Niepokój zwiększa nasz egoizm

Cierpiących na lęki społeczne prześladują powracające, natrętne myśli. Czasami osoby zmuszone są unikać niektórych sytuacji, np. jazdy samochodem, tylko z powodu uczucia niepokoju, jakiego musieliby wtedy doświadczyć. Skutki zaburzeń są nie tylko emocjonalne, ale i fizyczne – częstymi objawami jest na przykład pocenie się, drżenie, zawroty głowy oraz przyspieszone bicie serca.

Autorzy badań przygotowali serię eksperymentów mających na celu porównanie niepokoju z neutralnymi uczuciami oraz negatywnymi emocjami. Aby wywołać uczucie, uczestnicy badania w pierwszym eksperymencie mieli za zadanie opisać emocjonalne doświadczenie z przeszłości, np. kiedy odczuwali lęk, złość czy obrzydzenie. Uczestnicy mający doświadczać neutralnych emocji nie wykonali tego zadania.

Następnie na ekranie komputera uczestnicy zobaczyli zdjęcie osoby siedzącej przy biurku, na którego blacie umieszczona była książka. Naukowcy pytali, po której stronie biurka znajduje się książka – jeśli osoba odpowiadała ze swojego punktu widzenia zamiast osoby siedzącej przy biurku, uznawano to za egocentryzm. W kolejnym eksperymencie uczestnicy stymulowani emocjonalnie interpretowali wiadomości e-mail, na tej podstawie naukowcy oceniali, na ile przypisywali oni swój punkt widzenia intencjom autora.

Okazało się, że osoby odczuwające niepokój wykazały więcej egocentryzmu podczas interpretacji wiadomości. Częściej też opisywali położenie książki ze swojego punktu widzenia. Autorzy pracy twierdzą, że efekt można wyjaśnić częściowo tym, że niepokój powiązany jest z niepewnością. Podobne niepewne uczucia, takie jak zaskoczenie, również wywoływały zwiększenie egocentryzmu. Zdaniem naukowców wynik sugeruje, że doświadczanie emocji powiązanych z niepewnością zwiększa poleganie na egocentrycznej perspektywie podczas rozumowania na temat stanu mentalnego innych.

Jeżeli cierpisz z powodu stanów lękowych, te wskazówki mogą okazać się pomocne:

1. Naucz się rozpoznawać oznaki paniki, np. przyspieszenie bicia serca, przypływ gorąca czy mentalne zdezorientowanie. Jeśli krzyczysz i mówisz, co ci ślina na język przyniesie bez zastanowienia się nad konsekwencjami, również może oznaczać to stan paniki.

2. Weź głęboki oddech. Głębokie oddechy uspokoją ciało i pozbędą się adrenaliny, która wytwarzana jest w stanie paniki.

3. Zastanów się, czego się boisz. Jeśli nie grozi ci bezpośrednie niebezpieczeństwo, to coś, co wzbudza uczucie przerażenia, nie jest tak pilne, jak się to wydaje. Kiedy zaczniesz dostrzegać takie momenty, możliwe jest, że zrozumiesz, co jest źródłem problemu i zaczniesz jasno myśleć.

4. Podejmij decyzję i aktywnie pokonuj każdy strach. Jeśli źródłem strachu jest zdrowie, być może rozmowa z lekarzem lub lepsza higiena rozwiążą problem. Jeśli chodzi o związek, dowiedz się, co tak naprawdę myśli partner, zamiast zgadywać. Rozważ udanie się na terapię lub porozmawiaj z zaufaną osobą.

5. Myśl pozytywnie. Pomyśl o możliwych pozytywnych skutkach podejmowanych zmian w celu pokonania paniki. Rozważ to, czego się nauczysz i jak wpłynie to na związki.