Legalna sprzedaż papierosów w Polsce spada regularnie od 8 lat. Czy dlatego, że Polacy mniej palą? Tak, także dlatego. Kolejne osoby zdają sobie bowiem sprawę ze szkodliwości palenia. Ale sprzedaż papierosów spada najbardziej w segmencie papierosów najtańszych. Czy dlatego, że najbiedniejsi palacze są najbardziej świadomi zagrożeń? Wątpliwe. Powodem jest raczej rosnący przemyt i nielegalna produkcja papierosów. Z powodu ciągłych podwyżek podatków papierosy stały się zbyt drogie dla 60% Polaków. Sięgają więc po przemycane.
W jaki sposób jest to obliczane? Jednym z badań jest gromadzenie przez badaczy niedopałków papierosów z koszy i popielniczek na ulicach i sprawdzanie, czy pochodzą one z legalnego źródła. W ten sposób Almares bada 70 polskich miast i miasteczek.
Zeszły rok był rekordowy, jeśli chodzi o ilość przechwyconej kontrabandy.
Nielegalne - podrabiane, bądź przemycane papierosy, docierają do Polski ze wchodu. Chętnie używanym kanałem dystrybucji jest ten przez Litwę. Nasza wschodnia granica z Białorusią, Ukrainą i Rosją jest dobrze chroniona. Ta litewsko - rosyjska jest chroniona gorzej.
Prawie wszystkie nielegalne papierosy zostały wypalone we wschodniej Polsce oraz w województwach łódzkim i mazowieckim.
Od 2003 roku do 2011 roku sprzedaż legalnych papierosów zmniejszyła się o 23 proc. – z 3,6 miliarda do 2,78 miliarda 20-papierosowych paczek. Nie oznacza to, że Polacy przestali palić. Po prostu zwiększa się szara strefa z tym związana, czyli produkcja papierosów poza systemem fiskalnym (tylko w latach 2004-2011 zlikwidowano 27 nielegalnych fabryk papierosów) oraz przemyt ze wschodu – głównie z Ukrainy, Białorusi i Rosji, ale także z Mołdawii czy nawet Chin. CZYTAJ WIĘCEJ
Być może przemyt papierosów byłby mniejszy, gdyby akcyza była niższa. W Polsce to nie koncerny tytoniowe czerpią największe dochody ze sprzedaży papierosów, a państwo. To Ministerstwo Finansów co roku podnosząc podatek akcyzowy doprowadziło do tego, że jego udział w cenie detalicznej paczki papierosów wynosi aż 85% w przypadku najtańszych marek (i około 77% w segmencie marek drogich). Reszta przypada do podziału na plantatorów, handel, i koncerny tytoniowe i ich poddostawców – w sumie na rzecz branży pracuje ok. 500 tys. pracowników.
Akcyza na papierosy jest najszybciej rosnącym podatkiem. Rośnie znacznie szybciej niż inflacja i pensje. W ciągu ostatniej dekady podatki w paczce papierosów wzrosły z 3,03 zł do 9,35 zł, czyli o 209 procent. W tym czasie cena paczki wzrosła z około 4,4 zł do 11,6 zł, czyli o ponad 164 procent.
Szara strefa papierosowa to 140 miliardów straconego PKB. Z raportu "Pracodawców RP" wynika, że liczba sprzedanych w ramach szarej strefy paczek papierosów szacuje się na ok. 400 mln. Jest to ok. 1000 samochodów TIR o wartości rynkowej 3,8 mld zł. Z tej kwoty 3,2 mld złotych powinno trafić w ramach akcyzy do budżetu państwa.Według Ministerstwa Finansów, szara strefa w obrocie liściem tytoniowym w 2012 roku powodowała, że do budżetu nie wpłynęło około 450 mln zł.