Wyrzucasz telewizor, telefon, a oni zaczynają biznes. Polski patent na 70 mln zł z recyklingu elektrozłomu

Ile można na tym zarobić? Szalecki szybko podaje liczby: - Rocznie chcemy przerabiać 1800-2000 ton płytek drukowanych w jednym zakładzie. To daje do 200 kg miedzi, do 50 kg cyny i ołowiu i niewielkie ilości złota, srebra i platyny. Firma docelowo, po otwarciu planowanych zakładów, będzie warta ok. 70-80 mln zł, ale nie planujemy sprzedaży spółki. Będziemy za to sprzedawali technologię, i to na cały świat – opowiada.

Unikalny, jedyny na świecie patent na przemysłowy odzysk cyny z lutowań w elektrośmieciach zdobyło właśnie dwóch prawników z Warszawy i chemik z Politechniki Radomskiej. A tak się składa, że cyna to biznes czterokrotnie lepszy niż miedź, bo na międzynarodowych giełdach surowców kosztuje 21 tys. dolarów za tonę.

Polacy kupują 2,3 mln telewizorów rocznie, 12-13 mln telefonów komórkowych, 3,5 mln pralek i innego dużego sprzętu AGD. Przy takiej górze elektrośmieci bebechy tych urządzeń to jak kopalnia miedzi. W tonie zepsutych telefonów jest wielokrotnie więcej złota niż w naturalnych złożach. Przykładowo z iPhone'a 4, w wersji 16 GB, można odzyskać metale szlachetne o wartości 178 dolarów – twierdzi amerykański serwis 911 Metalurgist i zachęca do „kopania telefonicznego złota”.

Polski rynek, choć rządzi nim szara strefa, jest jeszcze ciekawszy.

Według statystyk, firm zajmujących się zbieraniem i przetwarzaniem elektrośmieci jest 70. Ale to fikcja. Tak naprawdę zbiera może ze 30, a reszta tylko udaje, za to tworzy i sprzedaje kwity dla wielkich marek producentów i sieci sprzedaży RTV i AGD, które nie zbierając elektrośmieci z rynku płaciłyby kary. Zostawmy jednak kombinatorów. Z tych 30 realnych firm – takich naprawdę profesjonalnych jest 10, ale i one nie zajmują się prawdziwym recyklingiem. Rozprute elektrośmieci sortują na: kable, procesory, płytki drukowane itd. I taki towar sprzedają za granicę. Za bezcen.

- To marnotrawstwo – mówi Szalecki. – Jesteśmy jak XIX-wieczny kraj kolonialny, który statkami eksportuje rudę metali, a kupuje drogą blachę. Elektrośmieci są jak złoża metali XXI wieku – dodaje. Opowiada jak powstał Ecoback: – Mój wspólnik przedstawił mnie chemikowi, który na studiach utrzymywał się z odzysku srebra z płytek drukowanych typu A i B – czyli komputerów i telefonów. Prosta technologia, nawet do zastosowania chałupniczego, tyle, że brudna jak diabli – mówi.

To chemik wpadł na pomysł jak odzyskiwać cynę z płytek drukowanych urządzeń starszego typu. Tak zwane płytki typu C – pochodzą z bardziej prymitywnych sprzętów, ale za to powstałych w erze tanich surowców, gdy nikt nie żałował metalu na luty, styki i wiązki. Pomysł realizowaliśmy początkowo z mecenasem Piotrem Mikołajczykiem. Szalecki to wzięty prawnik, ekspert od pozyskiwania funduszy unijnych. Dla różnych startupów, uczelni i instytutów badawczych zdobył 500 mln zł unijnych grantów. Skoro oni brali to dlaczego nie my? – pomyślał.

Prace nad technologią podjęto w Politechnice Radomskiej. Pół roku trwało samo doskonalenie procesów obróbki chemicznej – bo w pierwszych partiach zamiast litego metalu uzyskiwano coś w rodzaju metalicznej spienionej gąbki. Opory natury udało się przełamać. Za kilka dni ruszy pierwsza przetwórnia w Białołęce w Warszawie.

Są w Europie przetwórnie większe, jak np. huta w Szwecji, w której przetapia się płytki drukowane w tysiącach ton tygodniowo. Patent Polaków jest jednak bardziej ekologiczny – bez pieca i dymiącego komina, za to z wyrafinowaną chemią krążącą w obiegu zamkniętym. W efekcie powstają kolby metalu lub kolorowy metaliczny granulat do sprzedania za ciężkie pieniądze.