Taki kurs polskiej waluty trudno sobie nawet wyobrazić. Gdyby nie jego reformy nasza gospodarka przestałaby istnieć

Kiedy w listopadzie 1918 roku Polska odzyskała niepodległość, na jej terenie można było płacić w czterech walutach: markach niemieckich, koronach austriackich, rublach carskich i markach polskich. Ta ostatnia stała się oficjalną i jedyną obowiązującą w Rzeczypospolitej walutą w styczniu 1920 roku.

Polska marka nie radziła sobie zbyt dobrze. Tocząca się w tamtym czasie wojna polsko-bolszewicka doprowadziła do destabilizacji gospodarczej, której skutkiem była inflacja. Początkowo umiarkowana, na przestrzeni trzech lat inflacja dorobiła się przedimka “hiper”. Skarb państwa stał na skraju poważnego kryzysu: we wrześniu 1923 roku za 1 dolara trzeba było zapłacić 75,8 tys. marek polskich. W połowie stycznia 1924, cena ta wzrosła do, bagatela, 9,8 mln marek.

Rząd nie mógł dłużej czekać. 11 stycznia przyjęta została ustawa o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej. Zadanie, postawione przed ówczesnym premierem, Władysławem Grabskim, można w skrócie określić jako: uniknięcie katastrofy - gospodarczej i politycznej.

Grabski zaczął od radykalnych cięć kosztów administracji państwowej. Przeprowadził egzekucję danin publicznych i nałożył na najbogatszych (czyli tych, którzy dysponowali ponad 10 tysiącami franków) jednorazowy podatek majątkowy.

Rząd Grabskiego ustanowił nową walutę - złotego. Jej emitentem został Bank Polski - instytucja, która zastąpiła w tej roli Polską Krajową Kasę Pożyczkową. Wartość złotego oparto na parytecie złota. 1 złoty był równowartością jego 0,2903 gramów i jednocześnie: 1 franka szwajcarskiego i 5,18 dolarów. Stosunek wymiany marki na złotego ustanowiono na 1 800 000 : 1.

Marka polska oficjalnie straciła status środka płatniczego 1 lipca 1924. Z szacunków Polskiej Kasy Pożyczkowej wynika, że wymieniono 543 tryliony marek z 570,7 znajdujących się w obiegu.