Zbyt częste korzystanie z telefonu komórkowego przerodzić się może w fonoholizm – ostrzegają specjaliści. Uzależnienie to z kolei wywoływać może trudności w kontaktach z rodziną i innymi ludźmi, problemy z wypowiadaniem się, a także zaburzenia odżywiania oraz snu. Po czym poznać, że telefon stał się nałogiem?
Reklama.
Typowe symptomy fonoholizmu
Według aktualnych danych Eurostatu, telefon komórkowy posiada aż 88% Polaków. Dwa lata temu, w ramach badania „Uwaga! Fonoholizm”, oszacowano, że 1 na 3 nastolatków nie wyobraża sobie życia bez tego urządzenia. Co 4 zawróciłby do domu, gdyby zapomniał wziąć ze sobą komórkę. Jak podaje psycholog społeczny Andrzej Tucholski, pierwszym symptomem problemu może być kompulsywne sprawdzanie telefonu po chwili jego milczenia. Zastanowić powinno nas zachowanie użytkownika, który co chwilę sprawdza, czy nie dostał wiadomości lub czy nie rozładował baterii. Poza tym fonoholik często nie potrafi wyłączyć czy wyciszyć telefonu w okolicznościach, które tego wymagają, wysyła masę niepotrzebnych wiadomości i nosi przy sobie dodatkową baterię – podkreśla specjalista. Gdy nie ma przy sobie aparatu, staje się niespokojny i nerwowy oraz generalnie preferuje kontakt telefoniczny od bezpośredniego.
Chociaż wiele ośrodków terapii uzależnień oferuje już leczenie fonoholików, w niektórych przypadkach można go uniknąć. Osoba nieustannie korzystająca z telefonu powinna się zastanowić, jaki ma w tym cel i jaką potrzebę w ten sposób zaspokaja – tłumaczy Andrzej Tucholski. Następnie, warto skonsultować się z bliską osobą i poprosić o obiektywną ocenę własnych zachowań.
Skutki uzależnienia od telefonu
Na fonoholizm najbardziej narażeni są młodzi ludzie, którzy dopiero wykształcają umiejętność kontaktowania się z rówieśnikami i innymi osobami. Nadużywanie aparatu może zaburzać ten proces – podkreśla psycholog Anna Niziołek, ekspert akcji „Uwaga! Fonoholizm”. W konsekwencji, w dorosłym życiu osoby takie mogą odznaczać się niskim poczuciem własnej wartości i trudnościami w budowaniu bezpośrednich relacji.
Wraz ze wspomnianymi powyżej zaburzeniami snu i odżywiania, u fonoholika mogą się pojawić problemy w szkole czy pracy. Młoda osoba zbyt często używająca telefonu przeważnie nie ma zainteresowań ani pasji. Nie potrafi także komunikować się z otoczeniem, robi wiele błędów językowych w mowie i piśmie oraz stosuje ubogie słownictwo. Powodem jest specyficzny język SMS-ów, pełen skrótów i uproszczeń.
Fonoholizm – przyzwyczajenie czy nałóg?
To, czy telefon naprawdę może stać się nałogiem, pozostaje niejasne dla wielu specjalistów. Z drugiej strony wiadomo, że istnieje uzależnienie od komputera czy internetu – podkreśla David Greenfield, psycholog z West Hartford. Prawdziwy nałóg obejmuje rosnącą tolerancję określonej „substancji” (takiej jak alkohol czy narkotyki), co oznacza, że potrzebujemy jej coraz więcej, aby odczuć satysfakcję. Ponadto, wiąże się z nieprzyjemnymi objawami odstawiennymi i szkodliwym wpływem na życie codzienne – wylicza specjalista.
Technologie komputerowe mogą uzależniać, ponieważ posiadają psychoaktywny charakter, czyli mogą zmieniać nastrój użytkownika. Na przykład, oczekując pozytywnego maila, co chwilę sprawdzamy skrzynkę, poszukując kolejnej dawki przyjemności. Oczywiście, pomijając maile, smartfony umożliwiają sterowanie emocjami poprzez dostępne non stop aplikacje. Czy zachowanie takie jest jednak niezdrowe?
Zdaniem Greenfielda, zależy czy i w jakim stopniu zakłóca życie rodzinne i zawodowe. W niektórych przypadkach ograniczy się do zignorowania przyjaciela podczas lunchu w celu opublikowania posta na Facebooku (dotyczącego tegoż lunchu w oznaczonym w poście miejscu). W innych jednak skutkować będzie całkowitym odwróceniem uwagi od rozmówcy w celu sprawdzenia maila czy stresem wynikającym z konieczności pozostawania w nieustannym kontakcie ze światem. Z tego powodu wielu psychologów rozpoznaje u osób nadużywających telefonu oznaki zaburzeń, które często nazywają także nałogiem. Jeszcze inni podkreślają, że człowiek nie uzależnia się od samego telefonu, a od ciągłego sprawdzania nowych maili, SMS-ów i wiadomości w serwisach społecznościowych.