Rozszyfrowujemy polski hymn. Dlaczego Czarniecki wrócił się przez morze i kim była Basia?

Fragment ten, w oryginalnym rękopisie Józefa Wybickiego brzmiący „Co nam obca moc wydarła, szablą odbijemy”, odwołuje się oczywiście do rozbiorów Rzeczypospolitej, dokonanych w latach 1772, 1793 i 1795. Wtedy to Polska została podzielona pomiędzy trzy ościenne mocarstwa – Rosję, Prusy i Austrię (nie uczestniczyła w II rozbiorze).

Piszący te słowa Wybicki zapewne doskonale pamiętał, że Polska została trzykrotnie podzielona i zniknęła z mapy Europy. Pieśń „ku pokrzepieniu serc” powstała we Włoszech, a jej pierwsze publiczne wykonanie miało miejsce w lipcu 1797 roku w Reggio nell' Emilia. „Mazurek Dąbrowskiego” miał zagrzewać do boju o utracony kraj i taką rolę spełniał w Legionach Polskich oraz w czasie XIX-wiecznych powstań narodowych.

Dlaczego Wybicki wspomniał o gen. Janie Henryku Dąbrowskim? Ponieważ był jego przyjacielem i głęboko wierzył, że wymarsz dowodzonych przez niego Legionów u boku armii napoleońskiej zakończy się w przyszłości odzyskaniem niepodległości. A nie można było tego dokonać inaczej, jak tylko idąc z Włoch do Polski.

Napoleon zawsze jednak podkreślał niezwykłą bitność i duch walki Polaków. – Dla moich Polaków nie ma rzeczy niemożliwych – miał powiedzieć cesarz po bitwie w wąwozie Somosierra w 1808 roku. Tam zwycięstwo zapewniła mu brawurowa szarża polskich szwoleżerów, prowadzonych przez Jana Hipolita Kozietulskiego.

Z kolei podczas wielkiej wyprawy na Moskwę w 1812 roku w skład Wielkiej Armii wszedł dowodzony przez ks. Józefa Poniatowskiego V Korpus (ok. 36 tys. ludzi), w całości składający się z bitnych Polaków.

Mowa oczywiście o potopie szwedzkim, czyli wojnie polsko-szwedzkiej (w czasie II wojny północnej), która toczyła się w latach 1655-1660. W czasie działań zbrojnych zasłynął m.in. polski szlachcic Stefan Czarniecki, wybitny dowódca, który nękał Szwedów prowadząc z nimi walki podjazdowe. Był architektem wielu zwycięstw, zasłynął m.in. pokonując nieprzyjaciela pod Warką w 1656 roku.

W uznaniu zasług wojskowych został mianowany hetmanem polnym koronnym. Wcześniej pełnił m.in. funkcje starosty, kasztelana i wojewody.

Hetman Czarniecki był doskonałym wojskowym, co udowodnił także 14 grudnia 1658 roku. Wówczas to wyprawił się na czele wojsk polskich do Danii – w ramach koalicji antyszwedzkiej (oprócz Polski brała w niej udział także Brandenburgia, Austria i Dania). Przeprawił się przez cieśninę morską Als Sund na łodziach i barkach (którymi holowano konie), a następnie odbił z rąk Szwedów wyspę Als. podobnie jak twierdzę Koldyngę na Jutlandii.

Po tym, jak Czarniecki powrócił „przez morze” do ojczyzny, udał się na kolejną kampanię wojenną - tym razem przeciwko Rosji.

Z kolei przytoczone słowa o tarabanie można wyjaśnić informacjami docierającymi do „ojca” zza granicy, a dotyczącymi maszerujących lub bijących się polskich legionistów. Wieść o tym rzeczywiście mogła wzruszyć do łez. Wiadomo przy tym, że tarabanów (bębnów) używano powszechnie do nadawania tempa marszowego oraz komunikowania się w czasie bitew.

Oczywista analogia do zwycięstwo Polaków nad Rosjanami pod Racławicami w 1794 roku, podczas powstania kościuszkowskiego. Podczas starcia wsławili się kosynierzy, a więc chłopi uzbrojeni w kosy. Tadeusz Kościuszko zwerbował ich do armii, a po bitwie wydał tzw. uniwersał połaniecki. Zasłynął jako dowódca, który chodził w chłopskiej sukmanie.

Kościuszko był przywódcą antyrosyjskiego zrywu, podczas którego - po klęsce pod Maciejowicami - dostał się do obcej niewoli. Zanim jednak dał się poznać jako powstaniec, przebywał w USA, gdzie budował West Point nad rzeką Hudson. Był człowiekiem, który wyprzedzał swoje czasy – przywiązywał sporą wagę do tolerancji, był przeciwnikiem niewolnictwa. Stworzył też jedyny w czasie powstania 1794 roku żydowski oddział konny pod dowództwem Berka Joselewicza.

Wybicki zakończył „Pieśń” słowami wyrażającymi wiarę w boską opatrzność. Boga „usunięto” jednak (wraz z całą zwrotką) z wersji „Mazurka Dąbrowskiego”, zatwierdzonej w lutym 1927 r. przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych jako oficjalny hymn państwowy.