Wydaje się, że ludzie mają monopol na sny, ale nic bardziej mylnego. Naukowcy uważają, że marzenia senne są stałym elementem życia większości kręgowców, a kto wie, może i niepozorny komar śni o swoich ofiarach.

Jeden z pierwszych eksperymentów związanych ze snami zwierząt przeprowadzono na szczurach. Gryzonie przez cały dzień biegały po labiryncie, a naukowcy monitorowali aktywność ich mózgów.

Okazało się, że podczas snu w fazie REM aktywne były te same obszary mózgu, co podczas biegania po labiryncie. Naukowcy ustalili nawet, w którym dokładnie miejscu w labiryncie (we śnie) znajdowały się szczury.

Czy sen psa przypomina ludzki?

Stanley Coren, emerytowany profesor psychologii na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej i autor bestsellerowej książki „Do dogs dream?” uważa, że skoro szczury śnią, to psy na pewno też. Co więcej, ich sny mają być łudząco podobne do ludzkich.

"Mózgi psów są bardzo podobne do ludzkiego mózgu na poziomie strukturalnym, więc ich fale mózgowe i aktywność mózgu podczas snu są podobne do ludzi”.dr Gary Richterwielokrotnie nagradzany ekspert ds. zdrowia weterynaryjnego

W czasopiśmie Physiology & Behavior w 1977 roku opublikowano wyniki badań aktywności elektrycznej mózgów psów badanych podczas snu. Okazało się, że psy, tak jak ludzie, mają różne fazy snu, jednak ich długość nieznacznie się różni.

Psy ok. 44 proc. spędzają na zasypianiu, podczas którego ich puls zwalnia, ale zachowują czujność. To dlatego pies od razu przybiega do kuchni, gdy tylko otworzysz lodówkę, choć wydaje się, że przed sekundą spał. Ale to niejedyna różnica, którą warto omówić.

Czworonogi na sen REM poświęcają ok. 12 proc. snu. Podczas tej fazy śnią, a na skutek snów piszczą, warczą, machają łapami. Dla porównania u człowieka faza REM występuje prawie dwa razy dłużej, bo przez 20 proc. snu, przy czym ludzie zdecydowanie rzadziej ruszają się i mówią przez sen.

Najdłuższą fazą snu u człowieka jest sen nREM, tzw. sen wolnofalowy. Ludzie poświęcają mu 70-80 proc. swojego snu, podczas gdy psy jedynie 23 proc. Jest to najgłębsza faza snu, podczas której układ nerwowy podlega procesom regeneracji, a wspomnienia i myśli ulegają uporządkowaniu.

Można uznać, że jakość snu u psów jest niższa, niż u ludzi i być może jest to powód, dla którego psy śpią o wiele dłużej niż ludzie. Człowiekowi wystarczy 7-8 godzin nieprzerwanego snu, podczas gdy psy śpią przez 16 godzin na dobę. Tylko co z tego, skoro 44 proc. to czuwanie…

Różnice między snem psów a ludzi mają swoje źródła w dalekiej przeszłości. Ludzie od dawna mają domy zamykane na klucz, dawniej ustawali na wieżach warty. To wszystko sprawiało, że mogli spać spokojnie. Inaczej było z psami, które musiały zachowywać czujność, by nikt nie zrobił im krzywdy.

Co śni się psom?

Psy najprawdopodobniej śnią o codziennych czynnościach. We śnie mogą węszyć, ścigać ptaki, być głaskane. Ich zachowanie podczas fazy REM może być skorelowane z tym, co im się śni. Jeśli twój pies przez sen macha łapami, możesz być pewien, że gdzieś biegnie.

I chociaż nie wiadomo, czy goni piłkę, czy ptaka, czy biega bez smyczy po łące, ale niektórych rzeczy można się z powodzeniem domyślić. Wystarczy uważnie obserwować swojego czworonoga zarówno przed drzemką, jak i po niej.

W rozmowie z psychologiem z Harvardu jeden z opiekunów psów poinformował naukowca, że podejrzewa swojego psa o koszmary związane z kąpielą. Rozpoznał to po tym, że pies przed kąpielą zawsze stawał mu między nogami. To samo robił wyrwany z nieprzyjemnej drzemki.

Inny opiekun czworonoga opowiedział o tym, że jego pies zwykle śpi spokojnie, ale po incydentach z nieprzyjaźnie nastawionymi psami, ma koszmary – warczy i szczeka. Najprawdopodobniej śnią mu się wtedy potencjalni wrogowie.

Kolejna osoba zwróciła uwagę, że po nauczeniu psa komendy "daj głos” pies zaczął szczekać przez sen, a po każdym szczeknięciu oblizywał się smakiem. Czyżby we śnie wykonywał sztuczkę, za którą otrzymywał nagrodę?

Pocieszające w tym jest to, że nasze czworonogi mogą śnić także o nas.

Dlaczego psy drżą podczas snu, piszczą i machają łapami?

Pień mózgu, zarówno u ludzi, jak i u zwierząt, odpowiada między innymi za cykl i regulację głębokiego snu. Jego kolejną funkcją jest hamowanie odruchów mięśniowych podczas spania. U ludzi jest rozwinięty dużo bardziej, niż u psów. To dlatego w trakcie koszmaru nie machamy zazwyczaj rękoma.

Inaczej jest z psami, które śpiąc, bardzo często zachowują się tak, jakby przeżywały coś naprawdę — szczekają, warczą, machają łapami. Szczególną tendencję do takich zachowań mają szczenięta, u których pień mózgu nie jest do końca rozwinięty. Identycznie jest u ludzkich niemowląt.

Czy psy mają koszmary?

Podobnie jak ludzie, psy także mogą mieć koszmary. Nieprzyjemne sny mogą dotyczyć traumatycznych wydarzeń, których doświadczyły danego dnia albo niezrozumiałych lęków. Oznaką koszmarów u psów może być drżenie, ciche skomlenie albo inne odgłosy niepokoju.

Lepiej nie budzić psa, gdy ma koszmar. Przestraszony czworonóg może nie odróżnić snu od jawy i ugryźć ukochanego opiekuna. Najlepiej poczekać aż taki pies sam się obudzi i dopiero wtedy okazać mu wsparcie. Można to zrobić na wiele sposobów.

Jeżeli koszmary występują notorycznie, można zasięgnąć porady weterynarza, aby ocenić, czy na zachowanie psa nie wpływa jego zdrowie. U starszych psów zaburzenia snu mogą wskazywać na chorobę Alzheimera. Częste koszmary senne mogą być też objawem psiej depresji.

Czy rasa psa wpływa na jego sny?

Jedni ludzie prawie codziennie mają jakieś sny, inni uważają, że "nic im się nie śni”. Naukowcy uważają, że ta różnorodność dotyczy również psów. Profesor Stanley Coren dowiódł, że małe psy śnią częściej od dużych, ale duże psy śnią dłużej.

— Małe psy i szczenięta śnią szybko i często. Mają ok. 60-sekundowe sny co dziesięć minut. Z kolei sny dużych psów występują raz na godzinę. Trwają nawet 5 minut — potwierdza dr Richter zajmujący się weterynarią.

Co więcej, naukowcy uważają, że psie sny może determinować nie tylko wielkość czworonoga, ale również rasa. Podczas badań zaobserwowano, że psy pasterskie mają tendencję do biegania we śnie (zaganiania), a psy gończe do szczekania (płoszenia).

Nie oznacza to jednak, że mops we śnie nie może walczyć z lwem, którego widział w telewizji, maltańczyk nie może skakać wzwyż, a Jack Russel Terrier siedzieć spokojnie na...

Przecież to tylko sen.