Badania naukowe dowodzą, że aż 50 proc. Polaków ma swoim domu czworonoga. Najczęściej są to psy i koty, w których — umówmy się — można zakochać się bez opamiętania. Potrafią robić sztuczki. Rozumieją, co mówimy. I to emocjonalne połączenie, gdy patrzą nam w oczy.

Różnica między zwierzętami domowymi a świniami polega na tym, że te pierwsze traktujemy z miłością i szacunkiem (przynajmniej tak być powinno), a te drugie męczymy i jemy. Politycy bardzo chętnie pozują ze swoimi psami i kotami w kolorowych magazynach. Równie chętnie odcinają świniom głowy i rozrzucają je po ulicach. Zamieńmy te gatunki miejscami, a rozpęta się prawdziwe piekło.

W 2015 roku neurobiolog dr Lori Marnino i prof. Christina M. Colvin z Uniwersytetu Emory przeprowadzili badania, z których wynika, że "świnie mają złożone cechy etologiczne na równi z psami, a nawet naczelnymi, np. szympansami”. A jak widzi je większość osób? "Świnie są głupie”, "świnie śpią we własnych odchodach”, "świnie są brudne” — dziś wiemy, że to nieprawda.

Nie wiadomo, jakie IQ mają świnie, ale jedno jest pewne – to zwierzęta zdolne do odczuwania tych samych emocji, co ludzie. Świnie czują niepokój, strach, radość, ekscytację. Lubią się bawić i uczyć. Naukowcy nauczyli je grać w gry video. Czego jeszcze nie wiemy o ich inteligencji?

Zdolności poznawcze świń

Świnie z natury są bardzo ciekawskie. Podobnie jak koty, bardzo dużo czasu poświęcają na eksplorację otoczenia. Badania naukowe dowodzą, że zaledwie 3-dniowe prosięta przeznaczają na zachowania eksploracyjne aż 11 proc. swojego czasu. U dorosłych świń ta liczba wzrasta do 52 proc.

Jedną z podstawowych zdolności poznawczych świń jest umiejętność rozróżniania obiektów. Świnie wiedzą, że żółte kółko różni się od czerwonego. Odróżniają lustro od okna, a odbicie od rzeczywistości. Kiedy świniom pokazano jedzenie odbijające się w lustrze, nie szukały go za nim, a w pomieszczeniu. Tego egzaminu nie zdały psy.

W kolejnym z badań zauważono, że świnie rozumieją związek przyczynowo-skutkowy między pilotem od klimatyzacji a temperaturą. Bardzo szybko nauczyły się ustawiać temperaturę na taką, która im odpowiada. Takie zachowanie nie było domeną "świńskich geniuszy” a "zwykłych świń”.

W jednym z eksperymentów kilka świń umieszczono w dwóch różnych klatkach. W jednej klatce świnie spędziły 30 minut, w drugiej 4 godziny. Kiedy kazano świniom wybrać, do której klatki mają wejść, weszły do tej, w której były krócej. To dowodzi, że świnie mają doskonałe poczucie czasu, a życiowe decyzje podejmują na podstawie wcześniejszych doświadczeń.

O świniach rzadko mówi się, że są ciekawskie, a to błąd. Kiedy badacze pokazywali świniom przedmioty dobrze znane oraz takie, których świnie wcześniej nie widziały, zwierzęta niemal zawsze wybierały te drugie. I nie miało znaczenia to, że znanym przedmiotem były pyszne płatki owsiane, a nieznanym drewniana łyżka… A przecież mówi się: "żreć jak świnia".

Świnie są bardzo towarzyskie

Świnie nie bez powodu mają wielkie nosy. To zwierzęta obdarzone doskonałym węchem. Potrafią wyczuć przysmaki ukryte kilkanaście metrów pod ziemią. Ich ciała wydzielają naładowane informacjami feromony. To z ich powodu świnie, podobnie jak psy, wzajemnie się obwąchują.

Z ludźmi świnie komunikują się za pomocą mowy ciała. Potrafią machać ogonkiem, szturchać, patrzeć w oczy, brykać, zachęcać do zabawy. Są żartobliwe, a niekiedy uparte. Komunikują się też werbalnie: chrząkają, piszczą. Zidentyfikowano ponad 20 rodzajów dźwięków, które mogą wydawać.

W warunkach naturalnych samice świń trzymają się w niewielkich grupach, w których wspólnie wychowują młode. Wśród naukowców pojawiają się spekulacje, że maciory nadają prosiętom imiona, a gdy przychodzi pora karmienia – kolejno je wołają. Czy to nie jest fascynujące?

Potrafią używać narzędzi

W 2015 roku ekolożka Meredith Root-Bernstein obserwowała świnie, które budowały dla swoich prosiąt "gniazda”. Badaczka zauważyła, że świnie przenosiły ziemię za pomocą kawałka kory. Innymi słowy – zobaczyła, że świnie "wynalazły” łopatę. Co ciekawe, świnia, która najlepiej władała łopatą, uczyła inne świnie. Wypisz wymaluj: szkoła.

Mają doskonałą pamięć

Mówi się, że słonie są pamiętliwie, ale świnie też mają dobrą pamięć. Potrafią wrócić do domu z odległości nawet kilku kilometrów. Swoje zabawki pamiętają nawet po trzech latach. Znane są przypadki "obrażenia się” świni na lata. To świadczy o doskonałej pamięci długoterminowej tych zwierząt.

Świnie potrafią też klasyfikować wspomnienia pod względem ich ważności. Dowodzi tego eksperyment, w którym świnie dostały jeść z dwóch różnych źródeł – w jednym było więcej jedzenia, w drugim mniej. Świnie szybko rozpoznawały różnicę i pamiętały ją nawet po wielu miesiącach.

Potrafią rozwiązywać problemy

Naukowcy z Budapesztu kilka lat temu przetestowali umiejętności świń w zakresie rozwiązywania problemów. Ulubione przysmaki badanych świń umieszczono pod odwróconym pojemnikiem. Świnie bardzo szybko nauczyły się, że trzeba go odwrócić, by dostać smakołyk. Psom zajęło to zdecydowanie dłużej.

W dalszej kolejności naukowcy przyczepili odwrócony pojemnik do blatu tak, żeby nie dało się go odwrócić. Psy prosiły wtedy o pomoc człowieka. Świnie były z kolei bardzo zdeterminowane w rozwiązaniu problemu samodzielnie. To jedni z największych niezależnych myślicieli w świecie zwierząt.

Świnie są empatyczne i troskliwe

Świnie mają pełen repertuar emocji. Potrafią okazywać radość, smutek, złość, rozczarowanie. Opiekunowie świń twierdzą, że "potrafią strzelić focha”. Mają też różne charaktery. Jedne są odważne, inne tchórzliwe. Jedne wolą odpoczywać, inne się bawić.

Świnie odczytywać emocje innych zwierząt po zapachu, ruchu oczu, pozycji ciała. Naukowcy dowiedli, że są zdolne do odczuwania empatii i przejmują emocje innych świń. To zupełnie jak psy, które wyczuwają złych ludzi i ludzie.

Wiele czasu spędzają na zabawie – radosnym brykaniu, mocowaniu, szczypaniu. Potrafią odbijać piłeczkę i odróżniają ją od frisbee. Można nauczyć je, jak nazywają się poszczególne zabawki.

Świnie to niezwykle towarzyskie zwierzęta. Przyjaźnie nawiązują nie tylko z przedstawicielami własnego gatunku, ale również innych. Znane są przyjaźnie świń z psami, kotami, żółwiami, ludźmi.

Kilka lat temu świat obiegła historia bohaterskiej świni, która uratowała tonącego chłopca. Wcześniej bohaterką została maciora, która zaprowadziła strażaków do cielaka zamkniętego w płonącej stodole.

Możliwość zabawy i obcowania z innymi świniami jest niezbędna do prawidłowego rozwoju prosiaków. Bez tego wpadają w zaburzenia behawioralne, a zdarza się też, że chorują na depresję. Czasami dokonują samookaleczeń.

Świnie przetrzymywane w przemysłowych hodowlach mięsa próbują z nich uciec. Wygryzają kraty – nie przestają tego robić, gdy ścierają sobie zęby, a z pyska leci im krew. Uciekają z transportów. Robią wszystko, by pokazać, że czują, ale niestety – większość z nas nie ma okazji, by to dostrzec.