W największym uproszczeniu coach to po prostu po angielsku trener. A co robi trener? Uczy, motywuje, dopinguje, czyli pokazuje drogę zawodnikowi czy drużynie do zwycięstwa. Podobnie robi coach, tylko wykorzystując inne metody. Ale wspólny mianownik jest taki sam – pokonać drogę na szczyt i osiągnąć tym samym wyznaczony cel, sukces. A to wymaga konsekwencji, zaangażowania we współpracę, więc coaching, to nie żadne czary mary i magia na zasadzie - jestem super hero od zaraz.
Coaching to proces szkoleń, w których wykorzystuje się metody związane z psychologią. A coach to trener personalny, motywacyjny, mający pomagać w dążeniu do wyznaczonych celów poprzez podejmowanie właściwych decyzji, pokonywania lęków, barier. I tutaj pojawia się bardzo ważne słowo „psychologia”. Nauka ściśle związana z poznawaniem psychiki, ludzkich zachowań, anatomii człowieka. Psychologowie, psychoterapeuci, psychoanalitycy nie pomagają swoim pacjentom doraźnie, po dwóch, trzech sesjach terapeutycznych, jak tabletka wzięta, kiedy boli nas głowa. Jeśli ktoś nie ma motywacji do działania, ma problemy w pracy, nie radzi sobie w życiu osobistym, ma stany lękowe, różnego rodzaju fobie, zadaniem terapeuty jest odpowiedzenie na pytania dlaczego tak się dzieje? Wówczas stara się on dotrzeć do źródła tych problemów, które są na przykład zakorzenione gdzieś głęboko w naszej psychice, często z czasów dzieciństwa, czy po przebytej traumie.
Doświadczony coach może oczywiście wrócić z klientem do przeszłości, ale najważniejsze podczas sesji coachingowej jest - tutaj i teraz. Jeśli kogoś paraliżuje lęk przed publicznymi wystąpieniami, może lepiej nie wracać do czasów przedszkola i nieudanego wykonania piosenki. Coach „zrywa” tę blokadę, przywraca wiarę w klienta, prowadzi szkolenia oraz ćwiczenia, wykorzystując odpowiednie techniki.
Zdarzają się błędy popełniane przez coachów, które szybko należy wyeliminować. To na przykład:
1. Utwierdzanie klienta podczas treningów w przekonaniu o możliwościach i osiąganiu celów, które są poza jego zasięgiem. Na przykład ktoś chce być bogaty, a zupełnie nie ma smykałki do robienia interesów. Chce znaleźć pracę, a nie ma odpowiedniego wykształcenia i predyspozycji do wykonywania danego zawodu.
2. Narzucanie klientowi własnego zdania, mówienie mu, co ma robić. Powszechnie nazywa się to “wycofaniem własnej (klienta) mapy rzeczywistości”.
3. Uzależnianie od siebie – „Beze mnie sobie nie poradzisz. To ja pokazuję ci właściwą drogę, mówię jak żyć”.
4. Wątpienie w klienta.
5. Rozgadywanie się podczas treningów, popisy erudycji, mentorstwa.
Profesjonalny coach nie powie nam jak mamy żyć, ale co mamy zrobić, żeby poprawić komfort życia. Nie zmotywuje nas, mówiąc co mamy robić. Motywacją będzie realizacja kolejnych celów, krok po kroku, w drodze do sukcesu. Istotą szkolenia coachingowego jest skuteczne wykorzystanie wiedzy i umiejętności już posiadanych, a na tej bazie odpowiednie zmotywowanie oraz praca z klientem, która ma mu pomóc osiągnąć założone cele. Coach powinien rozpoznać u klienta jego umiejętności, zdolności i talenty oraz w pełni wykorzystać jego potencjał, odnaleźć ukryte zalety. Cały proces szkoleniowy opiera się wyłącznie na teraźniejszość i przyszłość, ponieważ przeszłości nie możemy zmienić, nie możemy już cofnąć czasu. Nie wrócimy już do wspomnianego przedszkola i nieudanego występu. Coaching pomaga przekraczać bariery, rozszerzać strefę komfortu, poznać lepiej samego siebie, podnieść poczucie własnej wartości, znaleźć równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym.
Nie każdy ma predyspozycje do tego, żeby być coachem czy psychologiem. Intuicja, intelekt, podstawy psychologii i ciągle pogłębiana wiedza równa się skuteczny coaching. Wiarygodność coacha potwierdza wykształcenie (na szanowanych uczelniach są już utworzone takie kierunki) lub certyfikat honorowany na przykład przez Izbę Coachingu i Polskie Stowarzyszenie Coachingu powołane w 2007 roku.
Coaching prawdziwy, skuteczny jest przede wszystkim: dobrowolny, wyklucza jakąkolwiek dyrektywność ze strony coacha, pomaga ludziom uczyć się, a nie jest po to, by ich uczyć, jest zbudowany na bazie pytań, pobudza do myślenia, sesje przeprowadzone są w atmosferze szacunku i pełnej akceptacji dla wartości klienta, prowadzi do świadomego dokonywania zmian, skupia się na osiąganiu realnych celów.