Pociąg i życie seksualne dzikich

Dzisiaj spróbuję Państwu przybliżyć sylwetkę kolejnego wybitnego polskiego inżyniera, wiążąc to z pewną anegdotą. Zanim to jednak uczynię, chcę przypomnieć, że trochę takich moich ciekawostkowych tekstów o polskich twórcach techniki już się ukazało! Gdyby ktoś był zainteresowany, to warto na przykład dowiedzieć się, co wspólnego miał Tutanchamon z wybitnym polskim inżynierem albo obejrzeć polski samochód na Księżycu. Warto też dowiedzieć się, co to jest Medal Elektrycerza albo zadumać się nad zgubnymi skutkami potęgi techniki. A wszystko po to, żeby przeciwstawić się rozpowszechnionemu mniemaniu, że twórcy techniki są niegodni pamięci :-) .

Zostawmy jednak te wycieczki do wcześniejszych wpisów na tym blogu i skupmy uwagę na sprawie poruszanej w ramach dzisiejszego wpisu. Spróbujcie Państwo odgadnąć, co wspólnego ma pociąg (dwuznaczność celowa!) i życie seksualne dzikich z twórcą techniki - i to w dodatku twórcą będącym Polakiem?

Wszystkie te funkcje są bardzo zaszczytne, ale mają jedną wadę: trzeba jeździć na posiedzenia tych Komitetów i Komisji, uczestniczyć w obronach doktorskich, występować podczas kolokwiów habilitacyjnych – słowem co chwilę porzucać warsztat pracy i tracić czas w pociągach.
Szczególnie często muszę jeździć ekspresem na linii Warszawa-Kraków i właśnie jedna z takich jazd dostarczyła mi tematu do tego wpisu na blogu.

Ekspresy mają obecnie swoje nazwy. Jest to raczej miłe, bo sympatyczniej jest jechać „Heleną Modrzejewską” niż pociągiem numer Ex1314. Czasem jednak jazda takim ekspresem może być źródłem irytacji, bo nie wszystkie nazwiska związane z tymi pociągami są równie powszechnie znane. Na przykład miałem okazję jechać pociągiem „Ernest Malinowski”. W przedziale, w których podróżowałem, rezydował pan, który wszystko o wszystkim wiedział najlepiej. Znacie Państwo takich osobników, prawda?

Ów pan na pytanie jednej ze współpasażerek: „A kto to jest ten Ernest Malinowski?” odpowiedział z wielką pewnością siebie:

To taki pisarz, autor książki „Życie seksualne dzikich”.

Pytająca pani spłonęła rumieńcem i nie wypytywała o szczegóły, a ja po raz kolejny miałem okazję zadumać się nad tym, jak niewiele ludzie wiedzą o osiągnięciach polskich inżynierów, nawet takich, którzy zyskali autentycznie światową sławę.

Gdyż w rzeczywistości Ernest Malinowski był właśnie polskim inżynierem, który stworzył wiekopomne dzieła techniczne i dzisiaj jest sławny na całym świecie (ale z wyłączeniem ekspresu z Krakowa do Warszawy).

W te odległe rejony rzuciła go skomplikowana polska historia. W czasie Powstania Listopadowego ojciec i brat Ernesta uczestniczyli w walkach, czego skutkiem była konieczność emigracji do Paryża po upadku powstania (w 1832 roku). Sam Ernest w powstaniu nie uczestniczył (miał 13 lat), ale dzięki emigracji całej rodziny do Paryża zyskał możliwość studiowania w dobrych francuskich uczelniach technicznych – najpierw w École Polytechnique a potem w École des Ponts et Chaussées. Jako inżynier dróg i mostów pracował potem we Francji i w Algierii, ale były to prace nie na miarę jego ambicji, więc w 1852 roku zdecydował się na wyjazd do Peru.

Uczestniczył tam w wielu pracach inżynierskich, z których najbardziej znaną była budowa linii kolejowej przez najbardziej dzikie obszary Andów, wybudowanej ogromnym wysiłkiem finansowym i technicznym celem połączenia wnętrza kraju (ze stolicą w Limie) z zasobnym w minerały regionem Cerro de Pasco i żyzną doliną Jauja.

Zbudowana przez Malinowskiego w latach 1870-1878 kolej transandyjska pokonywała także ogromne różnice wysokości, gdyż jej najwyższy punkt (w miejscowości La Cima) osiągał wysokość 4817,8 m n.p.m. Był to przez prawie dwieście lat najwyższy punkt, do jakiego gdziekolwiek na świecie udało się doprowadzić linię kolejową! Rekord ten pobili dopiero w 2005 roku Chińczycy budując linię kolejową z Pekinu do Lhasy (stolicy Tybetu). Ale Chińczycy dysponowali całą technologią XXI wieku i nie szczędzili pieniędzy, bo chodziło o efekt propagandowy i polityczny (połączenie Tybetu z Chinami). Tymczasem Malinowski 200 lat wcześniej na andyjskim bezludziu dysponował tylko ręczną pracą swoich robotników i swoją inżynierską wiedzą.

Ale skąd to „Życie seksualne dzikich”? Czyżby przemądrzały podróżny to sobie zmyślił?

Otóż nie. Był bowiem jeszcze jeden wybitny Polak, antropolog i podróżnik, Bronisław Kasper Malinowski, który w latach 1914 – 1934 prowadził badania ludów zamieszkujących Australię i Oceanię.

Wyniki tych swoich badań opublikował między innymi w książce „Zwyczaj i zbrodnia w społeczności dzikich”, która uważana jest za prekursorskie dzieło w obszarze socjologii i antropologii prawa. Studiował też migracje ludności, czego efektem jest dzieło „Argonauci Zachodniego Pacyfiku” – także bardzo cenione przez specjalistów. Jego metodologicznym odkryciem była tak zwana metoda obserwacji uczestniczącej. Stanowiła ona rewolucyjny krok w myśleniu antropologicznym.

Dlatego badał także te aspekty funkcjonowania społeczności ludzi pierwotnych, których nazywał "dzikimi" bo było to jeszcze przed wynalezieniem pojęcia poprawności politycznej.

W wyniku tych badań wśród wielu innych dzieł napisał także książkę, której pełny tytuł brzmi: „Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji”.