Nie tylko Adamek. Prześwietlamy sportowców w polityce

Kampania do Parlamentu Europejskiego nabrała tempa. Komitety domykają listy wyborcze. Media codziennie ujawniają informacje o nowych kandydatach. Większość z nich nie budzi zaskoczenia – są to osoby zawodowo związane z działalnością publiczną (byli i obecni posłowie, senatorowie, europarlamentarzyści), działalnością samorządową, nauką i biznesem.

Od tej reguły są jednak wyjątki. Partie chcą przyciągnąć wyborców, więc posiłkują się znanymi nazwiskami. Praktyką stało się oferowanie miejsc na listach popularnym sportowcom. W majowych wyborach z komitetu Platformy Obywatelskiej wystartuje pływaczka Otylia Jędrzejczak oraz były koszykarz, poseł Paweł Papke. Sojusz Lewicy Demokratycznej promuje swoją listę obecnością byłego piłkarza, kapitana reprezentacji Polski – Macieja Żurawskiego, siatkarza, medalisty mistrzostw świata i Europy – Michała Bąkiewicza, lekkoatletki – Anny Jesień. Europę Plus Twój Ruch reprezentować będzie mistrzyni karate – Marta Niewczas. A Solidarną Polskę – Tomasz Adamek.

Kandydatury sportowców obok głosów poparcia spotykają się z zarzutami o brak merytorycznego przygotowania i odpowiedniego doświadczenia. Jednak sceptycyzm co do kompetencji ubiegających się o mandat sportowców nie zawsze znajduje odbicie w wynikach wyborów. Ostatnie wybory na szczeblu krajowym pokazały, że wyborcy chętnie oddawali głosy na sportowców – i do parlamentu weszło ich dwunastu.

W grupie ówczesnych sejmowych debiutantów znaleźli się: gimnastyk sportowy, medalista olimpijski Leszek Blanik, snowboardzistka, medalistka olimpijska Jagna Marczułajtis-Walczak (PO), żużlowiec Robert Wardzała (PO), siatkarka Małgorzata Niemczyk (PO), siatkarz Paweł Papke (PO), koszykarz Maciej Zieliński (PO), piłkarz, członek reprezentacji Polski w piłce nożnej, menadżer Cezary Kucharski (PO), bramkarz, członek reprezentacji Polski w piłce nożnej, komentator sportowy Jan Tomaszewski (PiS). W 2011 roku po raz kolejny mandat uzyskali posłowie PO: Iwona Guzowska (kickboxing), Zbigniew Pacelt (pływanie, pięciobój), Roman Kosecki (piłka nożna) oraz senator PO Andrzej Szewiński (siatkówka).

Najdłużej zaufaniem wyborców cieszą się Roman Kosecki oraz Zbigniew Pacelt, którzy sprawują mandat od 2005 roku. Zbigniew Pacelt jako jedyny z tego grona startował z wysokiej trzeciej pozycji. Oprócz niego miejsce w pierwszej piątce zaproponowano tylko Cezaremu Kucharskiemu. Pozostałym w udziale przypadły mniej atrakcyjne pozycje (Leszek Blanik i Maciej Zieliński startowali z ostatnich miejsc), ale nie okazały się one przeszkodą w rywalizacji o mandat. Bardzo dobre wyniki uzyskali Iwona Guzowska (5,45 procent głosów w okręgu ) i Robert Wardzała (4,05 procent głosów w okręgu), mimo że oboje zajmowali siódmą pozycję na liście.

Trudno rozstrzygnąć, w jakim stopniu poparcie wyborców było zasługą osiągnięć wyłącznie na polu sportowym. Parlamentarzyści-sportowcy mą doświadczenie zawodowe także w innych dziedzinach. Z danych biograficznych dostępnych w serwisie MamPrawoWiedziec.pl wynika, że siedmioro z nich pełniło funkcje w samorządzie. Najdłużej, bo przez pięć lat, mandat radnego sprawowali Maciej Zieliński i Robert Wardzała. Krótszym stażem w samorządzie mogą pochwalić się: Roman Kosecki – trzy lata, Jagna Marczułajtis-Walczak, Małgorzata Niemczyk, Paweł Papke, Andrzej Szewiński – rok. Tylko jedna osoba – Małgorzta Niemczyk – ma doświadczenie urzędnicze w administracji samorządowej. Od 2007 roku do objęcia mandatu posła była inspektorką w Wydziale Sportu Urzędu Miasta w Łodzi.

Dwóch posłów pracowało w Urzędzie Kultury Fizycznej i Sportu. W latach 90. Jan Tomaszewski doradzał prezesowi Jackowi Dębskiemu, a Zbigniew Pacelt był dyrektorem Departamentu Sportu Wyczynowego (przez krótki okres, w latach 2001–2002 sprawował funkcję wiceprezesa tej instytucji). W poprzedniej kadencji Sejmu były pięcioboista pełnił przez rok urząd sekretarza stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki.

Część z nich wspiera lub wspierało stowarzyszenia i związki sportowe. Cezary Kucharski jest członkiem zarządu Polskiego Stowarzyszenia Byłych Piłkarzy. Zbigniew Pacelt był wiceprezesem: Polskiego Związku Pięcioboju Nowoczesnego, Fundacji Rozwoju Kultury Fizycznej, Polskiej Konfederacji Sportu. Małgorzata Niemczyk zasiadała w zarządzie klubu sportowego Budowlani – Łódź. Andrzej Szewiński działał w częstochowskim stowarzyszeniu Aktivsport, był także prezesem zarządu Klubu Sportowego AZS Częstochowa. Roman Kosecki jest wiceprezesem ds. szkoleniowych w PZPN-ie.

Naturalną kontynuacją kariery sportowej jest praca w charakterze szkoleniowca czy trenera. Takie doświadczenie posiadają prawie wszyscy posłowie-sportowcy, choć różny jest zasięg i stopień profesjonalizacji tego typu działań. Andrzej Szewiński był trenerem w Centralnej Szkole Straży Pożarnej w Częstochowie. Roman Kosecki skupił się na upowszechnianiu futbolu wśród najmłodszych i młodzieży. W 2001 roku założył klub sportowy MUS Kosa – Konstancin. W 2010 roku Paweł Papke otworzył szkółkę siatkarską, Jagna Marczułajtis-Walczak – szkołę snowboardu i narciarstwa. Doświadczenie trenerskie Zbigniewa Pacelta obejmuje zarówno pracę w klubach sportowych takich jak Lotnik i Legia jak i przygotowanie do olimpiady polskiej kadry w pięcioboju nowoczesnych. Małgorzata Niemczyk przez kilka miesięcy szkoliła siatkarki grające w klubie Organika-Budowlani Łódź. Jako trener pracował także Jan Tomaszewski. Asystentem szkoleniowca kadry Polskiego Związku Olimpijskiego był Leszek Blanik.

Poza pracą trenerską równie częstą działalnością jest komentowanie wydarzeń sportowych. Robert Wardzała był ekspertem żużlowym w portalu Speedway, telewizji Polsat, TVP, radiu RDN Małopolska. Jan Tomaszewski publikował felietony między innymi w „Przeglądzie Sportowym”, po zakończeniu kariery napisał dwie książki. Iwona Guzowska była autorką programów „Ćwicz z mistrzem” oraz „Fit&Boxing”.

Posłowie-sportowcy posiadają doświadczenie w biznesie. Często wynika ono z wcześniejszej działalności sportowej (jak wspomniane wyżej szkółki), choć nie taka zależność nie jest regułą. Cezary Kucharski oprócz firmy menadżerskiej CK Management posiada między innymi udziały w spółce z branży gastronomiczno-restauracyjnej Skecz. Maciej Zieliński w 2010 roku otworzył restaurację LOCAL. Iwona Guzowska była współudziałowcem i prezeską zarządu spółki 4 Future, a Małgorzata Niemczyk – właścicielką firmy „No coment’s”. Od 2010 roku Paweł Papke jest wspólnikiem w spółce Basket Pro. Andrzej Szewiński prowadził firmę zajmującą się sprzedażą sprzętu sportowego. Robert Wardzała zasiadał w zarządach spółek Imprex-Group (obecnie: Energy Solutions) oraz Evicom.

Nie zaskakuje fakt, że aktywność parlamentarna posłów-sportowców koncentruje się wokół członkostwa w komisji kultury fizycznej i sportu. Jednak żaden z nich nie zasiada we władzach komisji. Jej pracom przewodniczy poseł PO Ireneusz Raś. Trzech posłów (Tomaszewski, Kosecki, Kucharski) nie pracuje w innych komisjach sejmowych. Jedyny senator-sportowiec jest wiceprzewodniczącym senackiej komisji edukacji, nauki i sportu.

Nie dziwi także to, że parlamentarzyści-sportowcy są grupą licznie reprezentowaną w zespołach poświęconych tematyce sportowej. Jagna Marczułajtis-Walczak przewodniczy parlamentarnemu zespołowi olimpijskiemu, powołanemu między innymi w celu wspierania kandydatury Krakowa do roli organizatora zimowych igrzysk (w 2022 lub 2026 roku) Leszek Blanik i Roman Kosecki zasiadają w prezydium parlamentarnego zespołu sportowego. Paweł Papke, Małgorzata Niemczyk i Andrzej Szewiński pełnią funkcje wiceprzewodniczących Parlamentarnego Zespołu Siatkówki. Małgorzata Niemczyk jest także sekretarzem Parlamentarnego Zespołu Sportu Akademickiego.

Posłowie sportowcy działając w komisji sportu i zespołach parlamentarnych mają możliwość kształtowania polityki państwa w zakresie sportu i edukacji sportowej, czyli kwestii najbliższych ich doświadczeniu zawodowemu. W Parlamencie Europejskim nie ma komisji analogicznych do sejmowej i senackiej komisji sportu. Jest dyskusyjne, czy posłowie-sportowcy będą mogli realizować się w swoich dziedzinach na poziomie europejskim.

Możliwe, że następne pięć lat będzie dla Otylii Jędrzejczak, Macieja Żurawskiego, Michała Bąkiewicza, Pawła Papke, Anny Jesień, Marty Niewczas i Tomasza Adamka okresem zawodowego przekwalifikowania.