Powstanie hymnu Ukrainy

Autorem tekstu hymnu Ukrainy jest ukraiński etnograf i poeta Pawło Czubiński. Legenda głosi, że pieśń powstała w 1862 roku, podczas jednego z przyjęć w mieszkaniu autora. Gościli na nim studenci z Serbii śpiewający patriotyczne pieśni. Bojowe przyśpiewki tak spodobały się Czubińskiemu, że doznał nagłego przypływu inspiracji. W pół godziny napisał wiersz, który po latach stał się tekstem ukraińskiego hymnu.

Jest też druga wersja powstania ukraińskiego hymnu. Część historyków (z Feliksem Konecznym na czele) jest zdania, że Czubiński tworząc patriotyczny wiersz inspirował się polskim hymnem. Przemawia za tym fakt, że Mazurek Dąbrowskiego w tamtych czasach był utworem znanym i cenionym na całym świecie. Hymn polski stał się inspiracją dla samego Wagnera, który wykorzystał jego melodię w uwerturze "Polonia".

Słowa polskiego hymnu napisane przez Józefa Wybickiego stały się inspiracją dla wielu poetów i autorów pieśni. W zagranicznych utworach nagminnie parafrazowane jest zdanie „Jeszcze Polska nie zginęła” - od słów „Jeszcze Chorwacja nie zginęła” zaczyna się bałkańska pieśń „Još Hrvatska ni propala”, od słów „Jeszcze Łużyce nie zginęły” serbołużycka pieśń „Hišće Serbstwo njezhubjene”. Podobieństwo jest zauważalne również w przypadku ukraińskiego hymnu, który zaczyna się słowami „Szcze ne wmerła Ukrajiny ni sława, ni wola”.

Tekst wiersza napisanego przez Czubińskiego miał swoją premierę we lwowskiej prasie. Wszystko za sprawą Paulina Święcickiego, pół –Polaka, pół-Ukraińca, który rękopis z dziełem przemycił z Kijowa do Lwowa. Tekstu nie można było upublicznić w Kijowie, ponieważ miastem władali Rosjanie. Czubiński już za sam fakt napisania pieśni patriotycznej trafił na zesłanie do kopalń nerczyńskich, gdzie był katowany i zmuszany do robót.

Tekst wiersza opublikowanego w lwowskiej prasie przeczytał Mychajło Werbycki, ukraiński ksiądz wyznania greckokatolickiego. Pieśń wzruszyła go do tego stopnia, że napisał do niej muzykę. Nie zdawał sobie sprawy z tego, że podczas krótkiego jam-sessions z organistą stworzył właśnie melodię do ukraińskiego hymnu. Pieśń grał na niedzielnych mszach. Parafianie ją pokochali.

Tekst hymnu ukraińskiego - tłumaczenie

Nie umarła jeszcze Ukraina ani chwała, ani wolność,

Jeszcze do nas, bracia Ukraińcy, uśmiechnie się dola.

Zginą wrogowie nasi jak rosa na słońcu,

Zapanujemy i my bracia, w naszym kraju.

Duszę, ciało poświęcimy dla naszej wolności,

Pokażemy, żeśmy bracia, z kozackiego rodu.

Staniemy bracia do krwawego boju od Sanu do Donu,

Panować w domu ojców nie damy nikomu.

Czarne Morze się uśmiechnie, dziad Dniepr rozraduje,

W naszej Ukrainie dola się odmieni.

Duszę, ciało...

Praca rąk i zapał szczery swoje dopowiedzą

I wolności pieśń huczna po kraju się rozleje,

Za Karpaty się odbije i po stepach zagrzmi,

Chwała Ukrainy stanie między narodami.

Duszę, ciało...Chwała Ukrainy stanie między narodami.

Duszę, ciało...

Melodia hymnu ukraińskiego

Trudna historia hymnu Ukrainy

Pieśń napisana przez Czubińskiego z muzyką skomponowaną przez księdza Werbyckiego cieszyła się ogromną popularnością wśród walczących o wolność Ukraińców. Grano ją w teatrach, śpiewano w bramach i na polu bitwy. Uczono jej w podziemnych szkołach. W 1917 roku, kiedy powstała Ukraińska Republika Ludowa, pieśń „Szcze ne wmerła Ukrajiny ni sława, ni wola” stała się oficjalnym hymnem Ukrainy. Na krótko.

Po upadku Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1921 roku i przekształceniu jej w Ukraińską Socjalistyczną Republikę Radziecką hymnu zakazano. Sowieci wymazywali z pamięci zbiorowej wszelkie wzmianki o Czubińskim i Werbyckim. Osoby z zapędami niepodległościowymi nie były mile widziane w Ukraińskiej SRR. Za śpiewanie, granie i propagowanie hymnu groziło więzienie lub zesłanie.

Wszystko zmieniło się w 1991 roku, kiedy Ukraina odzyskała niepodległość. W 2003 roku przyjęto ustawę o „O hymnie narodowym Ukrainy”. Od tamtej pory nie zmieniano tekstu ani melodii hymnu.