Na ile tłuszczu możesz sobie pozwolić

Pomiaru zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie najlepiej dokonać u specjalisty. W warunkach domowych można to uczynić na kilka sposobów. Pierwsza z metod wymaga użycia przyrządu o nazwie kalipers. Można go nabyć w sklepie dietetycznym. Są to specjalnie zaprojektowane w tym celu szczypce. Szczęki analizatora służą do złapania fałdy skórnej w odpowiednim miejscu i odczytania jego grubości podanej w milimetrach. Można posłużyć się również suwmiarką. Test przeprowadza się na klatce piersiowej, brzuchu (w okolicach pępka) i udzie u mężczyzn oraz na tricepsie, biodrze oraz udzie – u kobiet. Należy wykonać go kilkakrotnie (za każdym razem w tym samym miejscu), by uzyskać pewność, że pomiar jest możliwie dokładny (wynik powinien się powtarzać). Liczby podstawia się (w milimetrach) do wzorów:

Wszystko opiera się o założenie, że tłuszcz w największym stopniu gromadzi się pod skórą. Wyniki mogą ulec zafałszowaniu u osób starszych ze względu na zmianę proporcji tłuszczu podskórnego i wewnętrznego względem całkowitej jego ilości. By pomiary kontrolne były rzetelne, należy przeprowadzać test zawsze w tych samych miejscach ciała.

Na podobnej zasadzie działa metoda obwodów. Można jej dokonać przy użyciu centymetru krawieckiego w newralgicznych miejscach ciała (talia, biodra, uda). Służy ona raczej do szybkiej kontroli naszych postępów niż dokonania właściwych pomiarów. Niemniej jednak jej stosowanie może wesprzeć sam proces odchudzania poprzez dostarczenie oględnej informacji zwrotnej. Jeśli stosowana jest jako druga z metod, to nie szkodzi a upewnia.

Do kupienia są również nowoczesne wagi, do których dodatkowo wprowadza się osobiste dane. Wagi i ręczne urządzenia elektroniczne mierzą poziom tkanki tłuszczowej za pomocą metody o nazwie bioelektryczna impedancja. W tym czasie wysyłany jest elektryczny sygnał (od stopy do stopy / od dłoni do dłoni). Szybkość przepływu sygnału zależna jest od procentowej zawartości mięśni i tłuszczu (im więcej mięśni i mniej tłuszczu, tym szybszy sygnał). Margines błędu wynosi tutaj 4%. Wynik jest uzależniony od jakości urządzenia, nawodnienia organizmu, temperatury ciała, a nawet ostatnio zjedzonych posiłków. Test podlega założeniu, że tkanka mięśniowa (o zawartości wody ok. 70%) zapewnia lepsze przewodnictwo elektryczne niż tkanka tłuszczowa (która wody nie zawiera prawie w ogóle).

Dokonywanie cyklicznych pomiarów w możliwie podobnych okolicznościach (w tym pora dnia i odstęp czasowy od posiłku) w każdej z powyższych metod pozwala na dokładne śledzenie zmian w organizmie. Powyższe pomiary są o tyle istotne, że miara efektywności treningu odchudzającego jest wówczas bardziej precyzyjna niż sugerowanie się aktualnym ustawieniem wskaźnika na wadze. Zwyczajna waga „łazienkowa”, jaką większość z nas posiada, mierzy bowiem wszystko. Oznacza to sumę masy tkanki tłuszczowej, ale i kośćca oraz tkanki mięśniowej. Nie mamy wtedy dobrej świadomości naszego ciała.

Możliwy jest również pomiar metodą rentgenowską (DEXA), którą stosuje się w medycynie najczęściej do pomiaru gęstości kości. Badanie pozwala na precyzyjny pomiar tkanki tłuszczowej (margines błędu to 2%) i obejmuje całkowitą jej zawartość w organiźmie.

W wyniku licznych badań stworzono specjalne tabele, które wyznaczają granice właściwej, zbyt niskiej lub zbyt wysokiej zawartości tkanki tłuszczowej dla kobiet i mężczyzn w określonym wieku. Pozwalają one ocenić, czy konieczne jest podejmowanie określonych działań, czy może powinno się podtrzymywać dotychczasowe przyzwyczajenia.

Powyższe wartości są przybliżone do pełnych wartości i rozpisane w oparciu o tabele.

Określony poziom zawartości tkanki tłuszczowej jest natomiast niezbędny do życia każdemu z nas. Dzięki niemu możliwe jest magazynowanie energii niezbędnej do ochrony narządów wewnętrznych oraz zapobieganie utraty ciepła. Zapewnia on również prawidłowe funkcjonowanie połączeń nerwowych. Ze względu na zdrowie nie możemy pozbyć się całego tłuszczu z naszego organizmu. Jest to ważne, by cały czas czuć się w dobrej kondycji fizycznej i psychicznej.

Z drugiej strony nadmiar tłuszczu prowadzi do wielu zaburzeń i schorzeń. Osoby otyłe obarczone są bardzo dużym ryzykiem wystąpienia chorób układu krążenia, cukrzycy typu II, zespołu metabolicznego, chorób układu ruchu, zwyrodnień kręgosłupa, nadciśnienia tętniczego itd. Do wzrostu ilości tłuszczu dochodzi, gdy zachwiana zostaje równowaga pomiędzy dostarczaniem organizmowi energii a jej zużyciem. Nadwyżka kalorii magazynowana jest w komórkach tłuszczowych i prowadzą do nieprzyjemnych skutków. By zachować poziom tkanki tłuszczowej na właściwym poziomie niezbędna jest odpowiednia ilość i rodzaj aktywności ruchowej oraz dobrze zbilansowana dieta dobrana do indywidualnych potrzeb.

Magda Piestrzyńska