Mechanizm odpowiedzialny za zaraźliwe ziewanie jest jedną z największych tajemnic życia ludzkiego. Chociaż poprzednie badania ukazały, że może ono mieć związek z empatią, najnowszy eksperyment podważa tę hipotezę, pozostawiając kwestię ziewania nierozwiązaną.
Reklama.
Ziewanie zaraźliwe i spontaniczne
Badanie, opublikowane na łamach magazynu „PLoS One”, wydawanego przez Public Library of Science, zostało przeprowadzone przez badaczy z Duke Center for Human Genome Variation w Karolinie Północnej. Jak podają naukowcy, ich odkrycie ukazuje, że zaraźliwość ziewania może zmniejszać się wraz z wiekiem, a także, że nie jest związane ze zmęczeniem czy poziomem energii.
Co ciekawe, ziewanie nie jest zaraźliwe wyłącznie wśród ludzi – zjawisko to zaobserwowano także wśród szympansów i innych zwierząt. W badaniu z 2013 roku dowodzono na przykład, że psy mogą zarazić się ziewaniem od właściciela oraz że jest to przejaw empatii (a nie stresu). Jednak zdaniem autorki najnowszego badania, Elizabeth Cirulli, wyniki sugerują, że zaraźliwe ziewanie wcale nie wynika ze zdolności odczuwania empatii.
Jak zaznacza Cirulli, badanie to jest najbardziej kompleksową i aktualną analizą czynników wpływających na zaraźliwość ziewania. Zjawisko to różni się od ziewania spontanicznego, ponieważ nie występuje wyłącznie wtedy, gdy ktoś jest zmęczony lub znudzony. Podczas gdy spontaniczne ziewanie można już zaobserwować w życiu płodowym, ziewanie zaraźliwe pojawia się dopiero we wczesnym dzieciństwie.
Ziewanie oknem na schizofrenię i autyzm
Lepsze rozumienie mechanizmów biologicznych, związanych z zaraźliwym ziewaniem, mogłoby dostarczyć nowych informacji w zakresie leczenia schorzeń takich jak schizofrenia czy autyzm – mówią badacze. Obie choroby obejmują upośledzenie umiejętności społecznych. Jak tłumaczą specjaliści, podczas gdy chorzy ziewają spontanicznie, rzadziej doświadczają oni ziewania zaraźliwego.
Jednak to, dlaczego poszczególni ludzie są bardziej lub mniej podatni na ziewanie, nie jest do końca zrozumiałe. Badacze sugerują, że wcześniejsze badania ukazały związek ziewania zarówno z empatią, jak i z inteligencją i porą dnia. Aby lepiej zrozumieć tę zależność, zespół badawczy pod przewodnictwem Cirulli postanowił precyzyjniej zdefiniować, w jaki sposób poszczególne czynniki wpływają na podatność człowieka na zaraźliwe ziewanie.
Do badania zaangażowano 328 zdrowych ochotników, którzy wypełnili test poznawczy, ankietę demograficzną i kwestionariusz dotyczący takich kwestii, jak empatia, poziom energii i senność. Podczas gdy uczestnicy oglądali trzyminutowe nagranie ziewającej osoby, zespół badawczy rejestrował liczbę ziewnięć. Okazało się, że niektórzy badani byli bardziej podatni na ziewanie bohaterów nagrania niż inni. 222 uczestników spośród 328 ziewnęło chociaż raz, a liczba ziewnięć była stała, co oznacza, że ziewanie zaraźliwe jest cechą niezmienną.
Zaraźliwość ziewania a wiek
W przeciwieństwie do wcześniejszych badań, w najnowszej analizie naukowcy nie zauważyli silnego związku pomiędzy zaraźliwym ziewaniem a empatią, inteligencją czy porą dnia. W rzeczywistości, jedynym odnotowanym związkiem był wiek – wraz z jego wzrostem uczestnicy byli coraz mniej skłonni do ziewania.
Jak tłumaczy Cirulli, wiek jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na zaraźliwe ziewanie. Jednak zdecydowana większość różnic w zakresie występowania zjawiska nie została wyjaśniona. Jak podają autorzy badania, wiek tłumaczy jedynie 8% zmienności w jego zakresie.
Okazuje się więc, że tajemnica zaraźliwego ziewania jak na razie pozostaje nierozwiązana. Jednak badacze nie poddają się i zaczynają planować kolejne badanie, które skupi się na możliwych uwarunkowaniach genetycznych. Określenie podobnych wpływów mogłoby pomóc w lepszym zrozumieniu schizofrenii i autyzmu, a także ogólnego funkcjonowania organizmu ludzkiego. Jak tłumaczy Cirulli, możliwe, że odnalezienie wariantu genetycznego, który czyni ludzi bardziej podatnymi na zaraźliwe ziewanie, ujawni istnienie wariantu tego samego genu, który powiązany jest ze schizofrenią lub autyzmem. Nawet jeżeli badacze nie odkryją podobnej zależności, głębsza analiza ujawnić może procesy biologiczne warunkujące zaraźliwe ziewanie, które dostarczą informacji na temat mechanizmów zaangażowanych w te schorzenia.