Komu i za ile opłaca się zlikwidować Fundusz Kościelny?

Jest tylko jedno małe „ale” – Michał Boni zanim zakomunikuje kard. Nyczowi wspólny sukces musi przekonać do tego Premiera i Ministra Finansów. Dyskusja na Radzie Ministrów może okazać się nie mniej burzliwa niż niektóre rozmowy z biskupami.

Mało kto uświadamia sobie, że część relacji między państwem i Kościołem nadal określa preambuła ustawy o „dobrach martwej reki”, którą napisał osobiście Bolesław Bierut w 1950 r. ustanawiając tym samym Fundusz Kościelny. Bieruta oczywiście już nikt wspomina, ale od prawie dekady każda próba likwidacji Funduszu napotyka na problemy, paradoksalnie z obu stron. Może dziwić obrona dekretu Bieruta tak przez Kościół („niech zostanie jak jest) jak i kolejne rządy („a może lepiej tego nie ruszać”).

Wstrząs, i to dosłowny, przyszedł po ostatnich wyborach. Wszystko odbyło się nie tak jak dotychczas. Zamiast kuluarowych rozmów i ustaleń „na boku” Michał Boni zgłosił projekt likwidacji Funduszu wraz z wyliczeniami konkretnych kwot ogłaszając go nie tylko zaskoczonym biskupom ale i opinii publicznej przez umieszczenie w tym samym czasie w Internecie. Strona kościelna zwyczajnie nie była przygotowana na taki obrót sprawy, co miało swój symboliczny wymiar także i w geście rezygnacji ze wspólnej konferencji prasowej.

Jeden z uczestników spotkania opowiadał, jak ze zdziwieniem abp Głodź przyjął oświadczenie min. Arabskiego, który na sugestię, żeby popatrzył na problem jako katolik spokojnie powiedział, że na tej sali najpierw jest w charakterze ministra polskiego rządu a potem katolika, zwłaszcza, że gremium nie dyskutuje o jakichś sprawach dogmatycznych.

Od pierwszej chwili wiadomo było, że rozmowy będą trudne i wcale nie musza przynieść jakiegoś kompromisowego rozstrzygnięcia, co umiejętnie podsycały niektóre media i wypowiedzi samych hierarchów. Zapadła cisza, czasem przerywana „sprawdzającymi” drugą stronę przeciekami, ale na szczęście osobiste relacje szefów obu zespołów, czyli min. Boniego i kard. Nycza najpierw wyjaśniły wzajemne intencje, a potem zaczęły zmierzać do porozumienia.

Wbrew temu co piszą ostatnio media katolickie (Gość Niedzielny) czy prawicowe (Uważam Rze), porozumienie jest bliskie, a całość sprawy może zostać zamknięta na jednym z najbliższych spotkań.

Kościół godzi się na zamianę dofinansowania składek ubezpieczeniowych zamiast z budżetu państwa przez dobrowolny odpis wiernych. Chwila, w której państwo nie będzie subsydiowało finansowania Kościołów i przenosi ten obowiązek na obywateli, czyli wiernych jest tak naprawdę zmianą cywilizacyjna, jakimś wyraźnym zwrotem w dotychczasowych relacjach.

Kłopot tylko w tym, kto przekona Premiera Tuska do podwyższenia odpisu, ponieważ obawy zwłaszcza Kościołów mniejszościowych, są jak najbardziej uzasadnione, że na ubezpieczenia pastorów i popów (a oni posiadają przecież rodziny), a także księży z biedniejszych diecezji zwyczajnie zabraknie pieniędzy. Stąd propozycja tzw. „poduszki finansowej”, która w okresie przejściowym, najprawdopodobniej 3 lat, dofinansowywałaby sumę zbieranych przez Kościoły środków do sumy zaplanowanej w budżecie z roku poprzedzającym wejście nowych rozwiązań.

Choć tego nikt głośno nie chce powiedzieć otwarcie Kościół zaakceptuje wysokość odpisu na poziomie 0,5%. Ten poziom byłby gotów poprzeć również min. Boni, choć i on głośno o tym publicznie nie powie. Przeszkodą jest bardzo twarde stanowisko min. Rostowskiego (na poziomie 0,3) i samego premiera Tuska.

Jak się zakończy sprawa likwidacji Funduszu?

Dużo zależy od dzisiejszej rekomendacji rozwiązań jakie przedstawi na rządzie Michał Boni.