Jane Fonda 21 grudnia kończy 85 lat. W swojej długiej 63-letniej karierze zagrała w ponad 50 filmach i stworzyła wiele cenionych ról. Nieprzypadkowo amerykańska aktorka jest laureatką dwóch Oscarów, dwóch nagród BAFTA i siedmiu Złotych Globów. Zaskarbiła sobie serca widzów, wielu krytyków, a także przedstawicieli branży w Hollywood. Przypominamy najbardziej znane filmy i cenione role Jane Fondy.

Najbardziej dochodowe filmy Jane Fondy

1. "Kamerdyner" ("The Butler")

"Kamerdyner" jest amerykańskim dramatem biograficznym z 2013 r. w reżyserii Lee Danielsa. Opowiada o życiu kamerdynera, który przez ponad 30 lat pracował w Białym Domu i przez to miał problem z ułożeniem swojego życia osobistego.

Forestowi Whitakerowi, który zagrał główną rolę, towarzyszyła plejada gwiazd. Poza Fondą można było zobaczyć tam m.in. Oprah Winfrey, Davida Oyelowo, Vanessę Redgrave, Cubę Goodinga Jr., Lenny'ego Kravitza, Robina Williamsa, Johna Cusacka, Mariah Carey czy Alana Rickmana.

Film otrzymał w większości pozytywne recenzje, szczególnie za grę aktorską, choć pojawiło się kilka zastrzeżeń co do historycznej dokładności obrazu. Pomimo tego, przy budżecie w wysokości 30 mln dol. zarobił na świecie 176 mln i stał się kasowym hitem.

2. "Sposób na teściową" ("Monster-in-Law")

Fonda postanowiła wrócić do grania w filmach po 15-letniej przerwie za sprawą komedii romantycznej "Sposób na teściową" z 2005 r. Wcieliła się w dociekliwą i surową przyszłą teściową dla postaci granej przez Jennifer Lopez, którą chciała za wszelką cenę odstraszyć od związku ze swoim synem (granym przez Michaela Vartana).

Film Roberta Luketica co prawda został dość negatywnie przyjęty przez krytyków, jednak doceniono rolę samej Fondy. Recenzje nie przeszkodziły obrazowi odnieść sukcesu w box office, gdzie zarobił 154 mln dol. (miał 43 mln budżetu).

3. "Nad złotym stawem" ("On Golden Pond")

Zrealizowane na podstawie sztuki Ernesta Thompsona "Nad złotym stawem" z 1981 r. to dramat, w którym Jane Fonda wystąpiła obok swojego ojca Henry'ego Fondy (dla którego był to ostatni film kinowy) oraz obok Katharine Hepburn.

Film w reżyserii Marka Rydella opowiada o tym, jak emerytowany profesor Norman ma duże problemy w odnalezieniu wspólnego języka ze swoją córką Chelsea. Pomimo tego zgadza się wraz z żoną zaopiekować na jakiś czas synem narzeczonego Chelsea, z którym udaje się mu nawiązać ciepłą relację.

Dramat "Nad złotym stawem" był ogromnym sukcesem komercyjnym i artystycznym. Został drugim najbardziej dochodowym filmem 1981 r. w Ameryce Północnej z 119,3 mln dol. zysku (przy 15 mln budżetu). Zarówno sam film, jak i role aktorów spotkały się z powszechnym uznaniem krytyków i środowiska filmowego.

Spośród 10 nominacji do Oscara dostał trzy statuetki: dla Henry'ego Fondy, Katharine Hepburn i za scenariusz adaptowany Thomsona. Jane Fonda za swoją kreację była nominowana tak do Oscara, jak i Złotego Globu.

4. "Pozycja obowiązkowa" ("Book Club")

Wyreżyserowana przez Billa Holdermana "Pozycja obowiązkowa" z 2018 r. pokazała, że Fonda wciąż jest w bardzo dobrej formie. Komedia romantyczna, w której partnerowały jej Diane Keaton, Candice Bergen i Mary Steenburgen, opowiada o tym, jak cztery przyjaciółki po 60-tce po przeczytaniu znanej powieści erotycznej w ramach klubu książki postanawiają urozmaicić nudne dotychczas relacje intymne ze swoimi partnerami.

Chociaż krytycy mieli mieszane odczucia na temat samego filmu, to chwalili występy aktorskie. Produkcja okazała się sporym sukcesem kasowym, bo przy budżecie w wysokości 14 mln dol. zarobiła ponad 104 mln. To zachęciło twórców do stworzenia drugiej części, nad którą trwają już zaawansowane prace.

5. "Od dziewiątej do piątej" ("Nine to Five")

"Od dziewiątej do piątej" to komedia w reżyserii Colina Higginsa z 1980 r. Jane Fonda wraz z Dolly Parton i Lily Tomlin wcieliły się w trzy dziewczyny, które postanowiły zemścić się na swoim szefie, który je wykorzystywał i był szowinistą (w tej roli Dabney Coleman).

Film uzyskał szeroką przychylność krytyków i widowni. Zarobił w kinach 103 mln dol., czyli dziesięć razy więcej niż wynosił budżet. W 2000 Amerykański Instytut Filmowy umieścił "Od dziewiątej do piątej" na 74. miejscu 100 najzabawniejszych filmów w historii amerykańskiego kina.

Najbardziej cenione role Fondy

"Czyż nie dobija się koni?" ("They Shoot Horses, Don't They?")

W 1969 r. Fonda zagrała główną rolę w filmie "Czyż nie dobija się koni?" w reżyserii Sydneya Pollacka. Ten dramat psychologiczny na podstawie powieści Horace’a McCoya przedstawiał historię ludzi, którzy podczas Wielkiego Kryzysu desperacko próbowali wygrać główną nagrodę w maratonie tanecznym.

Film zarobił 12,6 mln dol., co wówczas przy 4,86 mln budżetu było dobrym wynikiem. Przede wszystkim jednak był chwalony przez krytyków za reżyserię, scenariusz i obsadę. Był nominowany do Oscarów w dziewięciu kategoriach. Ostatecznie obeszła się jedynie nominacją. Statuetkę otrzymał tylko partnerujący jej Gig Young.

"Klute"

Duży krytyczny i komercyjny sukces odniósł też thriller kryminalny neo-noir "Klute" z 1971 r. w reżyserii Alana J. Pakuli, w którym główne skrzypce grała Fonda, a partnerowali jej Donald Sutherland i Roy Scheider. Obraz opowiadał o tym, jak prywatny detektyw rozwiązujący sprawę porwania pewnego mężczyzny zwraca się po pomoc do... tajemniczej call girl.

Film przyniósł 12 mln dol. zysku (2,5 mln budżetu) i przyniósł nominację do Oscara za scenariusz, a samej Jane Fondzie – wyczekiwaną nagrodę Akademii oraz Złoty Glob.

"Julia"

Dramat "Julia" z 1977 r. powstał na podstawie książki Lillian Hellman "Pentimento", w której opowiadała m.in. o swojej relacji z przyjaciółką Julia, która niedługo przed wybuchem II wojny światowej protestowała przeciwko faszystom.

Obok Fondy na ekranie można było zobaczyć m.in. Vanessę Redgrave i debiutującą na dużym ekranie Meryl Streep. Ciepło przyjęty przez krytyków obraz w reżyserii Freda Zinnemanna zarobił 20,7 mln dol. (z 7 mln budżetu) i otrzymał też 11 nominacji do Oscara (statuetki dostali aktorzy drugoplanowi: Redgrave i Jason Robards oraz scenarzysta Alvin Sargent). Fonda pozostała przy nominacji, choć wcześniej jej rolę (pisarki Lillian) nagrodzono Złotym Globem.

"Powrót do domu" ("Coming Home")

"Powrót do domu" to romantyczny dramat wojenny z 1978 r. w reżyserii Hala Ashby'ego. Fonda stworzyła w nim główną kreację: kobiety, która nawiązała romantyczną relację ze sparaliżowanym weteranem wojennym w czasie, kiedy jej własny mąż, służący w piechocie morskiej, stacjonuje w Wietnamie.

Ten film przyniósł do box office 36 mln dol., czyli 12 razy więcej niż stanowił jego budżet. Powodzenie wśród widzów korespondowało z uznaniem krytyków i środowiska filmowego. Spośród ośmiu nominacji do nagrody Akademii Filmowej, nagrodzono scenariusz, a także rolę Johna Voighta. Fonda również otrzymała swojego drugiego Oscara, a także Złoty Glob.

"Chiński syndrom" ("The China Syndrome")

W kolejnym roku (1979) Fonda była "tylko" nominowana, podobnie jak partnerujący jej Jack Lemmon, do Oscara i Złotego Globu za główną rolę thrillerze katastroficznym Jamesa Bridgesa pt. "Chiński syndrom".

Obraz przedstawiał historię reporterki telewizyjnej i jej kamerzysty, którzy wpadli na trop wielkiej afery związanej z tuszowaniem kwestii bezpieczeństwa w dużej elektrowni atomowej. Co ciekawe, niecałe dwa tygodnie po premierze filmu doszło do głośnego poważnego wypadku jądrowego w elektrowni Three Mile Island w Pensylwanii.

Zyski filmu blisko 9-krotnie przekroczyły budżet, bowiem wyniosły 51,7 mln dol. Do tego doszedł też sukces artystyczny na czele z czterema nominacjami do Oscara i pięcioma do Złotych Globów.