FAQ Masakra studentów w Meksyku. Masowe groby, zemsta burmistrza i gang katolickich morderców [5 faktów]

Trwają poszukiwania 43 studentów, którzy zaginęli trzy tygodnie temu w mieście Iguala w południowym stanie Guerrero. Podczas protestów, w których brali udział, interweniowała policja – sześć osób zginęło, a oni zostali aresztowani i najprawdopodobniej przekazani w ręce gangu narkotykowego Guerreros Unidos.

Kilka dni temu w miejscu położonym poza miastem odkryto masowe groby, w których odnaleziono spalone zwłoki. W środę prokurator Meksyku poinformował, że w pierwszym z nich nie ma ciał studentów. Wciąż jednak pewna jest wersja od morderstwie - groby wskazał policjant, który przyznał się do udziału w zbrodni.

W ramach śledztwa w tej sprawie aresztowano około 50 osób, głównie policjantów, którzy zostali oskarżeni o współpracę z gangiem. Kilku członków Guerreros Unidos przyznało, że funkcjonariusze działali na ich zlecenie. Poszukiwany jest również burmistrz miasta i jego żona, którzy uciekli wkrótce po ujawnieniu informacji o współpracy służb z kartelem. Oni również mieli wysługiwać się przestępcom.

Podczas próby zatrzymania samobójstwo popełnił lider Guerreros Unidons, Benjamin „El Benjamon” Mondragon.

To studenci kolegium nauczycielskiego z położonej niedaleko Iguali miejscowości Ayotzinapa. Przyjechali do miasta, by protestować przeciwko burmistrzowi, z którym walczyli od roku. W czerwcu 2013 roku przejęli i zdewastowali jego siedzibę - oskarżali go o udział w zabójstwie jednego z popularnych lewicowych aktywistów.

Młodzież z tego kolegium (studiuje tam około 500 osób) znana jest z lewicowych sympatii. Fetuje Marksa, Lenina, Che Guevarę, organizuje blokady dróg, wymusza pieniądze od kierowców, a także rekwiruje autobusy na czas protestów (w ten sposób dostała się do Iguali). W grudniu 2011 roku dwóch studentów zginęło w starciach z policją na autostradzie prowadzącej na wybrzeże Pacyfiku. Wtedy też porwano autobus, a podczas protestu domagano się pracy dla absolwentów szkół.

Nie wiadomo, czy uprowadzenie studentów miało podłoże polityczne. Niektórzy zwracają uwagę, że ich protest w mieście spacyfikowano, bo obawiano się, że przeszkodzą manifestacji zorganizowanej w tym samym czasie przez żonę burmistrza.

W 2012 roku Guerrero znalazło się na czele listy stanów z największą liczbą morderstw powiązanych ze zorganizowaną przestępczością. Przed 2010 rokiem notowano tam około tysiąc takich zabójstw rocznie. Potem – ok. 2,1 tys.. Dodatkowo w 2013 roku odnotowano 207 przypadków porwań, również najwięcej w kraju.

Przestępcy zamieszani w uprowadzenie studentów utworzyli swoją grupę w 2011 roku, po rozpadzie wpływowego kartelu braci Beltran Leyva, który rozbiły siły rządowe. Zajmują się przede wszystkim przemytem marihuany i opium do Stanów Zjednoczonych, głównie Chicago. Wyróżniają ich wyjątkowo brutalne metody działania – „zasłynęli” obcinaniem głów i publicznymi pokazami okaleczonych ciał ofiar.

W 2012 roku schwytany został założyciel i pierwszy lider Guerreros Unidos – Cleotilde Toribio Renteria („El Tilde). Potem władzę przejął Mario Casarrubias, który trafił za kratki w maju tego roku. Od tego momentu rządy sprawował „El Benjamon” Mondragon. Nie wiadomo, kto będzie szefem po jego samobójstwie.

Guerreros Unidos to nie jedyny gang, który działa w Guerrero. O szlaki przerzutowe rywalizują także Rycerze Templariusze (grupa, która łączy działalność kryminalną z fundamentalizmem religijnym) i Czerwoni (były sojusznik kartelu, z którego wywodzą się Guerreros Unidos).

Z gangami walczą nie tylko policja i armia, ale także zwykli obywatele. Guerrero ma blisko 200-letnią historię zbrojnego oporu – przed rewolucją z 1910 roku grupy farmerów prowadziły tu np. wojnę z z wojskami prezydenta - dyktatora. Teraz, kiedy ludziom zagraża działalność karteli, mieszkańcy tego stanu formują zbrojne jednostki samoobrony. W 1995 roku w Guerrero powstały pierwsze w kraju ochotnicze siły do walki z gangami. Skupiono je pod państwowym parasolem Regionalnego Koordynatora Władz Lokalnych (CRAC).

Od tego czasu oddziały samoobrony urosły w siłę, często stając się niezależne od sił centralnych. Rząd boi się, że przerodzą się w partyzantkę. "Guardian" pisał o bojówkach z miejscowości pod stolicą Guerrero, gdzie w sierpniu 2012 roku aresztowano Nestorę Salgado - charyzmatyczną liderkę jednej z nich. Ona i jej współpracownicy szturmem zdobyli lokalny posterunek policji, rozbroili funkcjonariuszy, a potem przejęli kontrolę nad miejscowością. Wszystko po to, by na własną rękę strzec mieszkańców przed gangami. Po aresztowaniach członkowie oddziałów starają się ukrywać broń i nie narażać się państwu. Mord na studentach może to jednak zmienić.