Pamięć, czyli właściwie co? Wiemy o niej więcej, niż myślisz

Wzrokowa, krótkotrwała, czasem po prostu "dobra". Pamięć, która tak często nas zawodzi, lub na którą zwalamy winę za niespełnione obietnice, wciąż jest pełna zagadek. To dzięki niej jesteśmy sobą, ale i przez nią wychodzimy z siebie, gdy usiłujemy przypomnieć sobie czyjeś nazwisko lub nazwę ulubionego filmu. Czym właściwie jest pamięć?

Mówiąc krótko, pamięć to przede wszystkim funkcja. Jest za nią odpowiedzialny nasz mózg, ona sama służy zdobywaniu, magazynowaniu i w razie potrzeby również odtwarzaniu naszych doświadczeń. Jednak pamięć u każdego jest nieco inna, a to czy jest "dobra" lub "słaba" zależy od wielu czynników.

Jednym z nich jest na przykład płeć. Zdaniem naukowców Azriel Grynsman i Judith Hudson z amerykańskiego Rutgers University, już proces wychowania ma wpływ na to, co zapamiętują chłopcy, a co dziewczynki. Kobiety lepiej pamiętają uczucia czy rozmowy, a mężczyźni choćby wyniki meczów. To zaś często bywa powodem do kłótni, które chyba wszystkim zapadają w pamięci. Okazuje się, że różnice w sposobie rozmawiania z przedstawicielami dwóch płci budują różne mechanizmy zapamiętywania.

Dieta poprawiająca pamięć

Odżywianie ma wpływ na pracę szarych komórek. Szczególnie cenne są witaminy B, C, E, nienasycone kwasy tłuszczowe. Potrzebne minerały to: magnez, fosfor, żelazo, cynk, potas. Czytaj więcej

Rodzaje pamięci
Rodzajów pamięci w potocznym rozumieniu jest cała masa. Pamięć wzrokowa, pamięć do twarzy, dobra pamięć. Niektórzy mówią też o innej: "dobra, ale krótka". Pamięć bywa niekiedy instrumentem, choćby do uprawiania polityki. Nie działa, gdy trzeba wpisać zegarek do oświadczenia majątkowego, lub gdy dobiega termin opublikowania ustawy o rajach podatkowych w dzienniku ustaw. Bywa tak figlarna, że potrafi odtworzyć treść rozmowy ze spotkania głów państw, do którego nie doszło.

Jeśli jednak założyć, że potraktujemy pamięć w sposób naukowy, a nie polityczny, można wskazać kilka jej stałych właściwości i podziałów. Pierwszym z nich jest oczywiście długość trwania, co tak często chcielibyśmy u siebie poprawić. Najkrótsza jest pamięć sensoryczna, zwana też ultrakrótką. Ile to "krótko"? Maksymalnie do pół sekundy. Ma ona jednak bardzo dużą pojemność, bo służy do zdobycia jak największej informacji z dochodzących do nas bodźców z otoczenia poprzez zmysły.

Po połowie sekundy zdobyte dzięki zmysłom informacje trafiają do naszej pamięci krótkotrwałej. Tu zmagazynowane informacje znajdują się zdecydowanie dłużej, bo przez kilka do kilkunastu sekund. Można ją porównać do pamięci operacyjnej w komputerze. Trafiają tu również informacje, które były już naszych głowach, w pamięci długotrwałej i zostały "odkopane" do bieżącego użytku. To nasza przestrzeń robocza i stacja pośrednia między dwiema skrajnymi pamięciami.

Naszym "dyskiem twardym" jest pamięć długotrwała, przy czym długo oznacza zawsze coś innego, pomimo iż teoretycznie jej wielkość jest nieograniczona. To właśnie w tej bibliotece będziemy poszukiwali odpowiedzi na pytanie o markę pierwszego samochodu, autora "W pustyni i w puszczy" czy tytułu filmu, w którym grali Kevin Costner i Whitney Houston. Ten ogrom wiadomości sprawia, że pamięć długotrwała dzieli się na swego rodzaju szuflady, w których poukładane są informacje.

Pamięć długotrwała:

Pamięć proceduralna - magazynujemy w niej między innymi zdobyte umiejętności motoryczne i manualne oraz wskazówki odnośnie ich wykonywania.

Pamięć deklaratywna - znajdują się w niej zapamiętane obrazy, chwile, fakty i wydarzenia z naszego życia. Czytaj więcej

YAKOBCHUK VASYL / Shutterstock.com

Pamięć długotrwała przechowywana jest w synapsach, czyli stykach między komórkami nerwowymi. Gdzie dokładnie? Tylna część płatu ciemieniowego magazynuje pamięć ruchów wyuczonych, przednia zaś jest ośrodkiem pamięci dotyku. Płat potyliczny to ośrodek pamięci i zrozumienia obrazu. Zakręt skroniowy górny odpowiedzialny jest za dźwięki, a jego tylna część to czuciowy ośrodek mowy. Zakręt kątowy przechowuje informacje potrzebne do czytania i pisania, a pogranicze środkowej oraz tylnej części zakrętu górnego to ośrodek pisania znaków pisarskich.

Czy pamięć da się "polepszyć"?
Jak się jednak okazuje, to jak głęboko dane wydarzenie utkwiło w naszej głowie, ma również nasza ogólna równowaga psychiczna. Na przykład osoby ze zdiagnozowaną depresją o wiele bardziej zapamiętają negatywne wydarzenia niż pozytywne. Szczególnie, jeśli dotyczyło ono ich samych.

Niezależnie zaś od rodzaju informacji, również w przypadku pamięci potwierdza się, że "duży może więcej". Badacze z Georgia Institute of Technology twierdzą bowiem, że podnoszenie ciężarów wpływa pozytywnie nie tylko na rozwój mięśni, ale i pamięci długotrwałej.