Szczerość w sztuce- wystawa Jerzego Panka w Warszawie

Jerzy Panek urodził się w Tarnowie. O swojej drodze zdecydował być może już jako kilkunastoletni chłopiec. Po latach, w rozmowie z Elżbietą Dzikowska wspominał: „Miałem wtedy czternaście lat. Mieszkałem na obrzeżach Tarnowa, gdzie mój ojciec był drukarzem maszynowym. W nie byle jakiej drukarni, bo Anczyca, a potem Narodowej. Oglądałem odbitki próbne, które przynosił do domu, i pewnie to one rozwiały stereotypowe młodzieńcze marzenia, że zostanie się lotnikiem czy pojedzie do Afryki. Życiowa przygoda czekała tuż obok. Była nią ręczna robota.”

Na całe zawodowe życie związał się w Krakowem. To tam, przy ulicy Szewskiej znajdowała się jego niewielka pracownia. Jerzy Panek uczył się najpierw w Instytucie Sztuk Plastycznych i na Akademii Sztuk Pięknych. Studiował w pracowni ówczesnego rektora, profesora Eugeniusza Eibischa, a następnie w pracowni profesora Zbigniewa Pronaszki. W 1955 roku otrzymał dyplom Akademii oraz został jednym z jurorów słynnej wystawy "Arsenał".

Ogromny wpływ na twórczość Panka wywołała podróż do Chin w 1956 roku. Artysta powiedział: " to był wstrząs, jak wojna, tylko że inny." Otrzymał tam stypendium, a barwna anegdota mówi o tym, że wyjechał tak jak stał, zabierając ze sobą jedynie dłuto. Jak wspominał artysta po latach, przez pierwsze tygodnie na stypendium nie mógł tworzyć. Czuł jakąś blokadę wobec ogromu odkryć wynikłych z odrębności chińskiej cywilizacji. Ponadto czuł wielkie rozdarcie wobec napływających z Europy informacji o wydarzeniach politycznych. W Europie dochodziło do wydarzeń rewolucyjnych, a w Chinach wówczas rozgrywała się „wieczność”- wydarzenia bieżące owiane były nimbem dystansu i niezaangażowania. Podczas pobytu w Państwie Środka Panek zainspirował się technikami plastycznymi z wykorzystaniem drewna. Odkrył bogate możliwości wykorzystania techniki drzeworytu. Zaczął postrzegać papier z całym jego bogactwem – zwracając uwagę na fakturę i gramaturę. Czerń i biel, kolory, które w znacznej mierze zdominowały całokształt jego twórczości objawiły mu możliwości tkwiące w prostocie.

Epizod współpracy z Tadeuszem Kantorem po powrocie do Krakowa przerodził się w pasmo nieporozumień. Było to typowe zetknięcie się dwóch bardzo silnych osobowości. Kantor wydał się Pankowi dość despotyczny, był „jak dyrygent, nigdy nie uznawał przewagi nad sobą..." Wkrótce jednak zapoczątkowała się inna artystyczna przyjaźń, której śladem pozostaje bogata korespondencja. W 1962 roku Jerzy Panek poznał Józefa Gielniaka. Ten wówczas trzydziestoletni twórca od lat cierpiał na gruźlicę, która nie pozwalała mu w pełni zrealizować swojego artystycznego powołania. Zamiast na studiach, znalazł się w sanatorium w Bukowcu. Za sprawą wrocławskiego profesora, Stanisława Dawskiego odkrył linoryt, w którym dotarł do zupełnie niewyobrażalnych wcześniej efektów. Tworzył niewielkie, zachwycające detalem prace.

Jerzy Panek zmarł na początku stycznia 2001 roku. Niedługo przed śmiercią spotkał się z dawną miłością, planowali nawet ślub. Zmarł nocą poprzedzającą planowane zaślubiny. Był wielkim samotnikiem. Przy Szewskiej na krakowskim Kazimierzu mieszkał w spartańskich warunkach. Nie posiadał nawet lodówki. Towarzyszył mu pies- Pimpek. Przez lata pies z oddaniem towarzyszył swojemu panu- po zakrapianych imprezach doprowadzał go do domu. Panek rewanżował mu się najlepiej jak mógł. Kupowane jedzenie dzielił na pół, a gdy leciwy pies zdechł- opuszczony właściciel pił z żalu przez kilka tygodni.

Prace Jerzego Panka dziś znajdują się w najważniejszych kolekcjach na świecie. Drzeworyty tego oryginalnego twórcy znajdują się miedzy innymi w jednej z najznakomitszych kolekcji sztuki współczesnej na świecie- w MoMA w Nowym Jorku. Uczciwość- to najważniejsza cecha jego twórczości. Cecha i droga- do autentyczności- w życiu i sztuce.

Wystawa jednego z najbardziej znaczących grafików polskich XX wieku, profesora ASP, laureata Nagrody Jana Cybisa oraz Złotego Medalu na Triennale Sztuki w New Delhi.