Czym jest Trójmorze, o którym Krzysztof Szczerski rozmawiał z głównym doradcą sekretarza stanu USA

Krzysztof Szczerski i Andrzej Duda podczas spotkania z Prezydium. Fot. Kuba Atys / Agencja Gazeta

Krzysztof Szczerski poinformował na Twitterze o owocnej rozmowie z Derekiem Cholletem, głównym doradcą sekretarza stanu USA Antony'ego Blinkena. Tematem rozmów obok sytuacji Polaków na Białorusi oraz Nord Stream 2 było Trójmorze. To międzynarodowa inicjatywa, której pomysłodawcą był Andrzej Duda.

“Właśnie zakończyłem konkretną i owocną rozmowę z głównym doradcą Sekretarza Stanu USA Derekiem Cholletem. Tematy: bezpieczeństwo Ukrainy i regionu wobec działań Rosji, sytuacja Polaków na Białorusi, Nord Stream 2 oraz Trójmorze; we wszystkich tych tematach działamy razem PL-US”- napisał Szczerski.

Co to jest Trójmorze?

Idea Trójmorza opiera się na współpracy gospodarczej i politycznej państw położonych w pobliżu trzech mórz: Bałtyckiego, Czarnego i Adriatyckiego. Celem Trójmorza jest zdynamizowanie rozwoju gospodarczego, wzmocnienie spójności UE i wzbogacenie więzi transatlantyckich. Współpraca rozwijana jest na trzech płaszczyznach: energetycznej, logistyczno-transportowej i informatyczno-telekomunikacyjnej.

W skład Trójmorza wchodzi obecnie 12 państw:

Austria

Bułgaria

Chorwacja

Czechy

Estonia,

Litwa

Łotwa

Polska

Rumunia

Słowacja

Słowenia

Węgry

Inicjatywa Polski i Chorwacji

Trójmorze powstało w 2015 roku z inicjatywny prezydentów Polski i Chorwacji, Andrzeja Dudy i Kolindy Grabar-Kitarović. Na początku swojej kadencji Andrzej Duda tym ruchem wskazał kierunek prowadzonej przez siebie polityki zagranicznej. Wystąpienie z inicjatywą utworzenia nowego podmiotu na arenie międzynarodowej miało wzmocnić pozycję Polski w tej części Europy.

Pierwszy szczyt grupy odbył się w Dubrowniku 25 i 26 sierpnia 2016 roku. Przyjęto wówczas deklarację, w której wskazano cele wspólnoty. Podczas szczytu wyrażono przekonanie, że Europa Środkowa i Wschodnia staną się bardziej bezpieczne i bardziej konkurencyjne oraz przyczynią się tym samym do wzmocnienia Unii Europejskiej jako całości.

Czytaj także: Zmiany w Kancelarii Prezydenta. Krzysztof Szczerski odwołany

Donald Trump na szczycie Trójmorza

Kolejne spotkanie odbyło się w Warszawie w dniach 6 i 7 lipca 2017 roku. W szczycie brał udział prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump, który wówczas przybył do Polski ze swoją pierwszą wizytą. Były prezydent USA podczas wystąpienia zaznaczył, że każde spośród 12 krajów Trójmorza ma "inspirującą historię". Zadeklarował też chęć współpracy i podkreślił, że jego kraj jest gotowy pomagać i spełniać potrzeby krajów Trójmorza m.in. zakupu sprzętu wojskowego.

Ostatni szczyt w Tallinie

Do tej pory odbyło się pięć szczytów Trójmorza. Ostatnim gospodarzem była Estonia w październiku 2020 roku. Z powodu pandemii spotkanie odbywało się częściowo w formie zdalnej. Do stolicy Estonii poza polskim prezydentem przyjechał jeszcze jedynie prezydent Bułgarii Rumen Radew. Pozostali członkowie łączyli się zdalnie.

Niełatwa współpraca

Idea Trójmorza trwała już sześć lat. Przez ten czas padło wiele deklaracji, powołano też Fundusz Trójmorza, który ma sfinansować kluczowe inwestycje w transporcie, energetyce i infrastrukturze cyfrowej. Instytucje założycielskie złożyły zobowiązania do wpłat w łącznej kwocie przekraczającej 500 mln euro. Trudno jednak wskazać realne działania polityczno-gospodarczych podjętych przez Trójmorze. Michał Kobosko, dyrektor polskiego biura think tanku, który opublikował pierwszy raport o Trójmorzu, podkreśla:

“Kraje Trójmorza są bardzo różne, mają najróżniejsze, często sprzeczne interesy i priorytety. Dzieli je historia, przebieg granic, animozje etniczne i religijne. Wiele wody w rzekach Trójmorza upłynie, zanim przepracujemy lekcje, które państwom Europy Zachodniej dane było odrobić po wojnie”- napisał w Rzeczpospolitej.

Duda jak Piłsudski

Podobną ideę współpracy państw w regionie Europy Środkowo- Wschodniej podnosił Józef Piłsudski. Marszałek marzył o integracji pod swoim polskim przywództwem państw leżących nad trzema morzami. W jego wizji współpraca państw miała pozwolić im stworzyć nowy biegun europejskiej polityki i uniknąć dominacji potężnych sąsiadów – Niemiec oraz Rosji. Wizja Piłsudskiego nie doszła nigdy do skutku z powodu napiętej sytuacji międzynarodowej i problemów wewnętrznych Polski w dwudziestoleciu międzywojennym.