccy, lekceważący i pochłonięci samymi sobą. Jedną z cech charakterystycznych dla narcystycznego zaburzenia osobowości jest brak uczucia empatii. Pomimo że chorzy potrafią rozpoznać, co czują i myślą osoby w ich otoczeniu, nie wykazują w ich stosunku zbyt dużo współczucia. Jak się okazuje, brak empatii u chorych można wytłumaczyć budową ich mózgu.
Reklama.
Czym jest narcystyczne zaburzenie osobowości?
Narcyzm, jak wskazuje pełna nazwa schorzenia, jest jednym z zaburzeń osobowości. Tymczasem zaburzenia osobowości objawiają się konsekwentnym stosowaniem niewłaściwych technik radzenia sobie z sytuacjami życia codziennego, co jest widoczne przede wszystkim w sytuacjach społecznych. Generalnie, chorzy doświadczają wielu trudności w życiu osobistym i zawodowym. Osoby narcystyczne mają wypaczone pojęcie o samych sobie – wyolbrzymiają własne cechy pozytywne i umiejętności. Niezależnie od własnego statusu społecznego uważają się za osoby ważne (swoistą „elitę”) i oczekują, że tak właśnie będą o nich myśleli także inni ludzie.
Osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości uwielbiają podziw i pochwały, a krytycyzm wzbudza u nich uczucia złości, odrzucenia lub chęci odpłacenia pięknym za nadobne, czyli poniżenia krytykanta. Chorzy są niezwykle samolubni, brak im uczucia empatii, choć cechę tę, podobnie jak poczucie wyższości, niekiedy potrafią sprawnie zatuszować. W oczach osoby narcystycznej cały świat kręci się wokół niej, a pozostali ludzie powinni albo naśladować ją, albo zaspokajać jej potrzeby. Pełna charakterystyka osobowości narcystycznej znajduje się w serwisie abcZdrowie.pl.
Przyczyny narcyzmu z punktu widzenia medycyny
Grupa badawcza z dr Stefanem Röpkem z Wydziału Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego Charité w Berlinie na czele, po raz pierwszy zademonstrowała anatomiczne podłoże schorzenia. Testom poddała 34 osoby, z których 17 cierpiało na narcystyczne zaburzenie osobowości. Na drodze badania rezonansu magnetycznego (MRI) naukowcy określili grubość kory mózgowej pacjentów, czyli zewnętrznej powłoki komórek nerwowych mózgu. Okazało się, że osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości wykazywały nieprawidłowości w budowie dokładnie tej części mózgu, która odpowiada za uczucie współczucia. U osób chorych kora mózgowa w tym regionie była znacznie cieńsza niż u osób zdrowych.
Badacze udowodnili w ten sposób, że odczuwanie empatii uzależnione jest od objętości istoty szarej mózgu, a u pacjentów z narcystycznym zaburzeniem osobowości jest ona znacznie uszczuplona. Jak podkreśla dr Röpke, odkrycie to stanowić będzie podstawę do dalszych badań nad funkcjonowaniem mózgu chorych, do których zespół wykorzysta funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI).
Przyczyny narcyzmu z punktu widzenia psychologii
Wiemy już, czym schorzenie się objawia, niestety dokładna przyczyna wystąpienia narcystycznego zaburzenia osobowości nie jest znana. Wielu psychologów wierzy, że choroba spowodowana jest mieszanką różnych czynników, które obejmują uwarunkowania genetyczne, jakość interakcji z opiekunami we wczesnym dzieciństwie oraz czynniki psychologiczne, obejmujące temperament i umiejętność radzenia sobie ze stresem. Niektórzy naukowcy wierzą, że większe ryzyko wystąpienia narcystycznego zaburzenia osobowości u dziecka występuje w przypadku nadopiekuńczych rodziców lub opiekunów, którzy rozwijają u dziecka talenty lub poczucie bycia wyjątkowym jako sposób na podniesienie poczucia własnej wartości.
Z drugiej strony zaburzenie może być spowodowane zaniedbaniem lub traumatycznymi przeżyciami z dzieciństwa, za które odpowiada rodzic lub inna osoba będąca dla dziecka autorytetem. Narcystyczne zaburzenie osobowości najczęściej ujawnia się w okresie dojrzewania lub we wczesnym etapie dorosłego życia, gdy charakter człowieka jest już ukształtowany.
Wiele teorii dotyczących narcyzmu bazuje na przekonaniu, że istnieją uwarunkowania genetyczne lub czynniki dziedziczne, wpływające na rozwinięcie schorzenia. Na największe ryzyko wystawione są osoby nadmiernie wrażliwe na feedback ze strony innych osób, zarówno ten pozytywny, jak i negatywny. Ponadto, wielu specjalistów wierzy w ogromną rolę, jaką w wykształceniu narcystycznego zaburzenia osobowości odgrywają „narcystyczne” postacie z telewizji.