Wydawnictwo Znak

W lipcu 2019 roku świat obiegła wieść, że na Islandii nieodwracalnie stopił się pierwszy lodowiec nazwany Okjökull, który znajdował się na szczycie wulkanu tarczowego Ok (1198 m. wysokości) na zachód od lodowca Langjökull. Okjökull stał się zatem pierwszą nagłośnioną przez media lodową ofiarą kryzysu klimatycznego, który zaczyna coraz bardziej doskwierać ludzkości. 18 sierpnia 2019 roku Islandczycy postawili w tamtym miejscu pomnik ku jego pamięci. Powierzchnia Okjökull w 1890 roku wynosiła 16 km kwadratowych, w 2002 roku wynosiła już tylko 0.7 km kwadratowych. Kiedy stopią się wszystkie pozostałe lodowce na Islandii, w tym te największe? Szacunkowo potrzeba na to ok. 200 lat.

REKLAMA
Wskutek ocieplającego się klimatu od wielu lat topnieją lodowce i pokrywy lodowe na całym świecie. Przyczynia się do tego antropogeniczna emisja gazów cieplarnianych takich jak dwutlenek węgla (CO2) do atmosfery, co w przyszłości będzie skutkować wieloma negatywnymi skutkami m.in. podnoszeniem się poziomu mórz, co z kolei przyczyni się do wzrostu erozji brzegowej i wzmocnienia fal sztormowych. Ucierpią na tym najpierw nisko położone państwa wyspiarskie i atole (np. Kiribati, Malediwy) oraz takie kraje jak Niderlandy. Najszybciej na świecie ociepla się Arktyka, o czym w książce "Początek końca?" opowiada Dr Jakub Małecki, glacjolog i badacz lodowców na Spitsbergenie, największej wyspie norweskiego archipelagu Svalbard.
Ta książka to fascynujący wywiad-rzeka przeprowadzony przez Julitę Mańczak z Dr Jakubem Małeckim, w którym badacz lodowców odpowiada na wiele interesujących pytań. Śmiało można potraktować "Początek końca?" jako kompendium wiedzy o lodzie i lodowcach Spitsbergenu, choć oczywiście nie jest to forma trudno przyswajalnego podręcznika akademickiego. Czytelnik dowie się z niej m.in. o pracach polowych glacjologów na arktycznych lodowcach, o formach tzw. kriosfery i typach lodowców, sposobach ich powstawania oraz o regionalnych/globalnych konsekwencjach ich stopienia. Topnienie Arktyki wskutek zmian klimatycznych stanowi długoterminowe zagrożenie nie tylko dla ludzi, ale także dla arktycznej bioróżnorodności.
Książka jest napisana zwięzłym i klarownym językiem, co oznacza, że jest to popularyzacja wiedzy o Arktyce, lodzie, lodowcach, lądolodach, pokrywach lodowych i zmianach klimatycznych na najwyższym poziomie. Nie brakuje w niej wywiadów z innymi naukowcami np. z fizyczką atmosfery Aleksandrą Kardaś (portal Nauka o klimacie), a także z polskim himalaistą Piotrem Pustelnikiem. Cel nadrzędny "Początku końca?" jest szczytny: należy chronić ogromnie cenne lodowce i starać się kolektywnie (w skali globalnej) zahamować/zredukować zmiany klimatyczne, gdyż wymaga tego troska o dobrostan przyszłych pokoleń i środowisko Ziemi. Dość powiedzieć, że w trakcie lektury udzieliła mi się fascynacja Dr Małeckiego lodem i lodowcami. W rzeczy samej lodowce są piękne, niezwykłe, jedyne w swoim rodzaju. Są niczym żywe organizmy, o które należy dbać. Nie możemy ich tak po prostu stracić.