Wywiad: "Karpackie Serengeti"

Erik Baláž: Po pierwsze miałem bardzo dużo dobrych doświadczeń z filmem “Strażnik tatrzańskiej przyrody”. Ten film był akurat o Tatrach, o dolinach Ticha i Koprova, i żyjących tam niedźwiedziach. Był częścią naszej kampanii na rzecz ochrony tych dolin, które dziś są najwiekszym obszarem ochrony ścisłej w Słowacji.

Jednak miałem kolejne plany i poszukiwałem miejsc, gdzie mógłbym znaleźć jeszcze dzikszą przyrodę. Wilcze Góry okazały się być najlepszą lokalizacją w całej Europie. Jest to najbardziej kompleksowy ekosystem w Europie, gdzie żyją nie tylko duże drapieżniki – niedźwiedzie, rysie i wilki, ale też żubry, bobry, i rosną dziewicze lasy. Tam, gdzie mieszka niewielu ludzi, mniej niż 5 osób na kilometr kwadratowy, gdzie spotykaja się granice trzech krajów, i gdzie istnieją trzy parki narodowe. Po ty jak odnalazłem miejsce, zacząłem rozmowy w sprawie realizacji filmu.

Jak już wspomniałem, najpierw był “Strażnik dzikiej przyrody”. Dzięki temu filmowi tysiące ludzi wspatło ochronę tatrzańskich dolin. 1500 osób wzięło udział w proteście w Dolinie Ticha, przeciwko wycince, która odbyła się po wielkiej wichurze, pod pretekstem walki z kornikiem. Zwróciliśmy uwagę społeczeństwa na doliny, o których istnieniu jeszcze dziesięć lat wcześniej nikt nie wiedział. Dziś w Słowacji mówimy o tym miejscu, jako “świętym lesie”.

Lubimy pracować w terenie. To nie było trudne wyzwanie, nawet dla filmowców, Karola Kalisky’ego i Jozefa Fiala. Każde wyjście w teren zajmowało od 5 do 10 dni, z ciężkim bagażem. Pracowaliśmy sami. Najbardziej frustrujący był brak wilków do sfilmowania. Na pierwsze trafiliśmy dopiero po pół roku zdjęć w terenie.

Najtrudniejsza była postprodukcja. Mieliśmy mało doświadczeń w tym zakresie i była to trudna techniczna praca, która udała się dzięki zaangażowaniu wielu ludzi.

Niezwykła jest łączność ekologiczna w tym rejonie. Wszystkie rozległe obszary chronione w Europie ograniczają się przede wszystkim do wysokich partii gór. Jednak zwierzęta wędrują również do dolin , gdzie najczęściej spotykają osady ludzkie, drogi i inwestycji liniowych. Dolina Górnego Sanu jest pod tym względem wyjątkowa, jest tam zdecydowanie mniej ludzi, a zwierzęta mogą nią migrować bez większych zakłóceń. Dlatego jest to wyjątkowy obszar w Europie.

Europa nie ma swoich Serengeti i Yellowstone. Dolina Sanu, na jej górnym odcinku, w połączeniu z częścią terytorium Słowacji, mogłaby stać się takim Serengeti stosunkowo łatwo. Mamy tam wszystko, czego potrzebujemy. Wielką europejską piątkę – niedźwiedzia, wilka, rysia, żubra i łosia, i wszystkie warunki do stworzenia niezwykłej ostoi przyrody.

Kiedy zaczęliśmy filmować zastanawialiśmy się nad nazwą. Wschodnie Karpaty są różnie nazywane w zależności od kraju. W Słowacji mamy Połoniny, w Polsce – Bieszczady a na Ukrainie – Uzanski Park Narodowy. Znaleźliśmy jednak starą mapę z XVI wieku, na której widniała nazwa “Wilcze Góry”. Zdecydowaliśmy się jej użyć, bo wilk jest prawdziwym sybolem dzikiej przyrody. Chociaż film jest nie o wilkach, ale o górach, które zamieszkują.

Blisko współpracujemy w ramach działań na rzecz ochrony przyrody. Film jest tylko niewielką częścią większego pomysłu na stworzenie prawdziwej ostoi. Do tego będą potrzebne zmiany w prawie, rozwój ekoturystyki. VLK jest organizacją, która prowadzi ten duży projekt, a członkowie stowarzyszenia pomogli nam w realizacji zdjęć terenowych.

Mamy nadzieję, że będzie możliwość obejrzenia filmu na DVD i online. Po premierze filmu, którą jest planowana na 23 lutego w Krakowie i w Uhercach Mineralnych, zostanie udsotępniony tymi kanałami. Chcemy też zorganizować więcej pokazów w Polsce, pojawić się z filmem na festiwalach i być może w polskiej telewizji. Będziemy o tym biężąco informować na stronie www.arollafilm.com.