PARLAMENTARIUSZ (14) Nie ma wolności bez równości

Jaka jest rola Unii Europejskiej w tych sprawach ?

Unia stawia konkretne cele wskazując wartości dotyczące równości płci, które oparte są na Deklaracji Praw Podstawowych. Unia tworzy ramy prawne i narzędzia ich wdrożenia, wspiera realizację praw przez konkretne programy i promocję zasad ( budując świadomość) oraz dążenie do harmonizacji rozwiązań w różnych krajach.

Kilka spraw jest szczególnie ważnych.

Po pierwsze: niezbędne jest dobre, całościowe rozumienie problemu.

Równość płci jest w UE prawem podstawowym ( co podkreślają Traktaty oraz orzeczenia ETS). Dla wypełnienia tego prawa kluczowe jest przestrzeganie reguły „nie-dyskryminacji” oraz zasady „nie-przemocy”. Punkt ciężkości walki o równość przenosi się zatem w obszar praw człowieka. To zobowiązuje ! Upominanie się o prawa człowieka jest zadaniem dla wszystkich, a zatem w takim rozumieniu - dzisiejsza walka o równość płci nie jest zadaniem tylko środowisk kobiecych, feministek - ale zadaniem dla nas wszystkich: mężczyzn i kobiet.

Perspektywa Gender jest więc fundamentem. To żadna ideologia antyrodzinna, jak usiłują ją przedstawić w fałszywym stereotypie zacietrzewieni przeciwnicy ( „pachnący naftaliną”, jak podczas Konwencji powiedziała Ewa Kopacz). To po prostu i aż: zrozumienie ról płci wynikających z kultury: wzorców, ich przemian i wyborów, swobodnych wyborów postaw, jak na wolne społeczeństwa przystało.

Po drugie - samo zapisanie prawa nie wystarczy, musi być ono naprawdę wdrożone.

Dzieje się tak w Unii Europejskiej najpierw poprzez przygotowywanie, a później przyjmowanie dyrektyw tworzących ramy kierunkowe dla krajowych rozwiązań. Dyrektywy związane z równością płci obejmują wiele spraw. Dotyczą pracy i jej warunków, wynagrodzenia, ubezpieczenia, awansu zawodowego, modeli urlopu macierzyńskiego ( zgodnie z aktualnymi rekomendacjami dla wszystkich krajów: co najmniej 4 miesięcznego) i partycypacji mężczyzn w urlopie ojcowskim. Ale dodatkowym sposobem wdrażania rozwiązań równości płci jest podkreślanie wagi tej zasady we wszystkich pracach, raportach, rekomendacjach czy to Komisji Europejskiej, czy Parlamentu Europejskiego. Perspektywa równości płci przenika więc wszystkie obszary poszukiwanych rozwiązań: od społecznych po ekonomiczne.

I dodatkowo. Kluczowa dla polityki równości jest Konwencja Antyprzemocowa Rady Europy wyodrębniająca ( co jest też w dyrektywie UE z 2012 roku) i definiująca przemoc uwarunkowaną płcią. Chodzi o różne typy przemocy: od fizycznej, przez słowną ( mowa nienawiści to również przemoc ), psychiczną, do ekonomicznej - każda z nich jest niszczeniem drugiego człowieka, niesie cierpienie i traumę. Dlatego tak ważne jest podpisanie tej Konwencji oraz jej pełne wdrożenie. Polska ją przyjęła, ratyfikowała w 2015 roku ( wielka rola premier Ewy Kopacz i prezydenta Bronisława Komorowskiego), ale prezydent Duda nie wiadomo na jakich zasadach ogłosił swoiste zawieszenie jej funkcjonowania. Trzeba pamiętać, że Konwencja ta oprócz tego, że wdrażana jest w krajach członkowskich UE, została też podpisana przez całą Unię Europejską jako Unię. Podpis w imieniu Komisji złożyła w połowie 2017 roku Pani Komisarz Vera Jourova.

Po trzecie: prawo nie tylko należy przyjąć i wdrożyć, trzeba je również - promować, by ludzie wiedzieli, jak się w nim odnaleźć, by je rozumieli.

Jest ważne, by promować właśnie ducha określonych praw - w tym przypadku: równości płci. Mamy w Unii funkcjonujący już od kilku lat Program: Prawa, Równość, Obywatelstwo z projektami antydyskryminacyjnymi ( obecnie 35 mln euro rocznie), z projektami pomocy dla ofiar przemocy. Ale jest też nowy pomysł na lata po 2020 roku. To Program Prawa i Wartości, otwarty na wspieranie lokalnych organizacji obywatelskich, także walczących o europejskie wartości, a równość i nie-dyskryminacja są tymi wartościami ( będzie to dla małych NGO w linii bezpośredniego wsparcia z poziomu europejskiego - 850 mln euro).

Promocja, to również istniejąca Strategia UE na Rzecz Równości Płci do roku 2019. Jej główne cele, to: zwiększenie udziału kobiet na rynku pracy oraz ten sam stopień niezależności ekonomicznej obu płci; zmniejszenie różnicy w wynagrodzeniach, zarobkach, świadczeniach emerytalnych kobiet i mężczyzn; propagowanie równego uczestnictwa kobiet i mężczyzn w procesach decyzyjnych; zwalczanie przemocy uwarunkowanej płcią oraz ochrona ofiar i ich wsparcie; promowanie równości płci i praw kobiet na całym świecie.

Jednym z najważniejszych narzędzi promocji równości płci, przeciwdziałania przemocy - jest rozwijanie i upowszechnianie modułów edukacyjnych, by walczyć z ukrytym deprecjonowaniem kobiecości w szkole ( analiza polskich programów szkolnych pokazuje, jak tradycjonalistycznie pokazujemy kobiety i kobiecość), z akceptacją zachowań, w których naturalizuje się ( uznaje za coś uzasadnionego) męską, chłopięcą przemoc wobec dziewcząt. Istotna jest też walka ze stygmatyzacją ofiar napaści i z nawykiem swoistego treningu milczenia na temat kultury gwałtu oraz walka nie tylko z wiktymizacją pierwotną, ale i wtórną. Tak pojmowana edukacja ma podstawowy charakter - by zmieniać głęboko zakorzenione wzorce kulturowe. Także te, które tkwią w rodzinnych schematach postępowania - i pozwalają na różne formy jawnej i lekko skrywanej przemocy w rodzinie oraz utrzymywanie ich przejawów w milczącej ciszy, w obszarze bolesnego tabu.

Dla równości płci szeroko pojęta edukacja ma fundamentalne znaczenie.

Bo nie ma wolności bez równości.