Przewodnik po kognitywistyce

Ukazała się książka, w której przedstawiono (przeglądowo i całościowo) wybrane zagadnienia związane ze stosunkowo nową i w sumie mało znaną dziedziną nauki - kognitywistyką. Książka ta (zawierająca między innymi rozdział mojego autorstwa) jest zdecydowanie zbyt obszerna, żeby ktokolwiek ją przeczytał "od deski do deski". Ale tym bardziej warto ją mieć, bo napotykając w swoich studiach (czy w badaniach naukowych) na różne zagadnienia związane z kognitywistyką - można w tej książce znaleźć odpowiedzi na nasuwające się pytania, a także pogłębić i poszerzyć interesujące wątki.

Czym jest kognitywistyka? Najkrócej można stwierdzić, że jest to nauka o procesach poznawczych. Nawiązuję ona do wielu tradycyjnych dziedzin nauki:

łącząc je jednak i wiążąc w zupełnie nowy sposób.

Kognitywistyka bada, analizuje i modeluje percepcję, czyli tworzenie przez umysł mentalnego modelu świata zewnętrznego na podstawie sygnałów otrzymywanych ze zmysłów. Ponieważ wiedza zawarta w takim modelu wyrażana jest przy pomocy pojęć, więc badane są procesy formułowania i doskonalenia pojęć, a także zagadnienia lingwistyczne związane z porządkowaniem pojęć i ich wzajemnych relacji - szczególnie w aspekcie semantycznym (czyli znaczeniowym). Kognitywistyka podejmuje także próby badania natury procesu myślenia, zapamiętywania, kojarzenia oraz ogólnie - istoty inteligencji. Ukazuje to schemat, który kiedyś opracowałem, pokazujący swoistą taksonomię pojęć związanych z kognitywistyką:

Miałem kiedyś swój wkład w utworzenie na UJ kierunku studiów "Kognitywistyka". Wkład ten ilustruje poniższe zdjęcie:

Na zdjęciu widać, jak rektorzy AGH (górnik) i UJ (fizyk) w obecności Pani Dziekan Wydziału Filozofii UJ wymieniają dokumenty ustalające zasady współpracy UJ i AGH przy realizacji studiów na kierunku Kognitywistyka. A ja sobie stoję z boku i się cieszę, bo wniosłem znaczący wkład w doprowadzenie do tego momentu.

Podobnie cieszę się teraz z ukazania się książki, której okładkę pokazałem wyżej. Książka ta nie jest idealna, ale dla początkujących może być bardzo dobrym wprowadzeniem do kognitywistyki. Zawartość tej książki najlepiej ukazuje spis jej treści:

Sądzę, że może ona zainteresować wielu czytelników tego blogu, bo widziałem nieraz, jakim powodzeniem cieszyły się u Państwa opisy problemów kognitywnych (często bez używania tej nawy), związanych z procesami poznawczymi, myśleniem, rozumowaniem, świadomością, emocjami, iluzjami i językiem. W kognitywistyce odnajdujemy swoiste iunctim pomiędzy biologią mózgu, neuronaukami, psychologią, lingwistyką i filozofią, przy czym dogodnym spoiwem jest tu biocybernetyka oraz informatyka, a zwłaszcza sztuczna inteligencja.

Tylko nie mówcie Państwo nigdy, że kognitywistyka to "nauka o poznaniu"!

Bo to za bardzo wbija to w dumę Poznaniaków! :-)