Czy minimalizm jest sposobem na życie w czasach przesytu materializmem?

Minimalizm to narzędzie do upraszczania; sztuka osiągania jak najlepszych efektów, jak najmniejszą liczbą środków. Można go oczywiście łączyć z filozofią slow life, czyli spowalnianiem codzienności, uważniejszym życiem – bo może przydać się także osobom, które pragną żyć wolniej. Upraszczanie służy między innymi spowolnieniu tempa, wyeliminowaniu tego, co zbędne. Jednak moim zdaniem nie należy w tym kontekście zapominać o jeszcze jednym ważnym pojęciu, dobrowolnej prostocie, czyli skromniejszym pod względem materialnym życiu z wyboru, lecz stawiającym na inne rodzaje bogactwa – emocjonalne i duchowe.

Na pewno niektóre osoby po przejściowej fascynacji pomysłem wolniejszego i spokojniejszego życia szybko wracają do wcześniejszego stanu – życia na wysokich obrotach, silnie ukierunkowanego na konsumpcję, bo nie czują się gotowe do głębszych zmian. I nie ma w tym niczego złego, każdy ma swoją drogę. Sama moda na slow life czy zainteresowanie minimalizmem nie wydaje mi się jednak niczym zdrożnym, skoro prowadzi do dyskusji na temat wartości, tempa, w jakim żyjemy czy też wyzwań, jakie stawia przed nami współczesna cywilizacja zachodnia.

Jeśli widzę, że myślę o kupieniu sobie kolejnej pary butów, zadaję sobie pytanie, dlaczego te, które już mam, mi nie wystarczają. Nie pasują do ubrań? Nie są odpowiednie na daną porę roku? Nie mam butów na eleganckie okazje? Jeśli okazuje się, że to, co mam w szafie, w zupełności spełnia wszystkie kryteria, odsuwam myśl o zakupie jako zwykłą zachciankę, która prowadzi do nieracjonalnego wydawania ciężko zarobionych pieniędzy. Zbytnio cenię sobie swój czas, by marnować go na zarabianie na rzeczy, których naprawdę nie potrzebuję. Zrezygnowanie z zachcianek nie wymaga silnej woli, tylko świadomości, czym one są. Przelotnym kaprysem, nie realną potrzebą.

Minimalizm nie każdego musi pociągać, nie każdemu będzie służyć, nie w tym rzecz, by z niego robić jakąś ideologię dla mas, ale by rozmawiać o tym, jak można wygospodarować nieco czasu dla rodziny na co dzień, jak podchodzić do konsumpcji i wydawania pieniędzy, jak nauczyć się oszczędności, czy zawsze więcej znaczy lepiej, czy trzeba bać się utraty pracy jak końca świata.

Doświadczyłam bezrobocia, kilkuletniej dorywczej pracy, na byle jakich umowach i niepewności jutra. Także moja niepełnosprawna siostra była przez dwa lata bezrobotna. I w jednym i drugim przypadku udało się przetrwać dzięki temu, że trzymaliśmy się blisko jako rodzina. Znajomi też mnie wspierali wtedy, gdy wątpiłam, że jeszcze kiedykolwiek uda mi się doznać jakiejś stabilności w sytuacji zawodowej. Teraz już nie wiążę tak dużego stresu ze swoją sytuacją zawodową, bo minimalizm pomógł mi popatrzeć innym okiem na tamte doświadczenia. Nauczyłam się dzięki niemu oszczędności, zrezygnowałam z życia na kredyt, a za to bardziej cenię sobie relacje z ludźmi i staram się mieć czas dla bliskich, nie boję się jutra.

Ma to służyć temu, by życie nie przeciekło mi przez palce, by nie upłynęło na powierzchownych wrażeniach i przeżyciach. Chcę wycisnąć z niego jak najwięcej, a nie da się tego zrobić, wciąż biegnąc. Więcej się dostrzega, gdy idzie się w tempie marszowym, niż mknąc z pełną prędkością przez świat.

Jeśli dojdzie się do etapu psychicznej blokady, poczucia, że nic więcej upraszczać się nie chce ani nie potrafi, trzeba się zatrzymać. Może to kwestia czasu, a może po prostu więcej upraszczania nam potrzebne na danym etapie życia nie jest. Nie ma co się do czegokolwiek zmuszać, minimalizm nie ma służyć do umartwiania się, lecz do poprawy jakości życia.

Tak, zdecydowanie. Ale nie są to jedyne sposoby. Najlepszym sposobem na odnalezienie siebie jest uświadomienie sobie, że nie trzeba wcale daleko szukać. Wystarczy zacząć samego siebie zauważać, słuchać, czuć i szanować. Zatrzymać się. Gdy szukamy siebie na drugim końcu świata, nadal przed sobą tylko uciekamy.