Jak rozliczać sprzedaż bitcoinów? Czy należy wówczas zakładać działalność gospodarczą? Podatek a sprzedaż bitcoinów? Obrót kryptowalutami staje się coraz bardziej powszechny – nie ulega wątpliwości, że ich rynek będzie się dynamicznie rozwijać, stwarzając wiele nowych możliwości. Rozliczanie sprzedaży kryptowalut to wyzwanie zarówno dla przedsiębiorców, jak i dla biur księgowych oraz urzędów, które opracowują rozwiązania w tym zakresie. Przybliżę temat podstawowych kwestii podatkowych i księgowych związanych z rozliczaniem bitcoinów i innych kryptowalut.
Sebastian Bobrowski, Dyrektor finansowy w Ogólnopolskim Biurze Rachunkowym www.inFakt.pl
Czym jest kryptowaluta?
Jakiś czas temu przybliżałem temat związany z rozliczaniem bitcoinów. Jako, że na rynku kryptowalut obecnie sporo się dzieje, podzielę się aktualnymi informacjami.
Kryptowaluta to waluta wirtualna - rozproszony system księgowy mający charakter otwartej sieci, dostępnej poprzez aplikacje, giełdy czy punkty handlowe. Posiadacz kryptowaluty przechowuje ją w wirtualnym portfelu, a stan konta wyrażany jest w umownych jednostkach. Każda z nich posiada unikalny kod, dzięki czemu środki nie mogą być wykorzystane ponownie, skopiowane ani ukradzione.
Transakcje dokonywane są tylko elektronicznie, w technologii „peer to peer”. Oznacza to, że środki przekazywane są bezpośrednio od nadawcy do odbiorcy, bez nadzoru żadnych instytucji finansowych. Bitcoin (skrótowo określany jako BTC) to nazwa pierwszej i najbardziej popularnej wirtualnej waluty.
Kryptowaluty ciągle zyskują na wartości, a obrót nimi staje się coraz bardziej popularny. Oprócz bitcoina, obecnie istnieje ponad 200 kryptowalut, które stanowią alternatywny środek płatniczy. Zapłacimy nimi nie tylko za usługi elektroniczne – coraz więcej stacjonarnych punktów usługowych czy sklepów akceptuje takie płatności.
Wiele krajów UE podejmuje dyskusję na temat kryptowalut, zakładając, że ich rola będzie ciągle rosła. Wiąże się to również z dynamicznymi zmianami przepisów w tym zakresie.
Przy okazji, przedstawiam co na temat rozliczania bitcoinów podpowiada doradca podatkowy:
Sprzedaż bitcoinów a podatek dochodowy
W przypadku kryptowaluty opodatkowana jest jedynie jej sprzedaż. Samo wydobywanie (czyli wytwarzanie) bądź kupowanie nie podlega opodatkowaniu.
Osoby sprzedające kryptowalutę muszą zapłacić podatek dochodowy od dochodu (przychód ze sprzedaży minus koszt uzyskania przychodu np. zakupu kryptowaluty) uzyskanego ze sprzedaży. Pierwsza opcja to rozliczenie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Uwaga – to rozwiązanie nie jest możliwe w przypadku osób rozliczających się w formie ryczałtu. Przy rozliczaniu w ramach działalności gospodarczej używamy formularza PIT-36 (opodatkowanie na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej) lub PIT-36L (podatek liniowy).
Musimy pamiętać, że jeśli zakup lub wydobywanie kryptowaluty jest w naszym przypadku działalnością powtarzalną i realizowaną dla zysku, jej sprzedaż powinna być rozliczona właśnie w ramach działalności gospodarczej.
Druga opcja to rozliczenie przychodu poza działalnością gospodarczą. Sprzedaż kryptowaluty uznawana jest za przychód z tytułu praw majątkowych, konieczne jest zatem wypełnienie formularza PIT-36. Zastosowanie ma tutaj tzw. skala podatkowa.
Zakup, wydobycie oraz samo posiadanie kryptowalut nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Podobnie wymiana jednej kryptowaluty na inną.
W przypadku sprzedaży kryptowalut pojawiają się nieraz wątpliwości dotyczące momentu powstania przychodu, a co za tym idzie – obowiązku podatkowego. Na giełdzie kryptowalut mamy bowiem do czynienia z jednej strony z transakcjami na koncie giełdowym, z drugiej strony z wypłatami na konto bankowe.
Za moment powstania przychodu uznaje się moment zawarcia transakcji (sprzedaży czy przewalutowania). Przychodem są więc kwoty, które znajdują się na koncie giełdowym z tytułu sprzedaży, nie te wypłacane na nasze konto bankowe.
W ten sam sposób podchodzi się do kwestii powstania kosztów uzyskania przychodu – pod uwagę brane są nie wpłaty z konta bankowego na konto giełdowe, a konkretne kwoty związane z transakcją zakupu kryptowaluty.
Przykład wyliczenia
Możemy np. wpłacić na konto giełdowe 4 000 zł, ale kryptowalutę zakupić jedynie za pomocą części tych środków. Jeśli więc przykładowo wydaliśmy 4 000 zł na zakup 1 bitcoina, a po upływie jakiegoś czasu sprzedaliśmy go za 4 500 zł, podstawą opodatkowania będzie 500 zł dochodu, stanowiącego różnicę pomiędzy przychodem a kosztem jego uzyskania pomniejszona o prowizję giełdy.
Warunkiem ujęcia kosztu w rozliczeniu jest posiadanie odpowiednich dowodów potwierdzających zakup np. przelewów oraz historii transakcji określających cenę oraz ilość nabytych jednostek.
Sprzedaż kryptowaluty – co z podatkiem VAT?
W ostatnim czasie podejście polskich instytucji finansowych do kryptowalut uległo zmianie. Jeszcze kilka lat temu ich sprzedaż traktowano jak usługę elektroniczną objętą 23% stawką VAT. Obecnie przeważa interpretacja, według której sprzedaż kryptowalut zalicza się do transakcji dotyczących walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy (art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT) - tym samym zostaje ona zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT.
Z tego względu sprzedający może wystawić fakturę, ale nie jest do tego zobowiązany. Jeśli nie zdecyduje się na jej wystawienie, powinien jednak przygotować wewnętrzną notę księgową, która pozwoli udokumentować sprzedaż zwolnioną z VAT w rejestrze sprzedaży.
Warto pamiętać, że opodatkowane podatkiem VAT jest pośrednictwo w handlu kryptowalutami – podstawą do wyliczenia kwoty podatku jest wysokość pobieranej przez pośrednika prowizji.
Podatek od czynności cywilnoprawnych
Pewne wątpliwości budzi kwestia konieczności zapłacenia PCC (podatek od czynności cywilnoprawnych) przy sprzedaży lub wymianie kryptowalut. Według polskiego prawa opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% podlega umowa sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych (mająca miejsce na terenie RP).
Jak już wspomniałem wcześniej, przychód ze sprzedaży kryptowaluty uznawany jest za przychód z tytułu praw majątkowych. Interpretacja zakładająca konieczność zapłacenia PCC nie jest więc bezzasadna. Wprawdzie w ustawie o PCC mowa jest o zwolnieniu z opodatkowania walut obcych, jednak w tym momencie kryptowaluty nie mają oficjalnie takiego statusu.
Rozliczanie bitcoinów - o czym warto pamiętać
Kryptowaluty to innowacyjne i przyszłościowe rozwiązanie. Chciałbym też zwrócić uwagę na potencjalne ryzyko wiążące się z wirtualnymi transakcjami. Charakteryzuje je brak nadzoru i warto mieć tego pełną świadomość.
Pewnym problemem może być anonimowość, również będąca cechą charakterystyczną takich transakcji. Trudno wówczas o pozyskanie lub wystawienie faktury. W takich sytuacjach wskazane jest posługiwanie się wewnętrznymi dowodami, które wystawia się na podstawie potwierdzeń poszczególnych transakcji.
A w przypadku jakichkolwiek wątpliwości możliwe jest wystąpienie z wnioskiem o indywidualną interpretację podatkową (można ją złożyć w wyznaczonej izbie skarbowej).
Jak widać, jest to temat bardzo ciekawy, zachęcam do pozostawiania pytań i opinii związanych z rozliczaniem bitcoinów czy innych kryptowalut.