Wraz z pojawieniem się informacji o drugiej kadencji Donalda Tuska na stanowisku szefa Rady Europejskiej, Polacy zaczęli sobie zadawać pytanie: a co to w ogóle za stanowisko? Jedni twierdzą, że wyłącznie prestiżowe, inni zaś wskazują, że to bardzo ważna funkcja, więc to dlatego PiS chciał ją zdobyć za wszelką cenę. Odpowiadamy co może i i ile zarabia szef Rady Europejskiej.
Rada wyznacza kierunek UE
Zanim odpowiemy na pytanie co konkretnie robi szef RE, warto powiedzieć parę słów o samej Radzie. Przede wszystkim nie należy jej mylić z Radą Europy – instytucją zajmującą się ochroną praw człowieka i oddzielną od Unii Europejskiej.
Rada Europejska zaś, na mocy traktatu lizbońskiego, stała się instytucją unijną. Nie pełni funkcji ustawodawczej, a więc nie tworzy nowego prawa, a „jedynie” określa kierunek, w którym politycznie ma iść cała Unia, np. ustala harmonogram i cele dla Rady Unii Europejskiej, Komisji i Parlamentu.
Przede wszystkim jednak Rada Europejska proponuje kandydata na stanowisko przewodniczącego Komisji Europejskiej oraz mianuje Wysokiego Przedstawiciela UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, czyli swoistego „ministra spraw zagranicznych UE”. Obecnie funkcję tę pełni Brytyjka Catherine Ashton.
W skład RE wchodzą szefowie państw lub rządów państw, przewodniczący Rady Europejskiej i przewodniczący Komisji Europejskiej. Premierom może towarzyszyć, jeśli uczestnicy obrad RE tak ustalą, jeden minister lub komisarz w przypadku szefa KE. W pracach Rady bierze też udział wspomniany już Wysoki Przedstawiciel ds. Zagranicznych.
Gdzie jest szef?
Na pewno więc Rada Europejska ma spore znaczenie administracyjne, ale przede wszystkim polityczne. To przecież przywódcy państw rozdają karty i to oni de facto decydują o tym, co potem będzie robić Komisja Europejska i Parlament. Jaka w tym wszystkim jest rola przewodniczącego?
Głównym zadaniem przewodniczącego jest poprawa spójności i skuteczności działań prowadzonych przez Radę Europejską. Ma on następujące obowiązki:
- przewodniczy Radzie Europejskiej i prowadzi jej prace,
- zapewnia przygotowanie i ciągłość prac Rady Europejskiej,
- wspomaga osiąganie spójności i porozumienia w Radzie Europejskiej.
- przewodniczący przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z każdego posiedzenia Rady Europejskiej
Przewodniczący Rady pełni też funkcję dyplomatyczną, ma umacniać obecność UE w środowisku międzynarodowym. Unia podkreśla jednak, że odbywa się to „bez wchodzenia w kompetencje Wysokiego Przedstawiciela”. Nie da się jednak ukryć, że to właśnie Wysoki Przedstawiciel pełni ważniejszą funkcję w dziedzinie polityki zagranicznej. Szef RE zajmuje się tym wyłącznie reprezentacyjnie.
Nie figurant, ale...
Pytanie tylko: na ile ważna jest funkcja szefa RE? Czy ma on na coś faktyczny wpływ? Analizując zadania i strukturę samej Rady łatwo dojść do wniosku, że przewodniczący to po prostu jej reprezentant. Oczywiście, na ile wpływa na innych polityków, wiedzą tylko obecni członkowie Rady, ale wątpliwe, by miał większą moc sprawczą niż szefowie innych państw.
Pamiętajmy zresztą, że najsilniejszy głos mają po prostu największe i najsilniejsze gospodarczo państwa: Niemcy, Francja czy Wielka Brytania. To przecież o Angeli Merkel mówi się, że ma największy wpływ na politykę i kształt UE.
Zarobki na pewno dobre
Na pewno jednak jest to intratne stanowisko, które opłaca się Tuskowi nie tylko wizerunkowo. Herman van Rompuy, poprzednik Donalda Tuska na stanowisku, zarabiał bowiem 1,5 mln złotych rocznie.