Prezydenckie projekty nowych ustaw o Sądzie Najwyższym i Krajowej Radzie Sądownictwa nie są już tajemnicą. W samo południe Andrzej Duda osobiście przedstawił je na konferencji, na którą cała Polska niecierpliwie czekała od końca lipca. Wtedy to głowa państwa niespodziewanie zawetowała dające PiS pełną kontrolę nad wymiarem sprawiedliwości ustawy przeforsowane pomimo masowych protestów Polaków. Co zatem prezydent Duda zaproponował w zamian?
Prezydent przedstawił swoje projekty ustaw o Sądzie Najwyższym i Krajowej Radzie Sądownictwa. Co zaproponował Andrzej Duda? Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Gazeta
– Dwa miesiące temu zdecydowałem, że nie podpiszę dwóch spośród trzech ustaw reformujących polskie sądownictwo – przypomniał na wstępie Andrzej Duda. – Nie zgodziłem się podpisać ustawy o Sądzie Najwyższym i ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. – kontynuował prezydent. I stanowczo zaznaczył, że jego lipcowe weta były spowodowane głównie tym, iż przygotowane przez Prawo i Sprawiedliwość ustawy dawały "ogromną władzę prokuratorowi generalnemu i ministrowi sprawiedliwości.
– Obiecałem wówczas, że przygotuję prezydencki projekt w tym zakresie. Ta obietnica została zrealizowana proszą państwa – stwierdziła głowa państwa. I przedstawiła trzy projekty, które można streścić w ten sposób:
ZMIANY W SĄDZIE NAJWYŻSZYM:
1. Sędziowie Sądu Najwyższego będą przechodzili w stan spoczynku po osiągnięciu 65. roku życia, a nie zostaną usunięci masowo jednego dnia
2. Osłabienie kompetencji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości. Decydujące zdanie w sprawach kadrowych ma mieć głowa państwa.
3. Sędziowie Sądu Najwyższego, którzy ukończyli 65. rok życia będą mogli złożyć do prezydenta wniosek o zgodę na dalsze orzekanie.
4. Wprowadzenie instytucji skargi nadzwyczajnej od wszelkich prawomocnych orzeczeń sądowych. Będą ją mogli wnosić wszyscy obywatele poprzez prokuratora generalnego, RPO, RPD, RPP, oraz grupa 20 senatorów lub 30 posłów poprzez marszałków Senatu i Sejmu.
5. Utworzenie specjalnej izby Sądu Najwyższego odpowiedzialnej za rozpatrywanie skarg nadzwyczajnych.
6. Utworzenie Izby Dyscyplinarnej w SN, która ma w sposób transparentny rozstrzygać sprawy dot. sędziów.
7. Wprowadzenie do Sądu Najwyższego ławników – przedstawicieli społeczeństwa, którzy będą uczestniczyli w postępowaniach dyscyplinarnych i tych dot. skarg nadzwyczajnych
ZMIANY W KRAJOWEJ RADZIE SĄDOWNICTWA:
1. Sędziowie mają być wybierani do Krajowej Rady Sądownictwa przez większość 3/5 Sejmu.
2. W przypadku, gdy odpowiedniej większości nie uda się uzyskać w ciągu 2 miesięcy, sędziów do KRS powoła prezydent. Wybór ten zostanie dokonany tylko spośród kandydatów wcześniej przedstawionych Sejmowi.
ZMIANA KONSTYTUCJI:
W odpowiedzi na podnoszone zarówno przez Prawo i Sprawiedliwość, jak i Nowoczesną obawy, iż nowe prezydenckie kompetencje w sprawie KRS byłby niekonstytucyjne Andrzej Duda zaproponował zmianę konstytucji, która doprecyzuje tę kwestię.
