Rozejrzyj się w swoim pokoju. Co widzisz? Samochodzik, który stracił koła, lalkę bez nogi, drewniane klocki, którymi się już nie bawisz oraz stertę zamalowanych kolorowanek i przeczytanych książeczek. Co się robi z zepsutymi zabawkami? Myślisz: wyrzuca do śmieci. Pomyśl inaczej. Ustawiamy zegar czasu - resorak z metalu potrzebuje do 1000 lat, by się rozłożył. Lalka bez nogi – około 450 lat. Reszta jest eko: klocki z drewna mają „krótki” okres rozkładu, około 10 lat, a kolorowanka tylko 6 miesięcy. Szkło nie rozkłada się nigdy, ale może być wielokrotnie przetwarzane i co ważne, nie zanieczyszcza gleby.
Liczymy dalej. Na świecie jest obecnie miliard osiemset czterdzieści dziewięć milionów dzieci do lat 14. Załóżmy, że niech połowa z nich bawi się tylko 10 lalkami rocznie (bo dziewczynek jest więcej). To oznacza, że około DZIESIĘĆ MILIARDÓW plastikowych lalek wyląduje w śmieciach w ciągu roku. Dziesięć miliardów! Trudno sobie wyobrazić dziesięć tysięcy wyrzuconych na śmieci lalek, a co dopiero miliardów.
To ogromna liczba śmieci, która z każdym rokiem się zwiększa. Gdzie pomieścimy na Ziemi miliardy ton plastikowych lalek? Jak wielki musiałby być to obszar? Województwo, państwo tak duże jak Polska, czy może obszar całej Europy? Nikt nie chce żyć w wielkim śmietniku, a niestety Ziemia bardzo szybko zmienia się w składowisko odpadów. Pojawia się coraz więcej głosów, że zaśmiecamy już nawet Kosmos…
Przecież też chcesz mieć czyste i ładne podwórko. Co robić, by nie zaśmiecać naszej planety?
Po co nam śmieci?
Po to, by je przetwarzać. Działanie to nazywa się recyklingiem i służy temu, by chronić środowisko naturalne, nie wyczerpywać jego zasobów i surowców naturalnych, a te, które zostały już zużyte, wykorzystać ponownie. Dlatego ważne jest, aby segregować odpady, a tym samym ułatwić ponowne wykorzystanie ich do dalszej produkcji. Wszyscy czerpią korzyści z recyklingu.
Najistotniejszą kwestią jest tutaj jednak ochrona środowiska, by nie wykorzystywać nowych surowców naturalnych do produkcji kolejnych śmieci – nie wycinać lasów, nie zanieczyszczać wód i nie zatruwać powietrza ani gleby. Mniej śmieci to szansa na ładniejsze otoczenie, zdrowsze, bardziej bezpieczne. Wszyscy tego chcemy.
To także szansa dla gospodarek państw na inwestowanie w nowe technologie i rozwiązania bardziej przyjazne dla środowiska i dla nas, które sprawią, że kolejne fabryki czy zakłady produkcyjne będą bardziej eko, a tym samym przyjazne dla otoczenia. Wreszcie to szansa dla zakładów, które przetwarzają odpady, by robiły to jeszcze sprawniej i skuteczniej. W Polsce przykładem najbardziej nowoczesnej inicjatywy, która kompleksowo zajmuje się zarządzaniem gospodarką odpadami jest INTERSEROH. Organizacja Odzysku SA. Ta firma nie tylko zajmuje się odzyskiem odpadów, np. od zakładów produkcyjnych, ale także analizuje ich użyteczność pod kątem jak najlepszego ponownego wykorzystania, czyli recyklingu. W ich działalność wpisana jest także oferta edukacyjna dla dzieci i młodzieży, jak projekt EkoPaka, który w formie zabawy uczy, jak dbać o środowisko naturalne.
Także wielkie światowe koncerny dostosowują swoją działalność tak, by być bardziej eko. Czy wiesz, że firma LEGO zobowiązała się, że od 2030 roku będzie produkowała najsłynniejsze na świecie klocki z tworzywa innego niż tworzywo sztuczne (plastik)? To świetna wiadomość, bo każdy najmniejszy klocek rozkłada się kilkaset lat, a dzięki innowacyjnej technologii LEGO stworzy przyjazną dla środowiska zabawkę. To także przykład na to, że światowym gigantom również zależy na tym, by jak najmniej przyczyniać się do zanieczyszczenia środowiska. Przykład idzie z góry.
Masz zbędne plastikowe klocki w pudle z zabawkami, których chcesz się pozbyć? Wyrzuć je do pojemnika na śmieci przeznaczonego na odpady zmieszane. One już znajdą zastosowanie jako nowy produkt i zyskają nowe życie.
Uwaga! Nie wyrzucamy plastikowych zabawek do pojemnika na tworzywa sztuczne! Tak jak nie wyrzucamy potłuczonej porcelany i talerzy do kosza przeznaczonego na szkło. Od tego jest pojemnik na odpady zmieszane. Pamiętajmy o tym.
Oczywiście im mniej śmieci, tym lepiej. To pierwsza i naczelna zasada. Jak to zrobić, by produkować mniej śmieci, przeczytaj poniżej.
Zasada 3U
Są trzy etapy postępowania, by być bardziej eko. Wyjaśnia je krótka i łatwa do zapamiętania zasada 3U:
• Unikaj niepotrzebnych produktów
Na przykład takich, których opakowania mogą być większe niż zawartość. Mała porcja jedzenia zapakowana w ogromny plastikowy pojemnik oznacza mniej miejsca w koszu na śmieci i generowanie więcej odpadów. Można podczas zakupów w sklepie zwracać uwagę na to, by potem było jak najmniej śmieci. Wybór w sklepach jest ogromny, więc zawsze znajdzie się jakiś podobny produkt, który będzie bardziej eko. Poza tym jeśli czegoś nie potrzebujemy, to możemy darować sobie zakup, przy okazji oszczędzając.
• Utylizuj
Utylizacja to czynność sprawiająca, że wykorzystuje się śmieci jako surowce wtórne. Inaczej nazywana jest odzyskiem odpadów. Segreguj śmieci, dlatego że większość z wyrzucanych odpadów można wykorzystać ponownie. Szacuje się, że aż 70% śmieci z domowego kosza nadaje się do ponownego przetworzenia.
Na przykład: spalarnia odpadów może dzięki śmieciom podgrzewać wodę w domach w najbliższej okolicy – lepsze takie rozwiązanie niż wycinanie na opał drzew czy wykorzystywanie do tego celu innych surowców naturalnych. Środowisko naturalne na tym zyskuje
• Używaj ponownie
Ta zasada daje dużo możliwości. Po pierwsze można wybierać takie produkty, które będziemy potem wykorzystywali do innych czynności. Pojemnik plastikowy może służyć do przechowywania najrozmaitszych produktów, a kubek po jogurcie może służyć po odpowiednim udekorowaniu (własnoręcznym!) jako estetyczny pojemnik na kredki.
Poza tym dziel się z innymi! Zabawki, które nie są zniszczone można oddać dzieciom, których rodziców nie stać na ich kupno albo dzieciom z domów dziecka czy mieszkających w domach samotnej matki. Warunek jest taki, że przedmioty oddane potrzebującym muszą być dobrej jakości, by dodatkowo nie upokarzać nikogo ich wyglądem czy stanem. Sam/a też chciał/a/byś bawić się ładnymi zabawkami. Zamiast kupować nowe, można także się wymieniać cyklicznie z kolegami i koleżankami, to także jest świetny sposób na bycie bardziej eko.
Warto oddawać stare przedmioty, kiedy się kupuje nowe. Lodówki, pralki, telewizory zostawiajmy w sklepie, kiedy kupujemy nowe. Lepsze to niż wyrzucanie do lasu czy pod śmietnik przy bloku. Jeżeli urządzenia są w dobrym stanie, można je komuś podarować. To jest bardzo ważne, by oddać specjalistom stare sprzęty elektroniczne i elektryczne, które mogą wytwarzać szkodliwe dla środowiska substancje. Podobnie jak baterie – wyrzuca się je tylko i wyłącznie do specjalistycznych pojemników, na przykład ustawionych w pobliskim sklepie.
Twoi idole też są EKO, warto ich naśladować
Czy wiesz, że Emma Watson jest eko do tego stopnia, że nawet pracę zaliczeniową na zakończenie szkoły pisała o zmianie klimatu? Dodatkowo Emma kupuje napoje w szklanych opakowaniach i przemieszcza się transportem publicznym. Do tego wspiera organizację ekologiczną Wild Trout Trust. Orlando Bloom nie dość, że przesiadł się do samochodu hybrydowego, to jeszcze zasila swoją posiadłość bateriami słonecznymi. Scarlett Johansson promowała ekokoszulki, które sama zaprojektowała, a nawet promowała recykling starych aparatów komórkowych. Miley Cyrus śpiewa piosenki o globalnym ociepleniu. Z polskich gwiazd najbardziej znane są z ekodziałalności Reni Jusis, Iza Miko, Joanna Krupa, ale także Anna Dereszowska czy Agata Buzek. Udział gwiazd w kampaniach podnoszących świadomość ekologiczną sprawia, że bycie eko staje się także modne i pożądane, a po przyzwyczajeniu się do nowych trendów stanie się oczywistością. I to chodzi!
Już wiesz, że możesz być eko nie tylko, kiedy ograniczasz produkowanie śmieci, a następnie je segregujesz według zasad, dzięki czemu mogą one być poddane recyklingowi. Możesz także się dzielić niepotrzebnymi sprzętami z innymi, wymieniać zabawkami, które cię znudziły. Ale możesz być bardziej eko, kiedy spowodujesz, że twoje śmieci zyskają nowe życie i staną się zupełnie innymi przedmiotami niż były na początku. Warto uruchomić wyobraźnię i poszukać w swoim otoczeniu rzeczy, z których możesz wyczarować zupełnie nowe, oryginalne, wyjątkowe i niepowtarzalne przedmioty.
Bądź kreatywny/a, zabawny/a, dbaj o środowisko naturalne i bądź eko, a nie tylko będziesz żyć w ładniejszym i zdrowszym otoczeniu, lecz także nigdy nie będziesz narzekać na nudę. Śmieci mogą być fajne! Pomoże ci w tym „EkoPaka – zamykamy obieg surowców” – kampania edukacyjna INTERSEROH Organizacja Odzysku Opakowań SA, która w przystępnej i zabawowej formule przekazuje wiedzę o obiegu surowców i możliwościach ich ponownego wykorzystania.