Przemierzyć pół miasta, na chodniku sprzedać zużyte przedmioty. Jak kombinują i do emerytury dorabiają starsi ludzie

Niedawno z okazji dnia dziecka jeden z supermarketów wprowadził promocję. 60 proc. mniej za dwa lody na patyku. – Pojechałyśmy do sklepu po 17 i obeszłyśmy się smakiem. Panie mówiły, że ludzie kartonami wynosili – żali się 70-latka z małego miasteczka, położonego w północnej Polsce. Dzień później o lodach dyskutowały też dwie staruszki w jednym z warszawskich autobusów. Kobiety szukały sklepu, w którym dostaną jeszcze produkt w promocyjnej cenie. – Nasz market jest duży, więc czasami przyjeżdżają do nas ludzie z zupełnie innej części miasta, by kupić coś w promocji. Ale to zależy od pogody, w upały nikomu się nie chce – zaznacza sklepowa.

W wielu regionach Polski starzy ludzie dla zabicia czasu, a częściej z powodu niskiej emerytury polują na promocje. Są w stanie przejechać nawet kilka kilometrów, by zaoszczędzić parę złotych. Dorabiają także lepiąc pierogi na zamówienie, czy wyprzedając z domu niepotrzebne szpargały – często rzeczy należące w przeszłości do zmarłych małżonków.

"Szokująca" różnica w cenach
– Babcia trzyma kasę. I jak dziadek dostanie od niej pieniądze na zakupy, to sprawdza, gdzie jest najtaniej, np. po marchewkę idzie do Carrefoura, a po ziemniaki do Biedronki. W ten sposób zaoszczędzi jakąś złotówkę. A dla niego to dużo – opowiada wnuczek Andrzej. Odkąd Małgorzata została wdową, to większą wagę przywiązuje do cen i więcej czasu poświęca na zakupy. Utrzymuje się z niewielkiej emerytury. Niemalże połowę z 950 zł przeznacza na leki, a do tego musi opłacić rachunki. Gdyby nie pomoc dzieci, nie starczałoby jej na jedzenie. – Zawsze patrzę, gdzie jest taniej i porównuję ceny w kilku sklepach. Jak było mięso w promocji w Biedronce, to kupiłam na zapas – opowiada. O tym, jak ciężko żyje się niektórym emerytom przekonała się Ewa, właścicielka kwiaciarni.

– Jak ludzie na starość mają niewiele pieniędzy, to wiem, że oszczędzają i jeżdżą za promocjami. Ale na to trzeba mieć czas. A ja nie mam, bo sobie dorabiam. Gdybym tego nie robiła, to pewnie musiałabym szukać, gdzie taniej – dodaje warszawianka spotkana w markecie. Inna już dawno odkryła, że w dużych sklepach są "szokujące różnice w cenach". Dlatego kobieta ubolewa, że w pobliżu Hali Mirowskiej zamknięto supermarket. Ona sama ma chory kręgosłup i nie ma siły jeździć i szukać tanich produktów. Zresztą nie jest przekonana co do ich jakości: – Powiem szczerze, że w tych supermarketach towary są kiepskie. Jak produkują dla tego Jeronima, to gorsze są te rzeczy, chociaż opakowanie takie samo, jak w innych sklepach.

Dla zabicia czasu
Ale są i seniorzy, którym emerytura pozwala na spokojne zakupy w droższym spożywczaku tuż pod blokiem, jednak celowo jadą na drugi koniec miasta. Tak było z babcią Pawła. Wsiadała w tramwaj przy Pl. Wilsona i jechała aż do Hali Mirowskiej. – Kiedyś jej mówiłem, że przecież mogę zawieźć, pomóc z tymi zakupami. Ona na to, że sobie wyjdzie rano, pojedzie do sklepu, pooddycha świeżym powietrzem i pół dnia ma już z głowy. "Bo ile można oglądać te durne seriale?" – pytała.

Starsza, elegancka brunetka próbuje dobić targu. Dwie duże rolki papieru toaletowego chce kupić za 2 zł. Ale nie udaje jej się zbić ceny. Nie rezygnuje, bierze. I ładuje do czarnego wózka. Niespiesznie idzie dalej. Chwali się kobiecie ze stoiska obok, że kupiła sobie zapas papieru. "Będziesz miała pani czym się podcierać" – odpowiada. Staruszka energicznie rusza przed siebie. Zachwyca się czerwonym sercem z naszytym napisem "I love you". Zaczepiam ją, mówi, że nie ma czasu rozmawiać. Ale po chwili wraca. – Serduszko będzie mi pasowało do sypialni – cieszy się. Przyznaje, że jej się wcale nie nudzi, ale na targu jest prawie codziennie, bo tak tu pięknie, kolorowo, wszystko "tętni życiem".

Dorabiają i handlują na ulicy
Starszej kobiecie przeszkadzam w jedzeniu śniadania (sucha bułka z twarożkiem). Ukryła się przed słońcem w cieniu hali. Handluje książkami i kryształami, które równiutko poukładała na kocu. Zjawia się tu codziennie, choć dziś do godziny 12. jeszcze nic nie sprzedała. – Zostały mi te kryształy, a przecież ich nie zjem – uśmiecha się szeroko i pokazuje braki w uzębieniu. Książki dla dzieci wycenia na 5 zł, poważniejsze i bardziej opasłe pozycje – nawet na 25 zł. – Mam 750 zł renty, mieszkam z pieskiem. Stary, ma aż 18 lat. Tutaj sobie zawsze dorobię, kilkaset złotych nawet – mówi. A i towarzystwo ma. Obok niej stoi zadbana blondynka z balejażem. Ale też narzeka, że ciężko jej związać koniec z końcem.

Bardzo długa jest alejka usłana kocami, ręcznikami i kartonami, na których starzy ludzie rozkładają dosłownie wszystko: zaczynając od butów, staników, patelni, na kagańcu dla psa kończąc. Chcą to sprzedać, niektórzy dla pieniędzy, inni chcą mieć pretekst, by wyjść z domu. – Przychodzę tu, bo mam niewiele. Pani zobaczy, tam taka żółta koszulka, w sam raz na panią – wskazuje palcem siwy mężczyzna. Na kocu ma ubrania po żonie, która przybrała na wadze. – Są też moje rzeczy i po dzieciach. Wie pani, szkoda mi wyrzucać. Ale nie wolno mówić, że po zmarłych, bo się nic nie sprzeda – mruży oczy.

Warszawski Żoliborz. Starsza pani na niewielkim stoliku rozstawiła kobiałki z truskawkami. "9 zł za kilogram, świeża, słodka" – napisała na białej kartce zielonym mazakiem. Słońce świeci jej prosto w twarz. – Umęczę się bardzo, ale co zrobić. Mąż po dwóch udarach, muszę dorabiać do emerytury, bo mam 760 zł, a za samo mieszkanie płacę 680 zł – wylicza. – Właśnie przeczytałam, jaką emeryturę mają posłowie. No ręce opadają. To nie jest kraj dla takich ludzi, takich bez złotej karty – dodaje.