Merkel, Tusk i klęska Platformy

Należy także dodać, że fakt, iż Przewodniczący Rady nie ma istotnych kompetencji decyzyjnych, nie oznacza, iż jest to funkcja tylko ‘żyrandolowa’. Cała logika funkcjonowania Unii Europejskiej jest skonstruowana w ten sposób, że nie ma tam jednoznacznych, wyraźnych liderów, prowadzących europejską politykę. W UE najwięcej zyskuje niekoniecznie ten kto ma formalne prerogatywy do podejmowania decyzji, ale ten kto potrafi najlepiej przekonać innych do swoich argumentów, w sposób nieformalny pozyskać dla nich wsparcie i zrozumienie, umiejętnie prowadzić dialog na ten temat. Zdaję sobie sprawę, że dla wielu polityków i komentatorów funkcjonujących w polskiej rzeczywistości może to być zupełnie niezrozumiałe. W Polsce jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że ten kto ma więcej głosów, prerogatyw lub siły innego rodzaju, automatycznie przegłosowuje słabszego i robi wszystko po swojemu. Ale w Unii to naprawdę tak nie działa. Dlatego tam funkcja osoby będącej mediatorem pomiędzy stronami może znaczyć sporo, pod warunkiem, że zostanie umiejętnie wykorzystana, a osoba ją obejmująca ma do tego odpowiednie predyspozycje i kontakty. Efekty pracy takiej osoby nie zawsze są też bezpośrednio widoczne, a jej działalność w dużej części musi być prowadzona za kulisami.

Bielecki pisze, że pierwszy raz zdarzyło się, że przywódca dużego państwa europejskiego porzucił swoją pozycję w kraju „dla iluzji kierowania Europą”. To porównanie jest o tyle wątpliwe, że Tusk jest dopiero drugim szefem Rady Europejskiej. Trudno więc mówić o jakiejkolwiek tendencji w tej sprawie. Zresztą poprzednik Tuska, Herman van Rompuy, także porzucił premierostwo swojego kraju (fakt, że średniej wielkości), aby objąć stanowisko przewodniczącego Rady.

Zupełnie nietrafione jest też porównanie sytuacji Donalda Tuska do Gerharda Schrödera, który, jak zresztą słusznie zauważa Bielecki, „zmarnował wizerunek kanclerza reformatora niemieckiej gospodarki i autora poszerzenia Unii na wschód, przyjmując intratną finansowo, ale wątpliwą politycznie, posadę w Gazpromie”. Można mieć różne zdanie o wadze pozycji szefa Rady Europejskiej. Ale jej porównywanie, zarówno kompetencyjne, jak i w zakresie posiadanego autorytetu, do funkcji doradcy w rosyjskim koncernie jest zdecydowaną przesadą.

Nie zgadzam się także z argumentem Bieleckiego, że zgoda polskiego rządu na wypracowany w Unii kompromis w sprawie uchodźców (w którym zostały uwzględnione także polskie postulaty, a nie został siłą narzucony według wizji Merkel, jak sugeruje Bielecki!) była istotną przyczyną porażki Platformy. Nie jest także prawdą, jak często w Polsce się uważa, że to tak naprawdę Angela Merkel rządzi Unią. Jej rola jest oczywiście bardzo ważna, ale założenie, że wszyscy działają tylko pod dyktando Merkel jest bardzo dużym uproszczeniem rzeczywistości. Ale to już tematy na oddzielną dyskusję.