Dzisiaj można postawić tezę, że początki idei integracji europejskiej sięgają czasów już antyku. Starożytny Rzym jednoczył Europę poprzez podbój, podporządkowując sobie terytoria prawie całej Europy Zachodniej i Południowej. Z kolei imperium karolińskie i Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego na setki lat połączyły wielkie obszary naszego kontynentu, co prawda pod luźną administracją, ale niszcząc przy tym wiele ówczesnych tradycji, które były mocno zakorzenione w religiach pogańskich. Próby integracji oparte na przemocy zawsze były skazane jednak na niepowodzenie. Z czasem więc mijały....
Powstanie Unii Europejskiej opiera się na zupełnie innej logice. Wspólnota nie tylko nie jednoczy „ogniem i mieczem”, ale też nie ingeruje w europejską różnorodność. Wręcz przeciwnie. Chroni ją, broni i promuje. Nie dziwi więc, że dzisiejsza Europa jest najczęściej wybieraną przez turystów destynacją na świecie. Ludzi z różnych stron globu przyciągają nasze zróżnicowane religie, tradycja, historia, tysiącletnie zabytki oraz przebogata kultura. Aby uczcić to, co nas od siebie w Europie odróżnia, ale zarazem i co nas łączy, rok 2018 został ustanowiony Europejskim Rokiem Dziedzictwa Kulturowego. Inicjatywa ta doskonale wpisuje się w dewizę Unii Europejskiej „Zjednoczeni w różnorodności”, bowiem daje szansę na pogłębienie wiedzy mieszkańców Starego Kontynentu na temat odmienności europejskich religii, tradycji i zwyczajów. I nie tylko tych krajowych, lecz także regionalnych i lokalnych. One wszystkie, bowiem razem tworzą naszą wspólną europejską tożsamość.
Jednym z jej elementów jest oczywiście mowa. W Unii Europejskiej 24 języki cieszą się oficjalnym statusem, jednakże Europejczycy posługują się poza tym wieloma innymi językami, dialektami i gwarami. Także mieszkańcy Katalonii i Kraju Basków chcieliby, aby ich języki uzyskały taki status. Z kolei, język luksemburski jest wyłącznie językiem potocznym, a gazety w tym niewielkim kraju wydawane są po niemiecku i francusku. Oficjalnym językiem UE nie jest natomiast rosyjski, mimo, że posługuje się nim liczna mniejszość rosyjska w Estonii i na Łotwie. Pamiętać trzeba też o kaszubskim, śląskim, lapońskim, fryzyjskim czy liguryjskim. O poznańskiej gwarze już nie wspomnę...
Ogromny pluralizm panuje także w europejskiej kuchni, która jest niezwykle ważnym elementem różnorodnej europejskiej tożsamości. Czy można byłoby mówić o Włoszech, nie wspominając ich serów, wędlin, czy pizzy albo spaghetti? Węgierskie salami uznawane jest natomiast za najlepsze na kontynencie. Kuchnia hiszpańska zachęca nas paellą i tortillą oraz prezentuje w swojej tradycji także wiele „wątków” arabskich. Grecja natomiast podbija nasze serca chociażby mousaką czy tradycyjną fetą.
W europejskim krajobrazie mnóstwo jest także tradycji sięgających wielu wieków wstecz. W Polsce na powitanie wiosny topimy Marzennę. Natomiast Bułgarzy, czy Rumunii pierwszego marca, aby zadowolić Babę Martę i skłonić ją do nieopóźniania odejścia zimy, obdarowują się gałgankami, zwanymi od nazwy święta martenicami. W Belgii ostatnie trzy dni minionego już dawno karnawału odbywają się pod znakiem dorocznego wydarzenia muzyczno-tanecznego w Aalst. Przesilenie letnie w Pirenejach obchodzone jest świętem ognia. Po zapadnięciu zmierzchu, mieszkańcy okolicznych miejscowości schodzą z gór, niosąc płonące pochodnie, od których zapala się stosy zbudowane w tradycyjny sposób z drewna i kory. W Echternach w Luksemburgu corocznie, we wtorek po Zielonych Świętach, odbywa się procesja do grobu św. Wilibrorda, której uczestniczy tańczą...
O wspaniałych tradycjach, kulinariach, obrzędach, śpiewnych językach, bogatej sztuce, muzyce i architekturze w Europie można rozpisywać się w nieskończoność. Także o wielu religiach tu panujących. Jednak w tych niepewnych czasach podziałów, rosnących nacjonalizmów i strachu przed odmiennością, powinniśmy przystanąć na chwilę i pomyśleć o tym, jak wiele nas w Europie łączy, a nie dzieli. Różnorodność jest bowiem nieocenionym walorem i niebywałą wartością naszego Starego Kontynentu. Powinniśmy ją zachować!
Adam Szejnfeld
Poseł do Parlamentu Europejskiego
Platforma Obywatelska - Europejska Partia Ludowa