Keto, sirtfood, a może dieta śródziemnomorska lub "przerywany post", czyli tzw. intermittent fasting? Nieustannie słyszymy o nowej, zaskakująco skutecznej "diecie cud", dzięki której kolejna gwiazda przechodzi spektakularną metamorfozę i z łatwością gubi kilka (a nawet kilkadziesiąt) nadmiarowych kilogramów. Ich skuteczność zależy głównie od naszej siły woli, rezygnacji z podjadania słodyczy i niezdrowych fast foodów oraz systematycznej aktywności fizycznej, jednak niektóre z nich – a zwłaszcza te najmodniejsze – mogą paradoksalnie przynieść nam więcej szkód niż korzyści. Amerykańscy dietetycy przedstawili subiektywny ranking najlepszych i najgorszych diet w tym roku.
Pandemia covid-19 i domowa kwarantanna, którą nagle musiało przejść co najmniej "pół świata", spowodowała, że miliony ludzi zamknęło się we własnych czterech kątach, by wyizolować się od wszelkich możliwych źródeł zakażenia koronawirusem.
Oprócz pracy zawodowej (tej, która mogła być wykonywana zdalnie) większość z nas pochłonęło oglądanie ulubionych seriali na "Netfliksie", czytanie książek, na które wcześniej brakowało czasu lub oddawanie się innym przyjemnościom. Jedni gotowali na potęgę, a potem próbowali się jak najszybciej odchudzać. Inni zaś wreszcie mieli okazję, by spokojnie wypróbować na własnej skórze nowe diety.
Na początku 2020 roku świat obiegły zdjęcia spektakularnej metamorfozy, jaką przeszła Adele. Jedna z najpopularniejszych brytyjskich piosenkarek dzięki diecie sirtfood zrzuciła ponad 40 kg i wprawiła w osłupienie wszystkich, którzy nie wierzyli, że można dokonać tak radykalnej zmiany sylwetki.
W Polsce jeszcze bardziej piorunujący efekt osiągnął natomiast popularny dziennikarz Tomasz Sekielski, który dzięki operacji bariatrycznej, schudł ponad 65 kg.
Zanim Sekielski mógł poddać się zabiegowi, najpierw lekarze kazali mu się mocno odchudzić. W ciągu miesiąca przed planowanym terminem operacji zrzucił około 30 kg. Drugie tyle udało się mu pozbyć już po chirurgicznym zmniejszeniu żołądka, bo – jak sam twierdzi – nie był już w stanie zjadać takiej ilości pokarmów, jak wcześniej. Nawet porcja zupy warzywnej starczała mu już na... 3 posiłki.
Niedawno w prawdziwą konsternację wprawiła fanów z kolei Kelly Osbourne, która dzięki "przerywanemu postowi", czyli diecie intermittent fasting oraz codziennym, 6-kilometrowym spacerom dokonała równie zaskakującej przemiany własnego wyglądu i schudła około 40 kg (prawie tyle, co Adele).
Metamorfozy, jakie na własnej skórze doświadczają gwiazdy, celebryci oraz osoby z pierwszych stron gazet sprawiają, że promowane przez nich sposoby na osiągnięcie wymarzonej sylwetki zyskują miliony naśladowców – zwłaszcza podczas przymusowej izolacji, jaką ze względu na SARS-CoV-2 musiało przejść wielu ludzi. Warto zatem dokładniej przeanalizować, czy są skuteczne i jaki właściwie mają wpływ na zdrowie.
Amerykański magazyn dla kobiet "Good Housekeeping" dokonał własnego przeglądu najmodniejszych diet w tym roku. Eksperci z Instytutu Good Housekeeping pod kierunkiem Stefani Sassos – dyplomowanej dietetyk klinicznej z Nowego Jorku oraz popularnej propagatorki zdrowego żywienia – dokonali własnego przeglądu diet, na które warto zwrócić uwagę w tym roku.
W sporządzonej przez nich klasyfikacji zabrakło oceny diety sirtuinowej (zwanej SIRT lub sirtfood). Nie skupili się też na chirurgicznych metodach ograniczania wagi (tj. operacje bariatryczne). Przeanalizowali za to kilka systemów żywieniowych, które w tym roku zyskały szczególnie wielu zwolenników.
Rankig diet 2020: najzdrowsze metody odchudzania
Bez względu na to, którą dietę wybierzemy, dla osiągnięcia sukcesu i trwałej utraty wagi kluczowe znaczenie zdaniem specjalistów ma przede wszystkim stosowanie się do prostych reguł, które ułatwiają osiągnięcie upragnionej sylwetki.
ZASADY SKUTECZNEJ DIETY
⦁ systematyczne nawadnianie – dzięki któremu łatwiej jest nam się czuć sytym
⦁ unikanie cukru – kobiety nie powinny przekraczać 25 g, a mężczyźni 35 g na dobę (przeciętna osoba zwykle niemal dwukrotnie przekracza tę normę)
⦁ dominacja warzyw w codziennym jadłospisie – jeśli chcemy zdrowo schudnąć, nie powinno się ograniczać ich spożywania
⦁ aktywność fizyczna – bez niej szanse na osiągnięcie upragnionej sylwetki będą mniejsze
⦁ skupienie się na tym, co jemy – zgodnie z hasłem "jedz uważnie" podczas odchudzania (i nie tylko) warto dokładnie wsłuchać się w potrzeby własnego organizmu. Nie powinniśmy się zmuszać do jedzenia niczego, co odrzuca nasze ciało.
Do najzdrowszych diet 2020 amerykańscy dietetycy zaliczyli między innymi takie systemy odżywiania jak:
⦁ DIETA ŚRÓDZIEMNOMORSKA – ciesząca się niesłabnącą popularnością wśród specjalistów od zdrowego żywienia dieta, którą na co dzień stosują słynący z długowieczności Grecy, Włosi i pozostali mieszkańcy południowej części Europy, kolejny raz zyskała uznanie ekspertów.
Jadłospis oparty na warzywach, owocach, roślinach strączkowych, ziarnach zbóż, oliwie z oliwek oraz niewielkich ilościach białka w postaci chudego mięsa i świeżych ryb oraz 2-3 lampkach wina w tygodniu pomaga nie tylko osiągnąć (i trwale utrzymać) prawidłową wagę, ale także chroni przed chorobami cywilizacyjnymi (m.in. miażdżycą, problemami z układem sercowo-naczyniowym, udarem, nadciśnieniem, cukrzycą typu II).
Na dodatek dieta śródziemnomorska może mieć działanie przeciwnowotworowe i przeciwzapalne i ma zbawienny wpływ nie tylko na nasz system odporności, ale także na jelita oraz na nerki – co potwierdzają wyniki badań naukowych. Dzięki dużej ilości przeciwutleniaczy, witamin i mikroelementów stosowanie takiego systemu żywienia daje efekt odmładzający i pozwala nam dłużej cieszyć się zdrowiem.
Dietę śródziemnomorską chwalą nie tylko lekarze i dietetycy, ale także ekolodzy. Wg wyliczeń doktora Bena Houltona z Uniwersytetu Kalifornijskiego, dzięki takiemu sposobowi żywienia można ograniczyć problem globalnego ocieplenia o co najmniej o 15 proc. do 2050 roku.
⦁ DIETA WOLUMETRYCZNA (OBJĘTOŚCIOWA) – kładzie główny nacisk na kaloryczność i objętość spożywanych posiłków, na dodatek nie pozwala zaznać uczucia głodu (z czym często ma problem wiele osób, które się odchudzają).
Choć już w 2013 uznano ją za "dietę roku", to nawet w 2020 dietetycy uznają ją za wyjątkowo skuteczną i zdrową. Pozwala przede wszystkim szybko zaspokoić głód i napełnić żołądek sporą ilością produktów bogatych w błonnik.
Opiera się na warzywach, owocach, roślinach strączkowych, chudym mięsie oraz produktach zbożowych i pełnoziarnistych. Dopuszcza stosowanie beztłuszczowego nabiału oraz serów, ale zaleca ograniczenie spożywania produktów wysokotłuszczowych.
Mimo że dietetycy chwalą dietę wolumetryczną za to, że pozwala unikać napadów "wilczego głodu" i daje szansę na to, by długo czuć się sytym, to jednak radzą, by w trakcie odchudzania za pomocą tej metody nie wykluczać z menu wysokiej jakości tłuszczów (m.in. oliwy z oliwek), które w odpowiedniej ilości mają pozytywny wpływ na nasz organizm.
⦁ DIETA FLEKSITARIAŃSKA – zwana potocznie dietą dla "prawie" wegetarian – opiera się przede wszystkim na spożywaniu produktów roślinnych, ale nie wyklucza całkowitej rezygnacji z mięsa oraz nabiału. Mimo że większość (ponad 50 proc.) posiłków spożywanych w tym systemie żywienia jest wegańskich lub wegetariańskich, to jednak dopuszcza się sporadyczne jedzenie produktów pochodzących od zwierząt.
Choć dietetycy uważają, że taki sposób odżywiania jest jednym z najzdrowszych, to jednak ostrzegają, że bardzo łatwo wpaść w "pułapkę". Nie wszystko, co jest zrobione z warzyw (np. frytki), można uznać za godne polecenia w codziennym menu. Komponując posiłki warto skupić się na tym, by były jak najbardziej różnorodne i jak najmniej przetworzone.
⦁ DIETA KETOGENICZNA – według dietetyk Stefani Sassos analizując ten system odżywiania warto skupić się na źródłach jego powstania.
Jeszcze zanim dieta ketogeniczna stała się powszechnie znana na świecie, służyła przede wszystkim do leczenia padaczki lekoopornej u dzieci. Bazując na wysokiej zawartości tłuszczów w pożywieniu oraz niskim spożyciu węglowodanów organizm osiąga stan ketozy, który pozwala ograniczyć stany zapalne i – jak potwierdzają najnowsze wyniki badań naukowych – ma korzystny wpływ mikrobiom jelitowy.
Mimo wielu zalet długoterminowe stosowanie diety ketogenicznej może wywołać szereg skutków ubocznych. Dietetyty ostrzegają przede wszystkim przed efektem jojo, który bardzo często zdarza się u osób, które przechodziły taką dietę. Krytykowany jest też nadmiar tłuszczu w codziennym jadłospisie. Młodym i zdrowym osobom łatwiej jest dojść do równowagi po zakończeniu takiej formy odchudzania, ale w pozostałych przypadkach jest to dużo trudniejsze, dlatego (jak zawsze) lepiej zachować umiar – radzą specjaliści.
⦁ DIETA ALKALICZNA – ma na celu przywrócenie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Jej zasady wymyślił amerykański naturopata Robert O. Young. Zdaniem dietetyków opracowana przez niego metoda to jednen z "mitów żywieniowych".
Mimo że godne polecenia jest opieranie posiłków na działających alkalizująco warzywach (tj. seler naciowy, jarmuż, cykoria, imbir, rzodkiewka, pietruszka, bakłażany, ogórki, ziemniaki i zioła), a także na kaszy gryczanej, komosie ryżowej czy wodzie mineralnej oraz unikanie "zakwaszających" nasz organizm słodyczy czy wysokoprzetworzonych produktów, to jednak sama koncepcja oparta na równowadze "kwasów" i "zasad" uznawana jest przez specjalistów za mit, który nie można poprzeć wiarygodnymi dowodami naukowymi.
⦁ DIETA INTERMITTENT FASTING – czyli tzw. "przerywany post", który ostatnio bije rekordy popularności m.in. za sprawą promującą ten system żywienia Kelly Osbourne. Córka kultowego Ozzy'ego z zespołu "Black Sabbath" schudła dzięki niej około 40 kg.
Intermittent fasting zwana także "okresową głodówką" ma sporo zalet i pomaga m.in. ograniczać ryzyko chorób neurodegeneracynych (tj. alzheimer i parkinson), ułatwia utrzymanie prawidłowego poziomu trójglicerydów, zapobiega chorobom autoimmunologicznym oraz może mieć działanie przeciwnowotworowe, ale dietetycy krytykują ją głównie za tzw. "okienka żywieniowe".
Polegają one na tym, że w systemie 16/8, 18/6 lub 20/4 pości się odpowiednio przez 16, 18 lub 20 godzin i spożywa zdrowe posiłki adekwatnie przez 8, 6 lub 4 godziny.
Zdaniem ekspertów post z pewnością jest godny polecenia w ciągu nocy, ale rezygnowanie z posiłków (a zwłaszcza ze śniadania) tylko po to, by dostosować się do reżimu żywieniowego może paradoksalnie wyrządzić nam więcej szkód niż korzyści. Na dodatek sprzyja "wilczym napadom głodu", bo wielu osobom nie pozwala czuć się sytym.
Choć krótkotrwałe zastosowanie takiej metody może być skuteczne, to jednak odradza się długoterminowego przestrzegania takiego sposobu odżywiania (jak zawsze warto zachować umiar).
⦁ DIETA DUKANA – najbardziej znienawidzona przez dietetyków metoda odchudzania. W tym roku eksperci również odradzają jej stosowanie przede wszystkim ze względu na nadmiar produktów wysokobiałkowych i niemal nieunikniony efekt jojo.
Nie dość, że zasady diety bardzo obciążają pracę nerek, to na dodatek mogą prowadzić do kamicy nerkowej (a nawet niewydolności tego narządu). Taki system odchudzania ma niekorzystny wpływ na funkcjonowanie mózgu (sprawia, że stajemy się ospali), a także utrudnia koncentrację. Zamiast dodawać nam energii, tylko dodatkowo obciąża organizm i na dłuższą metę może wywołać więcej szkód niż korzyści.
Kierująca zespołem ekspertów Stefani Sassos jest dyplomowanym dietetykiem klinicznym, trenerką fitness oraz instruktorką kolarstwa halowego. Specjalistka zdobyła wykształcenie na Uniwersytecie Nowojorskim oraz Uniwersytecie Stanowym Pensylwanii. Pochodzi z Grecji i od lat zajmuje się promowaniem zdrowego żywienia, a o jej porady zabiegają najpopularniejsze media w USA i Wielkiej Brytanii.