Badacze ze Szkoły Medycznej Uniwersytetu w St. Louis dowiedli, że koncentracja wymaga synchronizacji różnych obszarów mózgu, a proces ten porównać można do próby nastawienia wielu walkie-talkie na tę samą częstotliwość. Odkrycie tłumaczy, w jaki sposób mózg selekcjonuje materiał dostarczany wraz ze zmysłami, odrzucając te informacje, które nie są nam potrzebne do wykonania konkretnych zadań. Przynajmniej tak wspomniany proces przebiega u ludzi zdrowych. Umiejętność ta jest bowiem upośledzona u pacjentów po urazie mózgu, co utrudnia im koncentrację.
Reklama.
Uraz może „rozregulować” mózg
Badacze, którzy swoje odkrycie opublikowali na łamach magazynu „Proceedings of the National Academy of Sciences”, tłumaczą zjawisko na przykładzie kierowcy samochodu. Otóż, potrafi on zignorować dzwoniący telefon, gdy poświęca uwagę ważniejszym bodźcom, takim jak głośny dźwięk czy widok jelenia wkraczającego na drogę.
Jednak osoby, które doświadczyły urazu lub udaru mózgu często mają problem ze skoncentrowaniem się na poszczególnych rzeczach. Jak podkreśla jeden z autorów badania, dr Maurizio Corbetto, wcześniej sądzono, że podobne zaburzenia kognitywne związane są z utratą zasobów potrzebnych do skoncentrowania się na danym zadaniu. Tymczasem zespół badawczy pod przewodnictwem wspomnianego specjalisty pragnął sprawdzić, jak zmiany w mózgu wpływają na poziom uwagi. W tym celu poddał on pacjentów z epilepsją badaniu rezonansu magnetycznego, przyglądając się regionom mózgu związanym z koncentracją.
Mózgi ochotników zostały następnie tymczasowo podłączone do elektrod. W ten sposób możliwe było zmierzenie niezwykle szybkich (trwających milisekundy) zmian zachodzących w narządzie. Pacjentów poproszono także o znalezienie konkretnych celów na ekranie komputera. Gdy dojrzeli oni owe cele, wciskali wskazany przez naukowców przycisk, sygnalizując, że udało im się wykonać zadanie.
Jak „nastraja” się nasz mózg?
Po porównaniu danych pochodzących z elektrod i badania z wykorzystaniem ekranu komputera okazało się, że ochotnicy częściej zauważali cele, gdy oscylacje w różnych regionach ich mózgów były wyrównane (zwykle nie są one tak zbliżone). Specjaliści zauważyli, że po zsynchronizowaniu poszczególnych regionów i ujednoliceniu oscylacji możliwe było łatwiejsze skupienie uwagi na bodźcach wzrokowych.
Współautorka badania, Amy Daitch, podkreśla, że mózg nie tylko zwiększa aktywność obszarów ułatwiających koncentrację, ale także upewnia się, że mają one możliwość swobodnej komunikacji. Gdy regiony mózgu zaangażowane w wykrywanie bodźców są maksymalnie pobudzone, istnieje większe prawdopodobieństwo dostrzeżenia owego bodźca.
Obszary mózgu niezwiązane z koncentracją w czasie zadania nie uległy ani synchronizacji, ani zmianom pobudliwości. Badacze podejrzewają, że jeżeli dwa obszary mózgu umożliwiające koncentrację „nie nadają na tych samych falach”, podróżowanie sygnału mózgowego z jednego obszaru do drugiego jest utrudnione. Używając metafory autorów badania, którzy porównali mózg do zestawu walkie-talkie, można łatwiej zrozumieć, w jaki sposób następuje „rozregulowanie” narządu u osób po uszkodzeniach mózgu. Podobny brak spójności utrudnia komunikację pomiędzy poszczególnymi regionami mózgu.
Skutki urazów mózgu
Badanie ukazuje, że tymczasowe „dostrojenie” odpowiedzi zachodzących w różnych częściach mózgu jest bardzo ważnym mechanizmem, który wspomaga umiejętność koncentracji. Niestety, może on zostać uszkodzony w wyniku urazu mózgu – mówi dr Corbetto. Kolejnym krokiem badaczy będzie określenie sposobów na szybsze ujednolicenie aktywności kluczowych regionów, co może ułatwić koncentrację osobom doświadczającym problemów w tym zakresie.
Problemy z koncentracją i uwagą są częstym następstwem urazów mózgu. Osoba ich doświadczająca łatwo się rozprasza, ma problem z nadążeniem za słowami lub czynami innych, często odczuwa przesyt informacji, ma problem z wykonywaniem więcej niż jednego zadania naraz i może wolniej rozumieć przekazywane jej informacje.
Wspomniane trudności mogą mieć ogromny wpływ na codzienne życie człowieka, upośledzając jego zdolność do nauki i zapamiętywania informacji, a także powodując uczucie frustracji. Osoba posiadająca problem z koncentracją i uwagą może czuć się zmieszana i przeciążona informacjami. Często odczuwa zmęczenie, bóle i zawroty głowy. Zaczyna unikać innych ludzi, co prowadzić może do izolacji społecznej.