Manuela Gretkowska: Państwo utrwala model, że wszystko się należy za darmo

Napisałam o tym w swoich ostatnich książkach. Robię to po to, bym nie musiała opowiadać.

Żebym się dobrze czuła psychicznie. Żebym się cieszyła tym, co jest teraz. Żebym nie miała głupich, ponurych myśli, bo do niczego nie prowadzą i bym mogła kupować to, na co mam ochotę, nie myśląc o cenie. Potrzebuję przecież książkę, bułkę. Pragnę także wszystkiego, co dobre i ważne dla mojego dziecka. Jak mawiają, żeby być zdrowym, pięknym i bogatym. (śmiech) Nie będę już piękna. Pieniędzy jak na razie mi wystarcza, a mówiąc o zdrowiu, myślę o psychice.

Niekoniecznie. Ważna jest jakość, można pisać jedną książkę jak Jarosław Lipszyc „Piotruś” i nic więcej, a będzie to rewelacja. Można także pisać jakieś gnioty co roku. Trudno porównywać. Sztuka to nie sport. Musisz mieć w sobie to poczucie, że jesteś zadowolony. Jedni to docenią, inni nie.

To nie ma nic wspólnego. Jedno to ekwiwalent tytułu naukowego a drugie po prostu nagroda. „Doktorat” dostałam za wartość moich książek. W Stanach to normalne. W Polsce pisarze nie wykładają na uniwersytetach, trzeba mieć stopnie naukowe, osiągnięcia. Jest to środowisko zamknięte. Nie wygląda to tak, że człowiek coś wie, przychodzi i mówi że chce uczyć. Na prywatnych uczelniach w Polsce , o ile się nie mylę, dziennikarze uczą dziennikarstwa, nie mając stopni naukowych. Można nie mieć żadnych stopni a nawet kłopoty z maturą – spójrz na Stasiuka, i być znakomitym intelektualistą.

Nic.

W ogóle nie mam takiej potrzeby. Kiedy jadę samochodem, to słucham polskich piosenek. Uwielbiam Gabę Kulkę.

Uważam że nie jest doceniona.

Jej płyty rzucają mnie na kolana. Jest także wiele innych wspaniałych głosów. Oni zaspokajają mój kontakt z kulturą. Jak chcę, to idę do kina, nie do teatru.

Bo nie. Ostatnio jak byłam na Szekspirze…

Awangardowym i bogatym.

Zgadłeś. Przepraszam, ale wyszłam po pierwszym akcie.

Powiedziałabym że pretensjonalna, gdyby nie to że główną prowokacją były chuje. Czy chuj może być pretensjonalny? Dwadzieścia lat temu byłam na Jarzynie, wystawiał Witkacego. Doskonała zabawa. Z przyjemnością poszłabym do teatru Kwadrat, na jakąś sztukę bulwarową, porządnie zrobioną, bez pretensjonalnego zadęcia. Teatru nie lubię, ludzie albo udają, co jest nie do zniesienia, albo zaczynają się wcielać. Wtedy widzę psychiatryk na scenie i zaczynam się bać. To nie moje medium, nie znam się na tym. Parę genialnych sztuk widziałam. Jednak nie chcę powtarzać tego przeżycia.

Nie grają jedynie lektur. Dla każdego coś. Do tego spora konkurencja i kontakt z żywym człowiekiem. Potem można powiedzieć, że widziało się znanych aktorów a przy okazji kultura, a nie tylko kurwura, czyli kurwa polska nisza discopolowa..

Ja nie jestem teatralnym targetem.

Kinowym na pewno, jestem także targetem literackim, muzycznym.

Już nie.

Dla mnie jest tam za cicho. Wychowałam się na głośnej muzyce, dlatego muszę podkręcać wzmacniacz kiedy słucham. W filharmonii przy żywych instrumentach tego nie masz. Poza tym, denerwuje mnie kontakt wzrokowy z muzykami.

Naprawdę, to jest krępujące. Spotka się twoje spojrzenie ze skrzypkiem, masz wrażenie, że on konkuruje o uwagę ze skrzypkiem obok albo pianistą, bo ma większy instrument. Głupio spojrzeć na kogoś innego. Ostatni raz byłam w Wenecji na Vivaldim w kościele. Grała fantastyczna orkiestra z epoki. Jednak było za cicho. Poza tym słucham w pętli. Jak mi się utwór spodoba, słucham go w kółko sto razy.

Nie mów mi o legalnej kulturze w Polsce, bo to nie ma sensu. Państwo jest złodziejem. Nie rozumiem dlaczego jestem przez państwo codziennie okradana. Nie jestem muzykiem. Jednak wyobraź sobie, że utwór jakiegoś kompozytora gra się za darmo na każdym rogu. Byłaby wielka afera. Nawet za puszczanie piosenek u dentysty trzeba płacić ZAIKS. Moje książki są w bibliotece i nie mam z tego ani grosza . W Skandynawii biblioteka odprowadza składkę i dostaje się tantiemy. U nas biblioteki się zamyka, są tak niedofinansowane, że o odprowadzaniu tantiem nie ma co mówić. Poza tym wiadomo: książki są tam za darmo. Z czego ma żyć pisarz?

A może z Gates’a. On fundował fantastyczne objazdy pisarzy po bibliotekach w Polsce. Gates, a nie państwo polskie. Państwo mówi o kulturze, jednocześnie mnie okradając. Zamiast na kolejne stadionowe szatnie, mogłoby zainwestować w kulturę, a nie o niej bajać. Po drugie, póki istnieje chomikuj.pl i nie ma mechanizmu, by to zamknąć, nie ma o czym rozmawiać. Nie wierzę, że ktoś, kto ma za darmochę książkę, będzie się logował na czymś, co jest płatne. Żadnej szlachetności tu nie trzeba przywoływać. Mówimy o normalnym ludzkim odruchu. Najlepiej podsumowuje to piosenka Grabarza.

Inna, najnowsza, opowiadająca o dostępie do wolnej kultury. Śpiewa, że my tu rządzimy, zaoramy wszystko i wszystko ma być darmo. Bóg stworzył fana, a fan artystę. Genialna piosenka i rewelacyjny teledysk

Nie tłumaczę. Wiem, że nie ma to sensu, skoro państwo toleruje złodziejstwo, czego wymagać od biednych ludzi? Co mam jej powiedzieć? Kochanie weź pieniążki i zapłać za legalne źródła. To nie jest w naturze ludzkiej, na pewno nie polskiej. Nie będę hipokrytką udając, że ani ona, ani jej rówieśnicy nie sięgną po chomika, który jest za darmo. To tak, jakbyś położył 100 tyś dolarów na praskim chodniku i liczył na to, że nikt tego nie weźmie, bo obok stoi kościół. Myślenie o artyście jest takie: bogaty, dorobił się. Ma na kiecki, samochody a ludzie nie maja na chleb. Jest to cwane - odwoływać się do wyższych uczuć. Zwykłe zwalanie poczucia winy na ludzi. Wymaganie moralności przez niemoralne bo nieprzestrzegające prawa państwo. Niech państwo przestanie okradać artystów i prawnie ureguluje ten chaos. Proste.

Oni to wiedzą. Na wielu streamingach użytkownicy logują się, chcąc mieć dostęp do każdej muzyki. Ludzie wiedzą, co im się opłaca, bo człowiek jest istotą ekonomiczną. Mamy wprowadzić znowu komunizm, gdzie każdemu należy się tyle samo, a własność będzie społeczna? Uczciwość to realność. Nie plećmy bzdur o przekonywaniu ludzi. Może garstka robi to właściwie, większość to hipokryci wmawiający, że mają wielką misję. Zmuszenie państwa do zmiany prawa byłoby słuszną misją.

Polska szkoła nie wie kogo i po co lepi. Szkoła nie wie, po co kształci dzieci. Trudno powiedzieć co będzie za pięć lat, tymczasem mamy podręczniki i scholastykę sprzed stu lat. Współczesna szkoła to jedynie ścieżka zdrowia, którą trzeba przejść. Pomagam w tym mojemu dziecku, ale nie widzę sensu.

Są tego dobre strony, mam córkę z głowy na kilka godzin (śmiech). Napisze maturę i będzie sobie mogła pójść na studia, rozwijając swoje zainteresowania. Szkoła uczy czytać i pisać, co się przydaje ale nie kształtuje, tylko okalecza. Nie rozwija, jedynie ocenia i tresuje.

Tomek, kiedy to było?

Szkoła teraz jest inna. Poza tym tylko 1% ludzkości jest zainteresowanych swoim rozwojem. Z tego może 0,1% z powodów moralnych nie sięgnie do Chomika. Nie miejmy złudzeń.

Jasne. Kiedyś wprowadzałam dzień bez cukierka, teraz dzień bez ekranu. Ani telewizora, ani komputera, ani telefonu.

Nie ma już autorytetów i przewodników. Masz internet, własny gust, przypadek i znajomych. Nie mamy jednego świata. On jest różnorodny.

Stworzenie katalogu gdzie jest legalnie.

Jak płacę, to jest legalnie. Nie ma za darmo kultury, chyba że koncerty plenerowe latem.

Globalizacja praw autorskich. Przez okradanie, wielu artystów zarabia mniej niż chiński robotnik. Na pewno wielu pisarzy. Zmian nie spowodują wystąpienia prezydenta, że dzięki kulturze Polska przetrwała 200 lat. Jeśli prawne zmiany nie nastąpią, będziemy pariasami. Kto potrzebuje polskiej kultury? Na pewno nie świat, tylko my, bo mówimy w tym języku.