5 niesamowitych rzeczy, które twój mózg robi, kiedy śpisz
Anna Zwolińska
25 listopada 2014, 10:37·3 minuty czytania
Publikacja artykułu: 25 listopada 2014, 10:37
Poświęcamy 1/3 życia na sen – czynność kluczową dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Jednak to, dlaczego potrzebujemy snu, nie zawsze było jasne. Wiemy, że sen dostarcza energii i poprawia nastrój, ale co tak naprawdę dzieje się w mózgu, kiedy odpoczywamy?
Reklama.
Sen istotny dla zdrowia
Naukowcy dostarczyli wielu dowodów na to, że sen jest istotny dla zdrowia. Kiedy jednak my odpoczywamy, mózg wcale nie śpi. W rzeczywistości, znajdujące się w nim neurony pracują podczas snu prawie tak samo, jak w stanie świadomości, dlatego to, co dzieje się w tym czasie, jest niezwykle ważne dla funkcji poznawczych i mózgowych. Oto 5 niesamowitych rzeczy, które dzieją się w mózgu, kiedy śpisz – i są to same dobre powody, żeby dobrze się dziś wyspać.
Podejmowanie decyzji
Mózg potrafi przetwarzać informacje i przygotowywać się na różne czynności, podczas snu efektywnie podejmując decyzje w stanie naszej nieświadomości – tak sugerują najnowsze badania opublikowane na łamach czasopisma Current Biology. Naukowcy są zdania, że w mózgu podczas spoczynku odbywają się złożone procesy, dzięki którym podejmujemy decyzje po przebudzeniu.
Uczestnicy badania mieli za zadanie klasyfikować słowa, które podzielono na różne kategorie (zwierzęta lub przedmioty oraz słowa prawdziwe i zmyślone). Należało wskazać kategorię usłyszanego słowa, naciskając odpowiedni przycisk. Kiedy zadanie zaczęło być wykonywane automatycznie, uczestnicy badania kontynuowali je, ale mogli też robić przerwy na sen, gdyż znajdowali się w zaciemnionym pomieszczeniu.
Kiedy uczestnicy spali, naukowcy zaczęli wprowadzać nowe słowa z tych samych kategorii. Urządzenia analizujące aktywność mózgu pokazały, że nawet podczas snu, mózgi badanych osób wciąż pozostawały w gotowości do wciskania przycisków na podstawie usłyszanego znaczenia słowa. Po przebudzeniu jednak uczestnicy badania nie pamiętali słów, które usłyszeli. Oznacza to, że nie tylko przetwarzali oni złożone informacje podczas snu, ale też robili to zupełnie nieświadomie.
Tworzenie i utrwalanie pamięci
Kiedy śpimy, mózg tworzy nowe wspomnienia, utrwala stare i łączy te nowsze ze wcześniejszymi podczas fazy REM i poza nią. Brak odpoczynku zatem może mieć znaczący wpływ na hipokamp – obszar mózgu odpowiadający za tworzenie pamięci. Z tego powodu sen odgrywa znaczącą rolę w uczeniu się, ponieważ pomaga utrwalać nowe informacje w celu późniejszego odtworzenia.
Wiadomo, że sen przed uczeniem się przygotowuje mózg do tworzenia pamięci, a sen po uczeniu jest istotny z uwagi na utrwalenie nabytej wiedzy. Dlatego też warto rozważyć, czy całonocne uczenie się do egzaminu przyniesie korzyści – według naukowców nasza zdolność do przyswajania nowych informacji może zmniejszyć się nawet do 40 proc.
Kreatywne połączenia
Sen może być silnym lekiem na brak kreatywności, ponieważ mózg w stanie spoczynku stwarza zaskakujące połączenia, których nie dostrzegamy świadomie. Według ustaleń naukowców, po przebudzeniu istnieje o 33% większe prawdopodobieństwo, że będziemy w stanie łączyć pozornie niepowiązane ze sobą pomysły.
Oczyszczanie z toksyn
Badania z 2013 roku sugerują, że ważną funkcją snu są porządki w mózgu. Zauważono, że mózgi myszy pozbywają się szkodliwych molekuł powiązanych ze zwyrodnieniem układu nerwowego. Przestrzeń pomiędzy komórkami mózgu zwiększa się podczas snu, co pozwala na wypłukanie toksycznych molekuł, które gromadzą się w ciągu dnia. Naukowcy uważają, że niewystarczająca ilość snu może potencjalnie prowadzić do przyspieszenia rozwoju chorób, takich jak choroba Parkinsona (http://portal.abczdrowie.pl/choroba-parkinsona) czy Alzheimera (http://portal.abczdrowie.pl/choroba-alzheimera).
Uczenie się i zapamiętywanie czynności fizycznych
Mózg przechowuje informacje w pamięci długotrwałej poprzez krótkie fale mózgowe o dużej częstotliwości występujące podczas fazy REM. Proces ten może być pomocny zwłaszcza w zapamiętywaniu czynności motorycznych, takich jak jazda samochodem, kroki taneczne czy machanie rakietą tenisową, sprawiając, że czynność ta staje się automatyczna. Podczas fazy REM mózg przenosi informacje pamięci krótkotrwałej przechowywane w korze ruchowej do płatu skroniowego, gdzie stają się pamięcią długotrwałą.