Faworyci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury 2023 według bukmacherów

Na poniższej liście znalazło się pięć najpopularniejszych typów bukmacherów (na dzień 15 września), a także inne często powtarzające się wśród czytelników i krytyków nazwiska. Warto jednak pamiętać, że to tylko "gdybania", a wybór Akademii Szwedzkiej (która od 1901 roku wybiera laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie literatury) może zaskoczyć.

"Cała ta zabawa w typowanie noblistów ma tylko jeden sens – dzięki kolejnym listom kandydatów do Nobla mamy szansę sięgnąć po książki często mało znanych pisarzy i pisarek. W 2017 roku na listach kandydatów do Nobla nie było Ishigury, który umknął bukmacherom. W 2019 roku (w 2018 nie przyznano nagrody) Olga Tokarczuk była na 9. miejscu, a Peter Handke gdzieś w okolicach 20.-30. pozycji. Rok później szanse amerykańskiej poetki Louise Glück były oceniane na 1/25, w 2021 roku Abdulrazaka Gurnaha nie było na liście, zaś rok temu Annie Ernaux znalazła się na rekordowo wysokim 5. miejscu. Zatem wszystko się może zdarzyć" – przypomina "Wyborcza".

1. Haruki Murakami (Japonia)

Haruki Murakami jest jednym z najbardziej wpływowych i rozpoznawalnych – nie tylko japońskich – pisarzy na świecie. To autor wielu światowych bestsellerów jak: "Norwegian Wood", "Kafka nad morzem", "1Q84", "Kronika ptaka nakręcacza" czy "Na południe od granicy, na zachód od słońca". Książki Japończyka przetłumaczono na blisko 50 języków i zdobyły one ogromne uznanie krytyków oraz czytelników na całym świecie (również w Polsce).

Twórczość urodzonego w 1949 roku w Kioto autora słynie z unikalnego połączenia realizmu magicznego, elementów kultury popularnej i głębokich refleksji nad egzystencją ludzką. Murakami znany jest również z tworzenia tajemniczych i często niepokojących światów literackich, które przyciągają czytelników swoją niezwykłą narracją. Murakami uważany za jednego z najważniejszych współczesnych pisarzy, dlatego zdaniem bukmacherów to właśnie on ma największą szansę na zdobycie Nagrody Nobla, na co od lat czekają fani autora "Norwegian Wood".

2. Can Xue (Chiny)

Can Xue to chińska pisarka, której prawdziwe imię i nazwisko brzmi Deng Xiaohua (jej pseudonim oznacza "brudny śnieg"). Urodzona w 1953 roku w Changsha autorka jest znana z eksperymentalnych i surrealistycznych dzieł literackich, które w Polsce są mniej znane. "Ulica Żółtego Błota" została wydana w Polsce dopiero w tym roku, a inne jej książki, jak "The Last Lover" czy "Frontier" czekają na polskie tłumaczenie. Jej książki doczekały się już m.in. wersji angielskiej, francuskiej, rosyjskiej, japońskiej czy szwedzkiej.

Powieści Can Xue zawierają metaforyczne i abstrakcyjne elementy, co sprawia, że są trudne do interpretacji. Jej twórczość jest również porównywana do dzieł Franza Kafki i Samuela Becketta ze względu na jej niekonwencjonalny styl i skomplikowane struktury narracyjne. Mimo że dzieła Can Xue nie są najprostsze w odbiorze, przyciągają czytelników i krytyków na świecie. Co ciekawe pisarka jest jednak krytykowana w rodzimych komunistycznych Chinach.

3. Gerald Murnane (Australia)

Gerald Murnane to kolejny faworyt bukmacherów. Urodzony w 1939 roku w Melbourne pisarz jest uważany za jednego z najważniejszych autorów literatury współczesnej w Australii, mimo że jest znacznie mniej rozpoznawany od chociażby Harukiego Murakamiego, Can Xue czy Jona Fossiego (dziennik "New York Times" w 2018 nazwał go "najwybitniejszym żyjącym pisarzem angielskojęzycznym, o którym większość ludzi nie słyszała").

Jest autorem wielu powieści, opowiadań i esejów, a jego twórczość jest ceniona za swoją literacką wartość i głębię filozoficzną. Twórczość Murnane'a charakteryzuje się szczególną dbałością o język oraz skomplikowanymi strukturami narracyjnymi, znana jest również z introspektywnego stylu, wewnętrznych monologów i analizy myśli głównych bohaterów. Powieści Australijczyka często poruszają kwestie tożsamości, pamięci i miejsca w kontekście australijskiego krajobrazu. Jego książek dotychczas nie przetłumaczono na polski, a najważniejsze tytuły autorstwa Geralda Murnane'a to: "The Plains", "Inland" czy "Border Districts".

4. Jon Fosse (Norwegia)

Jon Fosse to norweski pisarz i dramaturg, który urodził się w 1959 roku w Haugesund w Norwegii. Jest jednym z najważniejszych współczesnych norweskich autorów, a jego wkład w literaturę oraz teatr docenia się również na świecie. "Na początku był Henryk Ibsen, następnie nie było nic, a teraz mamy Jona Fossego" – pisał o nim niemiecki tygodnik "Die Woche".

Jego dzieła przetłumaczono na ponad 40 języków (Fosse pisze w języku nynorsk, mniej popularnej odmianie norweskiego), a w Polsce dotychczas ukazały się: "Drugie imię. Septologia I-II" oraz "Sztuki teatralne", czyli zbiór dramatów Fossego ("Matka i dziecko", "Syn", "Noc śpiewa piosenki", "Letni dzień", "Odwiedziny". Twórczość Fossego słynie z minimalistycznego stylu, prostego, lecz filozoficznego języka i introspektywnych narracji, a pisarz koncentruje się głównie na ludzkich emocjach i psychologii.

5. Ludmiła Ulicka (Rosja)

Ludmiła Ulicka to słynna rosyjska pisarka i scenarzystka żydowskiego pochodzenia, której twórczość porównuje się do dzieł takich tuzów literatury, jak Fiodor Dostojewski czy Anton Czechow. Urodzona w 1943 roku w Dawlekanowie autorka jest nazywana "mistrzynią prozy niuansów": słynie z bogatej i emocjonalnej narracji i poruszania egzystencjalnych kwestii, skupia się również na ludzkiej psychologii oraz na skomplikowanych relacjach międzyludzkich.

Ulicka jest ceniona przez krytyków i czytelników zarówno w ojczystej Rosji, jak i za granicą, a jej dzieła przetłumaczono na ponad 25 języków (również na polski). Jej najgłośniejsza powieść to "Sonieczka", a w Polsce możemy przeczytać również m.in. "Daniela Steina, tłumacza", "Zielony namiot" czy "Medeę i jej dzieci". Ulicka jest również działaczką społeczną i krytyczką sytuacji politycznej w swoim kraju. 25 lutego 2022 "Nowaja Gazieta" opublikowała jej oświadczenie pod tytułem "Ból. Strach. Wstyd" przeciwko atakowi Rosji na Ukrainę.

Inni pisarze brani pod uwagę do literackiej Nagrody Nobla w dziedzinie literatury: najpopularniejsze typy:

• Thomas Pynchon (USA)
• Pierre Michon (Francja)
• Salman Rushdie (Wielka Brytania, USA)
• Margaret Atwood (Kanada)
• Mircea Cartarescu (Rumunia)
• Anne Carson (Kanada)
• Edna O'Brien (Irlandia)
• Garielle Lutz (USA)
• Ngugi Wa Thiong'o (Kenia)
• César Aira (Argentyna)