Już pędzę się zastrzelić

Chyba każdy słyszał, że krowa daje mleko. Przecież piszą tak w każdej książeczce dla dzieci o zwierzętach w gospodarstwie. Krowa ma duże wymiona, które natura stworzyła do produkcji mleka dla ludzi. Kiedy tylko z cielęcia wyrośnie młoda krowa, jej wymiona wypełniają się mlekiem. Wtedy krowa muczy, a dobry gospodarz doi zwierzę, przynosząc mu ulgę. Tu warto wspomnieć, że troskliwym gospodarzem jest najczęściej nasza babcia lub ostatecznie czyjaś babcia, która bardzo kocha krowę i nieba by jej przychyliła. Po delikatnym wydojeniu, w wymionach ponownie zbiera się mleko, tak jak w chmurze deszcz, krowa daje kolejny sygnał, a opiekuńczy gospodarz biegnie z zydelkiem i wiadrem dopomóc zwierzęciu. Krowa rozkochana w gospodarzu daje mu dużo mleka. Jest go za dużo jak na jego własne potrzeby. Dlatego, żeby dar miłości się nie zmarnował, nadmiar mleka, zostaje sprzedany do mleczarni, a tam rozdziela się część do kartonów, część zaś przerabia na masło, jogurty i sery. I trwa ta symbiotyczna współpraca do naturalnej śmierci krowy, która zostaje pochowana na cmentarzu dla zasłużonych zwierząt. Na pewno macie taki w swojej okolicy, zapytajcie o niego babcię lub innego dobrego gospodarza.

Za pomocą działań hodowlanych, ludzie potrafią uzyskiwać drastyczne zmiany w wyglądzie zwierząt w obrębie jednego gatunku. Spójrzmy na psa, czyli gatunek Canis familiaris. Znajdziemy tu zarówno miniaturowe chihuahua jak i potężne mastiffy, nie tylko kudłate nowofundlandy ale i łyse grzywacze chińskie. Czy nasze poczynania to coś dobrego? To temat na osobny artykuł. Rzecz w tym, że potrafimy zmieniać anatomię zwierząt w zasadniczy sposób. Nie inaczej jest z krowami. W ich przypadku, hodowcom przyświeca jeden cel: więcej mleka! Dziś w Polsce laktacja krowy jest trzy razy większa niż sto lat temu. Większe też są wymiona. Rolnicy sprzedają więcej mleka z jedne krowy. Jej życie staje się bardziej opłacalne pod warunkiem, że produkuje założoną ilość mleka. Niestety nadprodukcja odbija się na zdrowiu zwierząt. Około 30-50 procent z nich choruje na zapalenie wymion. Objawami są obrzęk, zaczerwienienie, podwyższona temperatura i ból, nieraz dotkliwy. Z punktu widzenia hodowców nie cierpienie zwierząt jest problemem, lecz fakt, że z powodu zapalenia wymion krowa ma mniej mleka, a to, które wytworzy zawiera zwiększoną liczbę komórek somatycznych wytworzonych do walki z chorobą i takie mleko nie nadaje się do sprzedaży. Dlatego jeśli choroba się przedłuża lub nawraca, krowa jest sprzedawana do rzeźni. W żargonie technicznym nazywa się to „brakowaniem”. Krowa dziś jest, krowę jutro się brakuje.

Zaraz, zaraz. Zapłodnienie, ciąża, poród, laktacja i … cielę. Gdzie jest cielę? Tyle laktujących krów i jakoś ciężko o cielęta? Czy to ich brak na pastwisku lub w oborze utwierdzał nas w przekonaniu, że mleko leci z krowy tak jak deszcz z chmury? Możliwe. Jednak cielęta były, skoro było zapłodnienie, ciąża i poród i skoro jest laktacja – tak jak u innych ssaków, pamiętacie? Cielęta są albo płci męskiej albo żeńskiej. Te płci żeńskiej hoduje się z dala od matek na kolejne producentki mleka. Z dala, bo mleko jest na sprzedaż, a dla cieląt są preparaty mlekozastępcze. Natomiast małe byczki tuczy się przez parę miesięcy z dala od matek i zabija na cielęcinę. Tuczenie odbywa się w Polsce albo zagranicą. W pierwszej połowie 2013 roku Polska wysłała w długą podróż na tucz i rzeź ponad 100 tysięcy krowich dzieci. Krowy chcą opiekować się swoim potomstwem. Cielęta potrzebują swoich matek nie tylko ze względu na mleko. Jednak tam, gdzie mleko jest produktem, na którym się zarabia, nie ma miejsca na sentymenty.

Krowa na mlecznej fermie jest traktowana jak wieloczynnościowa maszyna. Produkuje nie tylko mleko, ale i cielęcinę. Ale to nie wszystko. Po paru laktacjach, kiedy wydajność zwierzęcia spada, hodowca sprzedaje ją do rzeźni na wołowinę – najczęściej do burgerowych sieciówek, albo na karmę dla psów. A więc nie ma cmentarzy dla zasłużonych krów, które po zasłużonej emeryturze umarły śmiercią naturalną otoczone wianuszkiem potomstwa? Ano nie ma.

Kojarzycie reklamy mleka z uśmiechniętymi krowami? Producenci nabiału prześcigają się w marketingu, który do znudzenia powtarza nam mantrę o szczęśliwych krowach, wolontariuszkach na rzecz ludzkości, dobrych Samarytankach oddających nam swoją laktację i otrzymujących w zamian przyjaźń, opiekę i szacunek. Oglądając to science fiction, które wylewa się z telewizora i krzyczy do mnie z billboardów czuję się jakbym była w zwariowanej restauracji na końcu wszechświata, gdzie dowcipny autor szalonego scenariusza próbuje mi wmówić, że zwierzęta same pragną uczynić się daniem dnia. Nie dajcie się na to nabrać.

Katarzyna Biernacka