Znawcy miasta – najlepsi przewodnicy to bezdomni i coraz więcej turystów ma tego świadomość

W Paryżu są tak zwane guartier chic, czyli luksusowe dzielnice, który każdy turysta z pewnością odwiedzi oraz quartier populaire, czyli te, delikatnie mówiąc, mniej ekskluzywne. Po dzielnicy 20. (takiej populaire) oprowadza Vincent, były pracownik McDonalda, który jest bezdomny od 4 lat.

Potrafi wskazać, w którym budynku mieszkał sławny pisarz, zna ciekawe anegdoty, których próżno szukać w przewodnikach. Orientuje się w topografii, tłumaczy, że na pagórkach, na których powstała ta dzielnica, Napoleon III ustawił swoje działa w czasie Komuny Paryskiej. Przystaje przed klasycznym budynkiem haussmannowskim, opowiada o samym architekcie, wielkiej przebudowie Paryża, mieszkańcach tego miejsca. Oprowadza też po dzielnicy chińskiej, oraz parku Bellville. Chętni mogą się z nim udać do lokalnego bistro.

Pokazywanie miasta przez bezdomnych przewodników promuje organizacja l'Alternative Urbain. Pomysłodawczynią akcji jest Selma Sardouk, która zaznacza, że chodzi jej przede wszystkim o to, by zaktywizować bezrobotnych, a nie wyszkolić ich na przewodników.

– Wycieczki stały się bardzo popularne, odkąd wszyscy zaczęli o nich pisać. Obecnie mamy trzy stałe trasy. Na każdą z nich przychodzi po 30 osób. Musimy to trochę ograniczyć, ponieważ w takim tłumie trudno wszystko usłyszeć i zobaczyć. Wprowadziliśmy więc obowiązkową rejestrację, zamierzamy ograniczyć liczbę turystów do 10 na każdej wycieczce – opowiada Amandine Mutin z l'Alternative Urbain.

Chcemy zwiedzać inaczej
Takie inicjatywy cieszą się powodzeniem także w innych europejskich miastach. Alternatywna wycieczkę można zafundować sobie m.in. w Pradze. Tam bezdomni oprowadzają według klucza. Masz ochotę poznać świat świat czeskich prostytutek, narkomanów i przestępców? Nie ma sprawy, zgłoś się do Karela Lampy. Lokalni bezdomni oferują też m.in. podróż śladami wielkich afer korupcyjnych. W stolicy Czech są już sztywne cenniki, ale kwoty, których żądają bezdomni nie są wygórowane, około 200 koron (około 30 zł).

Takie przedsięwzięcia są dobre ze względu na korzyści, jakie przynoszą obydwu stronom. Zwiedzający mogą poznać dane miasto z innej perspektywy i wczuć się w sytuację osób pozbawionych domu. Z kolei bezdomni czują się potrzebni, są aktywizowani zawodowo i zarabiają pieniądze. A czy takie akcje dotarły do Polski?

Więcej szumu niż pożytku
W zeszłym roku media rozpisywały się o Schronisku św. Brata Alberta w Łodzi. Podopieczni placówki postanowili sami zarobić na remont dachu schroniska. Razem z kierownikiem schroniska Jerzym Czaplą uznali, że zaproponują turystom alternatywne wycieczki po Łodzi.

Podobno większość turystów rezygnowała po jednej nocy, a najtwardszy wytrzymał cztery dni. – Potem opowiadał nam, że było to dla niego wielkie przeżycie. Wypuszczaliśmy ludzi na miasto saute, tzn. bez telefonów, bez portfeli, bez pieniędzy. Nie jest łatwo poradzić sobie bez tych atrybutów – dodaje Jerzy Czapla.

Nie chodzi tylko o pieniądze
Czy akcja była sukcesem? Niestety nie. Po nagłośnieniu sprawy przez media, zgłosiły się do schroniska firmy, które chciały na takie "przeszkolenie" wysłać swoich pracowników, ale szum medialny opadł, a na dach nie udało się uzbierać pieniędzy.

Bezdomność i wykluczenie jest problemem globalnym, więc globalna współpraca byłaby jak najbardziej pożądana.

Za pomoc w napisaniu artykułu bardzo dziękuję Annie Badurskiej.