Prawa człowieka dla wszystkich?

Prawa Romów
W Europie żyje 10–12 milionów Romów, 6 milionów w Unii Europejskiej. Wieki dyskryminacji i wykluczenia sprawiły, że ich poziom życia jest dużo poniżej średniej krajów, których są obywatelami. Także dzisiaj, mimo obowiązywania w Unii Europejskiej wysokich standardów w zakresie praw człowieka, a szczególnie prawa antydyskryminacyjnego, Romowie są narażeni na przymusowe wysiedlenia, segregację dzieci w szkołach czy brutalne ataki na tle rasowym. Aby temu przeciwdziałać, Amnesty International rozpoczyna właśnie kampanię Prawa człowieka TERAZ. Prawa Romów TUTAJ! na rzecz powstrzymania dyskryminacji Romów. Wzywa w niej Komisję Europejską, by działała sprawnie i z całą stanowczością w obliczu łamania praw człowieka w krajach członkowskich Unii Europejskiej, m.in. we Włoszech, Francji, Czechach czy na Węgrzech.

Jeśli dojdzie do przymusowego wysiedlenia we Wrocławiu, Polska dołączy do tej niechlubnej listy. To, co uderza najbardziej w tym przypadku, to brak próby dialogu z mieszkańcami na temat możliwości przesiedlenia w inne miejsce, mimo że władze są świadome złej sytuacji materialnej i socjalnej tej społeczności. Zgodnie z powszechnie obowiązującymi standardami praw człowieka i zobowiązaniami, które wynikają z prawa międzynarodowego, wysiedlenia muszą być traktowane jako rozwiązanie ostateczne. Jeśli władze decydują się na taki krok, musi on być poprzedzony konsultacjami z osobami wysiedlanymi. Każda taka osoba musi otrzymać odpowiednie zawiadomienie o wysiedleniu, musi mieć prawo odwołać się od tej decyzji oraz otrzymać zadośćuczynienie za poniesione szkody i straty. Władze muszą także zapewnić, że w skutek wysiedlenia nikt nie będzie narażony na bezdomność. Muszą także zaproponować alternatywne miejsce zamieszkania, jeśli wysiedlane osoby nie są w stanie same go sobie zapewnić. Obowiązek taki nakładają na polskie władze międzynarodowe zobowiązania. Wyrok Europejskiego Trybunały Praw Człowieka z 2012 roku (Yordanova i inni przeciwko Bułgarii) jasno wskazuje, że przymusowe wysiedlenie w podobnej formie, jak miałoby się to odbyć we Wrocławiu, narusza także Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Pilna Akcja Amnesty International wzywa wszystkich ludzi, którym bliskie są prawa człowieka, do wysyłania listów domagających się od władz miasta zatrzymania likwidacji obozowiska, zapewnienia, że wysiedlenie tej społeczności będzie przeprowadzone tylko w ostateczności, zgodnie z międzynarodowymi standardami praw człowieka, oraz zapewnienia, że na skutek działań miasta nikt nie będzie narażony na bezdomność i dalsze naruszenia praw człowieka. Nasz apel spotkał się z szybkim odzewem – już kilka minut po jego publikacji na stronie Wroclove na Facebook’u pojawiły się dziesiątki głosów poparcia, a stronę Pilnej Akcji do dzisiaj polubiło ponad 1 500 osób.

Mowa nienawiści
Każdy głos solidarności cieszy. Pokazuje, jak wielu jest Polaków wolnych od uprzedzeń, pragnących porządku opartego na międzynarodowych standardach prawa i odwołującego się do powszechnie uznanych praw człowieka. Niestety – w reakcji na naszą Pilną Akcję ujawniła się także ogromna niechęć nie tylko do pochodzącej z Rumunii społeczności romskiej z ul. Kamieńskiego we Wrocławiu, ale do wszystkich Romów. Nie będę dyskutować z licznymi przesądami ani przytaczać przykładów języka nienawiści, bo są one nam znane. Przerażające jest jednak to, jak wielu zwolenników wysiedlenia rumuńskich Romów wprost odmawia im człowieczeństwa. Smuci łatwość, z jaką sięgają do znanej retoryki o brudzie, by wspomnieć tylko najlżejsze określenie. Niezwykle krótka jest droga od stereotypu przez szafowanie oskarżeń i domaganie się kar – do odmawiania Romom ich podstawowych praw. I do przemocy: na forach internetowych pojawiły się liczne komentarze nawołujące do rozprawienia się z Romami, jeśli władze Wrocławia same go nie przeprowadzą. Środowiska wrocławskich narodowców i grupy kibiców domagają się likwidacji osiedla przy ul. Kamieńskiego, wyznaczając złowieszczą datę tego wydarzenia – 20 kwietnia br. Tej zapowiedzi nie wolno zlekceważyć.