Co to jest agility?

Agility to sport kynologiczny, który w 1978 został zapoczątkowany na wystawach psów rasowych w Anglii. Początkowo był jedynie dodatkiem do pokazów, jednak bardzo szybko zdobył popularność i stał się niezależnym psim sportem.

W języku angielskim słowo „agility” oznacza zwinność, co dobrze opisuje specyfikę tego sportu, w którym kluczowe znaczenie dla osiąganych rezultatów ma szybkość i koordynacja ruchowa psa. Nie bez znaczenia jest również posłuszeństwo – to opiekun pokazuje psu, co ma robić.

Podczas pokonywania toru agility pies musi pokonać przeszkody w ściśle określonej kolejności i w regulaminowy sposób. Konkurencję wygrywa pies, który popełni najmniej błędów i pokona tor najszybciej.

Rodzaje przeszkód w agility

Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (FCI) zatwierdza kilka rodzajów przeszkód. Każdą z nich trzeba pokonać w określony sposób. Nieprzestrzeganie zasad skutkuje utratą punktów. Najlepiej zatem, jeśli pies pokona tor szybko i bezbłędnie.

Rodzaje przeszkód w zawodach FCI:

• stacjonata – poprzeczka ustawiona na wysokości dostosowanej do wysokości psa; pies musi ją przeskoczyć;

• mur lub wiadukt – sztywne przeszkody, przez które pies musi przeskoczyć;

• skok w dal – kilka elementów ustawionych w bliskiej odległości; pies musi przeskoczyć przez wszystkie na raz;

• tunel miękki/sztywny – tunel o długości od 3 do 6 m; pies ma przez niego przebiec; tunel może być ułożony w zakręt;

• slalom – 8, 10 lub 12 słupków ustawionych od siebie w odległości 60 cm; pies musi przebiec między nimi slalomem;

• koło – obręcz ustawiona na wysokości dostosowanej do wysokości psa; pies musi przez nią przeskoczyć;

• huśtawka – równoważnia, która przechyla się na stronę, na której stoi pies; pies przez cały czas musi mieć kontakt z przeszkodą przynajmniej jedną łapą (nie może z niej zeskoczyć, ani przez nią "przelecieć")

• kładka – mostek dla psa; pies musi przez niego przebiec jak najszybciej, przy czym pies przez cały czas musi mieć kontakt z przeszkodą przynajmniej jedną łapą (nie może z niej zeskoczyć, ani przez nią "przelecieć")

• palisada (ściana) – trójkątny mostek dla psa; pies musi mieć przez cały czas kontakt z przeszkodą przynajmniej jedną łapą (nie może z niej zeskoczyć, ani przez nią "przelecieć").

Szczegółowe informacje dotyczące rozmiarów i lokalizacji przeszkód można znaleźć w regulaminie agility FCI, który funkcjonuje w Polsce od 2019 roku. Nad prawidłowym pokonaniem przeszkód czuwają sędziowie.

Zasady agility

Do osiągania sukcesów w agility niezbędna jest współpraca między psem a jego opiekunem. Wygląd torów na każdych zawodach jest inny. Uczestnicy otrzymują schemat toru przeszkód bezpośrednio przed zawodami.

Bieg jest oceniany przez sędziego, który monitoruje sposób pokonania przeszkód oraz potrzebny na to czas. Zawodnicy za wszelkie nieprawidłowości, np. strącenie poprzeczki lub ominięcie przeszkody, otrzymują ujemne punkty.

Zawodników można zdyskwalifikować, jeśli pies pokąsa przewodnika lub przewodnik będzie go źle traktował, np. na niego krzyczał lub go bił. Dyskwalifikacją może skutkować również niepokonanie toru w regulaminowym czasie.

W zawodach mogą startować psy, które ukończyły 18 miesięcy. Suczki z cieczką mogą brać udział w zawodach, ale trzeba powiadomić o tym organizatorów i odizolować je od innych psów. Do startów są dopuszczane wyłącznie zdrowe psy.

Kategorie agility ze względu na wysokość psa

Psy w zawodach agility startują w kilku kategoriach. Głównym kryterium jest wysokość psa w kłębie, czyli rozmiar psa liczony od ziemi do najwyższego punktu tułowia. Nie ma rozmiarów maksymalnych i minimalnych, ale w zawodach niewskazany jest udział psów ras olbrzymich oraz z długim grzbietem.

W zależności od wysokości psa w kłębie wyróżniamy kategorie:

• XS – poniżej 28 cm;
• S – 28-35 cm;
• M – 35-43 cm;
• ML – 43-50 cm;
• L – powyżej 50 cm.

W zależności od wysokości psa, przeszkody (szczególnie stacjonaty) są ustawione na odpowiednich wysokościach – dla psów wyższych wyżej, dla niższych nizej. Kategoria ma również wpływ na długość skoku w dal. Pozostałe przeszkody są takie same jak w innych kategoriach.

Ciekawostka

W zawodach międzynarodowych wystąpują tylko trzy kategorie: S,M i L.

Kategorie agility ze względu na poziom zaawansowania

Osoby biorące udział w zawodach agility organizowanych przez Związek Kynologiczny w Polsce (ZKwP) muszą posiadać Książeczkę Pracy Agility (KPA). Jest to książeczka podobna do książeczki zdrowia, którą można wykupić w dowolnym oddziale ZKwP. Koszt tego przedsięwzięcia to kilkadziesiąt złotych. W książeczce dokumentowane są wyniki psa i poziom zaawansowania psa.

Na podstawie poziomu zaawansowana wyróżnia się następujące kategorie agility:

• A0, tzw. ,,zerówka”– klasa nieoficjalna, w której startują psy początkujące; idealna na pierwszy start, by poznać specyfikę sportu; nie ma w niej huśtawki i slalomu;

• A1 – można w niej startować nie zaliczając wcześniej poziomu AO; psy biorące udział w zawodach nie posiadają jeszcze certyfikatu agility;

• A2 – klasa dla zaawansowanych i średniozaawansowanych sportowców; by do niej trafić trzeba przynajmniej trzy razy u dwóch różnych sędziów bezbłędnie pokonać tor w klasie A1;

• A3 – klasa dla zawodowców, do której trafiają sportowcy, którzy przynajmniej trzy razy u dwóch różnych sędziów przebiegli tor w klasie A2 i zajęli miejsce na podium;

Ponadto wyróżnia się kategorię Open, w której mogą brać udział wszystkie psy niezależnie od wysokości i poziomu zaawnsowania oraz klasę weterynarów, w której konkurują psy powyżej 8 roku życia – ze względu na troskę o ich stan zdrowia przeszkody są niższe i nie ma wśród nich huśtawki.

Jak zacząć przygodę z agility?

W pierwszej kolejności należy wykonać badania w kierunku dysplazji i ogólnego zdrowia pupila. Agility mogą trenować wyłącznie psy zdrowe i sprawne. Wymagane jest ukończenie przynajmniej pierwszego roku życia. Wcześniejsze rozpoczęcie treningów może skutkować nieprawidłowym ukształtowaniem stawów i bolesną deformacją kości.

Po wykonaniu badań można sprawdzić czy pies ma predyspozycje do agility, a przede wszystkim – czy czerpie z tego radość. Przygodę z agility można rozpocząć przygotowując tor przeszkód dla psa w domu lub ogrodzie. Można w tym celu wykorzystać naturalne przeszkody, np. przewrócone kłody, górki, wzniesienia.

Do przygotowania toru przeszkód dla psa w domu wystarczy kilka krzeseł. Ustawione obok siebie i przykryte kocem zamieniają się w tunel. Przysmakami lub zabawką można zachęcić psa, by przez niego przeszedł. Psa można nauczyć skakania przez rękę lub wystawioną nogę. Należy jednak zwrócić uwagę, by podłoga nie była zbyt śliska.

W większych miastach można iść do psiego parku. Zazwyczaj są to obiekty, w których znajdują się różnego rodzaju przeszkody stworzone z myślą o czworonogach: huśtawki, palisady, tunele. Dzięki obecności innych psów można pracować z psem w rozproszeniu i zachęcać go do pokonywania przeszkód mimo obecności "kolegów".

Tutaj doskonale sprawdza się pozytywne wzmocnienie, czyli entuzjastyczne chwalenie psa za każdym razem, gdy zachowuje się zgodnie z oczekiwaniami opiekuna. Nagrodą dla psa może być hasło „dobry piesek”, ulubiona zabawka lub przysmak. Zadanie właściciela polega na znalezieniu obiektu, dla którego pies zrobi wszystko.

Jeśli pies jest zdrowy i czerpie radość z pokonywania torów przeszkód, a właściciel ma czas i chęci, by dalej go szkolić, warto rozważyć zapisanie się na kurs agility. Na takim kursie profesjonalny trener pracuje zarówno z psem, jak i z właścicielem, celem wdrożenia do sportu lub poprawy osiąganych rezultatów.

Treningi agility najczęściej mają charakter grupowy i odbywają się w formie 5-6 spotkań. Koszt kursów agility dla psów to ok. 500-600 zł. W szkoleniach mogą brać udział zarówno osoby planujące udział w zawodach, jak i amatorzy. Osoby zainteresowane mogą również wykupić lekcje indywidualne.

W sklepach zoologicznych oraz na portalach aukcyjnych można zakupić sprzęt do agility. Koszt zestawu w wersji podstawowej to ok. 500 zł. Taki zestaw obejmuje poprzeczkę, tunel i obręcz. W bardziej zaawansowanych zestawach można znaleźć huśtawkę i palisadę, jednak ich ceny są zdecydowanie wyższe.

Po ukształtowaniu motywacji psa (na jedzenie, pochwałę lub zabawkę) i wypracowaniu zrozumiałej dla obu stron komunikacji, warto zapisać się na pierwsze zawody agility. Dobrym wyborem będzie start w „zerówce”, czyli kategorii AO. Można też spróbować swoich sił w A1.

Jakie rasy psów najlepiej sprawdzają się w agility?

W agility swoich sił mogą próbować psy rasowe oraz kundelki. Psy z rodowodem FCI mogą startować w zawodach na szczeblu międzynarodowym, natomiast rasy mieszane i psy ze stowarzyszeń, jedynie na szczeblu krajowym.

Ze względów zdrowotnych w zawodach nie powinny brać udziału psy z długim grzbietem (np. jamniki, corgi), psy ze skłonnościami do nadwagi (np. buldogi angielskie, bassety) oraz psy olbrzymie (np. bernardyny, mastiffy).

Amatorsko agility może uprawiać większość zdrowych psów, jednak nie wszystkie będą miały ku temu predyspozycje. Mowa tu przede wszystkim o rasach, u których przez wieki ceniono niezależność, a posłuszeństwo to dla nich nowość. Do takich trudnych ras psów zaliczamy m.in. syberyjskie husky i akity. Nie oznacza to jednak, że nie da się ich nauczyć pokonywania toru agility! Z dobrym i cierpliwym przewodnikiem wszystko jest możliwe.

Największe sukcesy w agility odnoszą border collie. To średniej wielkości psy uważane za najmądrzejszą rasę na świecie. Charakteryzuje je otwartość na współpracę z człowiekiem i niezwykła sprawność. Psy tej rasy oprócz linii wystawowej i pracującej występują w specjalnej linii sportowej.

Tutaj humorystyczne porównanie występu border collie z syberyjskim huskym:

W agility bardzo dobrze sprawdzają się też owczarki belgijskie. To pojętne psy, które często pracują jako psy policyjne i lawinowe. Oprócz tego znakomicie radzą sobie w innych psich sportach, np. w obedience (posłuszeństwie) i noseworku (węszeniu). Te psy cieszą się dobrym zdrowiem i szybko się uczą.

Z mniejszych ras w agility królują Jack Russel Terriery, szpice miniaturowe (idealne psy dla początkujących) i pudle. W finałach międzynarodowych zawodów można też spotkać papillony i border terriery. Świetnie też sprawdzają się małe kundelki, choć nie są im dane międzynarodowe rozgrywki.

Wybierając szczeniaka do agility warto zwrócić uwagę na jego pochodzenie. Najlepiej wybierać psy po rodzicach z sukcesami w psich sportach i obowiązkowo przebadanych pod kątem chorób genetycznych, chorób serca oraz dysplazji.

W agility najlepiej sprawdzają się aktywne psy z naturalnym aportem. Takie czworonogi łatwiej zmotywować "na piłeczkę" lub zabawkę. Spokojniejsze pieski lepiej sprawdzą się w innych sportach, np. obedience lub noseworku. Hodowca powinien pomóc w wyborze.

Jakie korzyści dają treningi agility?

Wspólne treningi agility to świetny sposób na wzmocnienie więzi między właścicielem a psem. To również sposób na poprawę posłuszeństwa i zwiększenie swojego autorytetu w oczach psa. Dzięki agility pies rozładowuje energię i jest spokojniejszy.

Agility przynosi też korzyści zdrowotne. Psi sportowcy z reguły nie cierpią z powodu nadmiarowych kilogramów. Są też zwinniejsi i sprawniejsi od swoich „kolegów”. Dzięki regularnym badaniom szybciej można wykryć u nich choroby.

Kolejną zaletą agility jest możliwość doświadczenia czegoś nowego. Wielu osobom wydaje się, że ich życie jest przesądzone i nic już się w nim nie zmieni. Nic bardziej mylnego! Wejście w świat psich sportów otwiera wiele drzwi: to nowe znajomości, nowe emocje, nowe ambicje, a przede wszystkim „nowy” szczęśliwszy pies!

Spójrzcie tylko na Fame, Mistrzynię Świata Agility z 2018 roku. To naprawdę robi wrażenie!