Młody naukowiec pisze do Minister Kudryckiej

Nauka polska stoi nad grobem, w który wpycha ją Barbara Kudrycka - twierdzi w liście otwartym profesor Adam Płaźnik. Apel ten jest o tyle cenny, że jego autorem jest profesor, a więc beneficjent feudalnego systemu, jakim jest polska nauka i szkolnictwo wyższe (więcej podobnych głosów profesorów przytaczam tutaj). To od tego systemu właśnie politycy demokratycznego (!) państwa oczekują efektów na miarę XXI wieku. I przekonują nas, jak czyni sama Minister Kudrycka, że efekty te są możliwe do uzyskania. W liście sporo jest trafnych spostrzeżeń, lecz główny argument koncentruje się na wskazaniu, że pomimo zapewnień o coraz szerszym strumieniu pieniędzy płynącym do naukowców, w istocie ich sytuacja uległa pogorszeniu. Stało się tak przede wszystkim za sprawą błędów popełnionych przez Ministerstwo Nauki.

Rządzący tradycyjnie nie mają sobie nic do zarzucenia. Odpowiedź Minister Kudryckiej zaczyna się od stwierdzenia, że “to, co dziś umiera w nauce polskiej, to dobre samopoczucie słabych naukowców, którzy nie są w stanie konkurować z kolegami w Europie i na świecie”. Czy nie jest to dowód urzędniczej arogancji?

Reforma Min. Kudryckiej uderzyła w młodych naukowców

Pani Minister,

Po pierwsze, czy zwiększono wpływ owych młodych naukowców na zarządzanie tym strumieniem pieniędzy i/lub uczelniami (jednostkami badawczymi), w których młodzi uczą się lub pracują? Uniwersytety to nadal struktury feudalne, gdzie znakomita większość pracowników nie ma prawa głosu w wyborach władz! Ci "wykluczeni" to oczywiście niemal w 100% owi “młodzi naukowcy”, o których Pani "zadbała". Niestety, mimo Pani wysiłków nadal jesteśmy chłopstwem pańszczyźnianym, a wszelkie uzgodnienia nas dotyczące zapadają w gronie polityków i profesorów.

Co z faktem, że uniwersytety podniosły opodatkowanie przyznawanych (z rzadka - o czym zaraz) młodym badaczom grantów do 30%? Żerowanie profesorskich elit na młodych pracownikach trwa więc w najlepsze - wbrew Pani zapewnieniom.

Skandaliczne jest też działanie sztandarowej instytucji Pani reformy, czyli Narodowego Centrum Nauki (opisywałem ją już wielokrotnie, choćby tutaj) - przyznawanie środków odbywa się według niejasnych kryteriów, na podstawie nieprzemyślanych wniosków, bez sprecyzowanych procedur ich sporządzania i oceny. Działanie tej instytucji nie ma wiele wspólnego z profesjonalnym zarządzaniem nauką - to dziecko przypadku i typowa polska partyzantka.

NCN stworzono od podstaw. Można było zrobić to dobrze, w sposób przemyślany. Niestety, w Ministerstwie zabrakło osób kompetentnych, które przygotowałyby powstanie takiej instytucji. Zwyciężyła ułańska fantazja.

Że mamy do czynienia z katastrofą świadczą dwa czynniki - po pierwsze wskazany przez prof. Płaźnika współczynnik sukcesu - dramatycznie niski, zniechęcający do udziału w kolejnych konkursach. Po drugie, w wielu dziedzinach nauk społecznych nie nagradza się projektów realnych, które mają szansę prowadzić do znaczących efektów. Rozdaje się groszowe wsparcie, które z pewnością nie służy budowaniu zespołów badawczych.

Kolejnym przykładem rozdawnictwa publicznych pieniędzy są “Diamentowe granty”, w których studenci otrzymują setki tysięcy złotych, podczas gdy zespoły badawcze młodych doktorów mogą liczyć najwyżej na kilkadziesiąt tysięcy z NCN-u! Dlaczego te pieniądze nie idą do młodych naukowców, którzy mogliby zatrudniać owych studentów we własnych projektach badawczych? Wątpię, aby diamentowe granty obrodziły talentami. Idą one na konsumpcję - studenci jeżdżą za nie po świecie, uprawiają turystykę konferencyjną. Dodatkowo, ten "diamentowy Erasmus", z którego jest Pani tak dumna, nakazuje wypłacanie sobie przez studenta wynagrodzenia w wysokości min. 2 tys. zł. Co ciekawe, takie wynagrodzenie doktora w projekcie badawczym NCN oceniał jako zawyżone. To kolejna żenująca niekonsekwencja.

Podsumowując, nie znajduję powodów, dla których nie uważać Pani reform, zapewnień i sukcesów za czysty piar. Twierdzi Pani, dyskredytując głos Adama Płaźnika, że rząd stawia na młodych naukowców. W rzeczywistości sypiecie nam okruchy ze stołu, zostawiając na rękach kajdany.

Pani Minister, rozczarowanie Pani i innych polityków deklaracjami i “reformami” jest tak duże, że wielu z nas zamierza na zawsze pożegnać się z nauką. My, młodzi pracownicy naukowi polskich uniwersytetów, dość mamy takiego traktowania. Chcemy prawdziwej demokracji na uczelniach, w miejsce feudalnych zależności, i prawdziwej władzy. Wówczas szybko zreformujemy polską naukę i wyprowadzimy ją na prostą. Niestety, korporacja uprzywilejowanych profesorów ma monopol na uniwersytety, a politycy 50+ na stanowiska rządowe. Pozostaje nam więc kultywować naukowe dziadostwo w nadziei na dołączenie za kila dekad do grona naukowej arystokracji w gronostajach, bo przecież nie do czołówki europejskiej nauki.

Czytelnikom tego wpisu polecam moje teksty w Na Temat dotyczące polskiej nauki i uniwersytetów: Wielka tajemnica polskiej nauki oraz Studia prawnicze dla idiotów.

I małe uzupełnienie - z tekstu wypadł mi link do tekstu, w którym szerzej omawiam swoje zarzuty pod adresem NCN. Niniejszym naprawiam ten błąd.