Większość lekarzy zgodziłoby się zostać dawcą szpiku dla swojego pacjenta – tak wynika z ankiety przeprowadzonej z okazji Dnia Transplantacji. Specjaliści są zdania, że oddanie szpiku to najpiękniejszy dar dla potrzebującej osoby.
Reklama.
Lekarz odda szpik, a ty?
Z ponad tysiąca lekarzy 63 proc. deklaruje chęć oddania szpiku, natomiast 23 proc. ma wątpliwości, a 14 proc. jest przeciwnych. Jednak tych 14 proc. nie wyklucza oddania szpiku pod warunkiem zachowania anonimowości. Część specjalistów zgłosiła również, że ma pewne przeciwwskazania medyczne do transplantacji, włącznie z cukrzycą, astmą, stanem pozawałowym, chorobami zakaźnymi, epilepsją, łuszczycą czy ciążą.
Lekarze deklarują, że o wiele łatwiej podjąć decyzję o przynależności do banku szpiku, kiedy ma się bezpośredni kontakt z cierpiącymi, którzy potrzebują przeszczepu. Zwykle zaczynamy się interesować problemem, gdy choroba dotyka bliską osobę lub – w przypadku lekarzy – w pracy na oddziale hematologicznym.
Oddanie szpiku to relatywnie prosty zabieg medyczny oraz najskuteczniejsza metoda leczenia niektórych chorób nowotworowych układu krwiotwórczego. Podstawową zasadą pomiędzy niespokrewnionymi dawcami jest anonimowość – obie strony nie wiedzą nic o sobie nawzajem.
Chory bądź uszkodzony szpik kostny można zastąpić tym od dawcy, po wcześniejszym zniszczeniu nieprawidłowo działającego szpiku chorego, co pomaga leczyć, a często całkowicie wyleczyć wiele przypadłości zagrażających życiu. Są to:
1. Niedokrwistość aplastyczna.
2. Białaczka – nowotwór białych krwinek, dzieli się na wiele podrodzajów.
3. Chłoniaki nieziarnicze – rak układu limfatycznego.
4. Niektóre genetyczne zaburzenia układu odporności, takie jak niedokrwistość sierpowata, talasemia oraz poważne choroby układu odpornościowego.
Po oddaniu szpiku, o ile transplantacja się powiedzie, nowy szpik kostny zacznie produkować zdrowe krwinki, a stan pacjenta zacznie się poprawiać.
Czym jest szpik kostny?
Szpik kostny to gąbczasta tkanka znajdująca się we wnętrzu niektórych kości. Zawiera komórki macierzyste, które mogą się rozwijać w dowolny rodzaj normalnej komórki krwi. Komórki macierzyste w szpiku kostnym produkują:
1. Krwinki czerwone – przenoszące tlen w organizmie.
2. Krwinki białe – pomagające w zwalczaniu infekcji.
3. Trombocyty – pomagające w krzepnięciu krwi.
Najlepiej, aby szpik kostny pobierany był od bliskiego członka rodziny, np. brata lub siostry, ponieważ wymagane jest maksymalnie zbliżone dopasowanie rodzajów tkanki. Jednak jedynie 1/3 osób ma w rodzinie taką osobę, której szpik będzie odpowiedni do przeszczepu. W związku z tym prowadzone są banki dawców, którzy wyrażają chęć oddania szpiku, jeśli zajdzie taka potrzeba.
Jak wygląda oddanie szpiku?
Po pierwsze, zostaniesz poproszony o oddanie małej próbki krwi, aby określić twój typ tkanki. Ta informacja zostanie wpisana do rejestru. Jeśli okaże się, że jesteś potencjalnym dawcą dla pacjenta, bank szpiku skontaktuje się z tobą (dowiedz się więcej o bankach szpiku: https://portal.abczdrowie.pl/banki-szpiku).
Najczęściej stosowaną metodą oddawania szpiku kostnego jest przeszczepienie komórek macierzystych izolowanych z krwi obwodowej (więcej informacji o przeszczepie znajdziesz na stronie: https://portal.abczdrowie.pl/przeszczep-szpiku-kostnego). Polega to na otrzymywaniu zastrzyków 4 dni przed zabiegiem, które zwiększą ilość komórek macierzystych we krwi. Piątego dnia dawca zostaje podłączony do maszyny oddzielającej komórki macierzyste bez potrzeby znieczulenia. Zwykle maszyna zbiera komórki z krwi z żyły w jednej ręce i krew przepływa do żyły w drugiej ręce. Taki zabieg trwa około 4-5 godzin, może być konieczne powtórzenie go następnego dnia.
Kto może być dawcą?
Jeśli chcesz zostać dawcą szpiku, musisz spełniać następujące kryteria:
1) Być w wieku 18-50 lat – im wcześniej dawca trafi do banku szpiku, tym lepiej, ponieważ istnieje większa szansa, że będzie w stanie pomóc osobie potrzebującej.
2) Wykazywać dobre zdrowie (nie może to być osoba, która chorowała bądź choruje na nowotwory, choroby hematologiczne, choroby immunologiczne, jest nosicielem wirusa HIV, HBS, HCV – żółtaczki typu B i C, jest chora na cukrzycę, padaczkę, łuszczycę, kiłę).